“Ons lijden vanwege een politieke verklaring van een westerse mogendheid, gebaseerd op een verkeerd geïnterpreteerde theologische aanname, gaat nog steeds door”.
– Door Tjalling. –
Oproep
Op afgelopen 13 juni schreef de NCCOP, een organisatie bestaande uit een groot aantal Palestijnse christelijke organisaties uit Jeruzalem en Bethlehem, een open brief aan de Wereldraad van Kerken. Deze brief, waarin wordt opgeroepen om de christelijke theologie als wapen tegen Israël te gebruiken, is de zoveelste die is geschreven vanuit een niet doordacht en aanstootgevend superioriteitsgevoel.
Verkeerde theologische aanname
In het begin van de open brief wordt het huidige Palestijnse lijden in verband gebracht met ‘een politieke verklaring van een westerse mogendheid, gebaseerd op een verkeerd geïnterpreteerde theologische aanname’. Dat is heel bedenkelijk. Iets op die manier te stellen kan alleen voortkomen uit een zeer irreëel theologisch besef èn is tegelijk een schrijnend voorbeeld van een hedendaagse expressie van de vervangingstheologie (de theologie waarin het Joodse volk is vervangen door de Kerk van het Nieuwe Testament).
Onder punt 3 in de open brief staat: “Dat u de duidelijkste en meest krachtige theologische stelling inneemt tegen elke theologie of tegen elke christelijke groep die de bezetting en de privileges van één natie over een andere, gebaseerd op etniciteit of op basis van een belofte, rechtvaardigt”. Hier wordt dus dringend aan de kerken in de wereld gevraagd om een theologische stellingname in te nemen tegen de heel concrete landbelofte aan Israël zoals die is verwoord in bijv. Genesis 17 vs 8: “Ik zal jou en je familie ná jou het land geven waar je nu als vreemdeling woont. Ik zal jullie het hele land Kanaän geven. Het zal voor eeuwig jullie eigendom zijn. En Ik zal jullie God zijn.” Het staat daar echt, maar veel christelijke theologen beweren dat door voortschrijdend inzicht zo’n tekst niet meer letterlijk kan worden opgevat, waardoor die landbelofte passé geworden is. Echter door diezelfde voortschrijdende inzichten kunnen ook andere belangrijke Bijbelteksten en verhalen, zoals bijv. over de Opstanding van Jezus Christus, niet meer letterlijk worden opgevat.
Op zichzelf is het een verrijking dat Bijbelteksten figuurlijk kunnen worden opgevat en daardoor op verschillende manieren kunnen worden uitgelegd. Nadeel daarvan is echter wel, dat juist door die verschillen van interpretatie, christelijke theologen daarin een mogelijkheid zien om hun normen aan Israël op te dringen waaraan het onmogelijk kan voldoen.
Israëlische bezetting
Voorts wordt in de brief opgeroepen om de Palestijnen te steunen in hun verzoek om gerechtigheid. Die oproep wordt onderbouwd met de inmiddels overbekende eenzijdigheid waaronder ook onheuse aantijgingen, zoals het noemen van Israël als apartheidsstaat en – zij het indirect – extreem religieus. Aanleiding voor het schrijven van de open brief is het onrecht wat de Palestijnen zou worden aangedaan door de Balfourverklaring uit 1917 en de nu al meer dan 50 jaar durende Israëlische bezetting van de Westbank. Die bezetting is overigens geen rechtstreeks gevolg van de Balfourverklaring, wel van de voor Israël om gegronde reden begonnen Zesdaage Oorlog. Het is triest dat er nog steeds geen vrede tot stand is gekomen tussen Israël en de Palestijnen, maar dat ligt zeer zeker niet alleen aan Israël. In 2008 bijv. kwam de toenmalige Israëlische premier Olmert met een vergaand vredesaanbod).
Leven op de bezette westelijke Jordaanoever brengt vooral moeilijkheden met zich mee voor de Palestijnse inwoners daarvan. Confiscaties van Palestijns privé bezit en grond zullen mensen tot wanhoop hebben gedreven en ook dagelijkse ervaringen met checkpoints. Het is goed te begrijpen dat Palestijnen die, (mede) door toedoen van Israël, werkelijk slachtoffer van dat alles zijn geworden, thuis hun nood klagen bij de Eeuwige. Echter wanneer dit in een collectief en georganiseerd verband gebeurt, dan hoort er rekening gehouden te worden met àlle betrokkenen. Uit die open brief van 13 juni blijkt dat pertinent niet. Er wordt gezwegen over bijv. Palestijnse wandaden, de Joodse vluchtelingen uit Arabische landen en het feit dat Jordanië tussen 1948 en 1967 de Westbank en Oost-Jeruzalem bezet hield en er toen geen Joden mochten wonen.
Niet onbevooroordeeld
Zoals al is opgemerkt, de NCCOP heeft de open brief geschreven aan de Wereldraad van Kerken. Alhoewel een eenzijdig en dus ook onvolledige brief, dit schrijven was wel aan het ‘juiste adres’ gericht. De houding van de Wereldraad van Kerken ten aanzien van het conflict tussen Palestijnen en Israëli’s is namelijk niet onbevooroordeeld. Dit blijkt o.a. uit de Statement on Christian Presence and Witness in the Middle East uit 2013. In die verklaring staat o.a.: “Jerusalem today is an occupied city with a government which has adopted discriminatory policies against Christians and Muslims alike.” Uit die woorden alleen al kan worden opgemaakt hoe kritisch de Wereldraad van Kerken is over Israël.
Boycot
In de brief wordt ook gevraagd om de BDS te steunen en uit te breiden: “Dat u onze rechten en onze plichten verdedigt om creatief en geweldloos verzet te plegen tegen de bezetting. Wij vragen u om u uit te spreken voor economische maatregelen die Israël ertoe zetten om de bezetting te stoppen en ook om verder te