IMO Blog, 2010
Het late NOS journaal had dinsdag een reportage over gewelddadigheden in een tentenkamp in de door Marokko bezette Westelijke Sahara. De reportage week in een aantal opzichten af van de manier waarop men bericht over gewelddadigheden op de door Israël bezette gebieden. Hieronder een beschrijving van de reportage en de verschillen met de berichtgeving over Israël.
Men begint de reportage met "op de Westelijke Sahara (niet de door Marokko bezette Westelijke Sahara) zouden Marokkaanse troepen een bloedbad hebben aangericht. Volgens de onafhankelijkheidsbeweging Polisario zouden er 11 doden en 700 gewonden zijn gevallen. Volgens Marokko was er alleen een dode burger door een aanrijding en 5 dode politieagenten."
Bij Israëlische gewelddadigheden is men zelden zo voorzichtig, en wordt wat Palestijnse bronnen melden doorgaans gewoon voor waar aangenomen.
Men omschrijft de Westelijke Sahara vervolgens als gebied dat Marokko in 1975 annexeerde en dat voordien aan Spanje toebehoorde. Het NOS journaal vermeldt er nooit bij dat de Westoever voordien aan Jordanië toebehoorde, of beter gezegd dat Jordanië dat zelf in 1949 annexeerde en het weer op de Britten had veroverd.
De reportage gaat verder met:
"Dit zijn beelden van de Marokkaanse TV van het optreden van de veiligheidstroepen" (men laat nogal vage beelden vanuit de lucht zien). De commentaarstem vervolgt:
"...zoveel is duidelijk, maar voor de rest zijn de feiten in nevelen gehuld. Duizenden mensen zaten sinds een paar weken in dit tentenkamp. Volgens Polisario om hun wens voor onafhankelijkheid kracht bij te zetten. Volgens de inheemse bevolking gaat het helemaal niet om een politieke kwestie." Daarna wordt uitgebreid de versie van Polisario in twijfel getrokken, en vervolgd met: "hoe dat ook zij, volgens de Marokkaanse autoriteiten werden er mensen tegen hun wil vast gehouden in het kamp, was het een broeinest van criminele activiteiten en vandalisme en was ingrijpen daarom noodzakelijk." Daarna komt een woordvoerder van Marokko aan het woord en legt nog eens uit waarom men de inval deed: men had van tevoren gewaarschuwd maar het geweld tegen de troepen ging door en daarom moest men wel optreden. Er werden auto's in brand gestoken en openbare plaatsen werden vernield. Niemand van Polisario komt aan het woord, en de woorden van de Marokkaanse woordvoerder worden ook verder niet in twijfel getrokken.
Daarna beelden van aanhangers van Polisario die in Spanje demonstreren. De commentaarstem meldt onder andere dat "ze de camera's weer eens op zich gevestigd wisten" en dat "de onderhandelingen die er momenteel worden gevoerd over de status van het gebied een rol spelen bij de gebeurtenissen in de Westelijke Sahara, net als bij de berichtgeving daarover", oftewel: het gaat om een doelbewust actie om de aandacht op zich te vestigen tijdens de onderhandelingen, en niet om een spontane woede-uiting vanwege de onderdrukking en het geweld door Marokko.
De hele reportage ademt een sfeer van onduidelijkheid. Ook wordt sterk de indruk gewekt dat Polisario bewust de publiciteit zoekt vanwege de onderhandelingen en er niet zomaar spontaan op de inwoners van het vluchtelingenkamp werd ingeslagen door Marokko. Je zou er zelfs uit kunnen halen dat Polisario de confrontatie heeft uitgelokt en haar dat op dit moment goed uitkomt. Opvallend is dat niemand van de kant van Polisario aan het woord kwam, noch een officiële woordvoerder uit het kamp, noch een Spaanse demonstrant. De opmerking over de camera's die zij weer eens op zich gevestigd wisten is bijna cynisch, en onderstreept de berekening. De versie van Marokko kwam daarentegen bijzonder duidelijk naar voren, terwijl onduidelijk bleef wat er volgens Polisario precies aan de hand was en waar al die mensen in dat kamp dan eigenlijk vandaan kwamen, en wat er met ze gebeurd is.
Net als bij Israël-Palestina werd er weinig duidelijk over de achtergronden van het conflict. Hoeveel vluchtelingenkampen zijn er in de Westelijke Sahara, en hoeveel vluchtelingen wonen daar? Waar komen die vluchtelingen precies vandaan en waarom zijn ze vluchteling? Wat is het verschil tussen deze mensen en de 'inheemse bevolking'? Wie waren die 'inheemse bronnen' eigenlijk die het verhaal van Polisario in twijfel trokken? Hoe staat de internationale gemeenschap tegenover de Marokkaanse annexatie? En in hoeverre worden deze mensen door Marokko onderdrukt?
De verschillen met de berichtgeving over Israël nog even op een rijtje:
* De Westelijke Sahara wordt niet standaard bezet genoemd, het wordt een keer uitgelegd en verder heet het gewoon Westelijke Sahara.
* Bij die uitleg vermeldt men de vorige eigenaar, Spanje, en doet niet alsof het toen onafhankelijk was.
* Men vermeldt meermaals dat zaken 'in nevelen zijn gehuld' of 'onduidelijk' zijn of er 'tegenstrijdige berichten' zijn.
* Men duidt de actie van Polisario als politiek en strategisch. Polisario is niet zielig en onderdrukt, maar een beweging die strategisch probeert in te spelen op zaken en bewust de publiciteit zoekt.
* Men geeft uitgebreid de Marokkaanse versie, zowel in eigen woorden als via een officiële woordvoerder.
* Geen beelden van zielige vluchtelingen die vertellen hoe wreed ze zijn mishandeld door het Marokkaanse leger.
* Men vermeldt niet dat de VN de annexatie heeft veroordeeld of dat die illegaal is. Men vermeldt alleen dat er over de status van het gebied wordt onderhandeld.
* Men geeft verder helemaal geen informatie over Polisario en over de vluchtelingen in het gebied. Het is een zakelijke, afstandelijke reportage zonder zielige beelden en zonder verwijzing naar eerdere Marokkaans geweld in het gebied.
Kortom: er wordt geen partij gekozen voor de zwakkere partij, Polisario en de vluchtelingen in de bezette Westelijke Sahara. Men erkent dat veel zaken onduidelijk zijn. En men besteedt relatief veel aandacht aan het Marokkaanse standpunt.
Ik vond de reportage stukken beter dan wat we meestal van Sander van Hoorn krijgen voorgeschoteld over Israël en de Palestijnen, juist vanwege die afstandelijkheid. Ik zit niet op emotionele verhalen van vluchtelingen en propagandapraatjes te wachten, maar wil snel een beetje een beeld hebben van wat er aan de hand is. Ik vond wel dat de Marokkaanse kant duidelijk meer ruimte kreeg dan de versie van Polisario, en het was beter geweest als een woordvoerder van Polisario even had mogen reageren op de Marokkaanse aantijgingen. Ik had het ook gewaardeerd als even was verteld hoeveel vluchtelingen er wonen en waar die vluchtelingen die speciaal naar dit kamp waren gekomen dan normaal leven. En men had wel iets meer over de internationale positie wat betreft de Marokkaanse annexatie van het gebied mogen zeggen.
Tot slot vind ik het prima dat het journaal duidelijk maakt dat zo'n onafhankelijkheidsbeweging bewust de publiciteit zoekt, en een wat kritischer houding wat dit betreft naar de Palestijnen toe zou zeer welkom zijn. Er zijn immers vele voorbeelden van 'Pallywood', van zaken die men in scene heeft gezet (Al Dura, Palestijnen die van brancards sprongen als de camera's weg zijn), van zwaar overdreven dodenaantallen (Jenin, Gaza strand, Gaza Oorlog) en het vertellen van een verschillend verhaal in het Arabisch als in het Engels. De Palestijnse organisaties zijn allang geen amateurs meer die niet weten wat een camera is, maar zijn gepokt en gemazeld in de strijd om de internationale sympathie.
Is het niet vreemd dat de ene bezetting zo verschillend wordt behandeld als de andere? Waarom kan het mensen zo weinig schelen wat Marokko in dit vele malen grotere gebied uitspookt? Waarom voelen de media niet de behoefte om de kant van de zwakkere partij te kiezen? Waarom roept het geweld van Marokkaanse veiligheidstroepen zo weinig verontwaardiging op? Het was voor het eerst sinds tijden dat de Westelijke Sahara weer eens in het nieuws kwam, en het bleef (vooralsnog) bij die ene reportage. Op de journaals van de dagen erna werd er niks meer over vermeld.
Onlangs gaf Hamas toe dat tijdens de Gaza Oorlog er veel meer van haar strijders waren gedood door Israël dan zij altijd beweerde, en bevestigde daarmee de Israëlische getallen over de verhouding tussen strijders en burgerdoden. Mensenrechtenorganisaties en de VN hebben altijd de Palestijnse cijfers klakkeloos overgenomen, en ook in het Goldstone rapport worden die gehanteerd. Op grond van deze cijfers is Israël internationaal fel veroordeeld. Vreemd dat ik helemaal niks ben tegengekomen over deze ontboezeming van Hamas. Het is maar een van de vele voorbeelden van belangrijk nieuws dat de media niet haalt, terwijl men wel meldt dat Wilders in december (!) weer eens in Israël zal spreken en dat Israël in haar eigen hoofdstad woningen bouwt.
Zie ook: Wat is het verschil tussen Israel en Marokko?
Ratna Pelle
Geen opmerkingen:
Een reactie posten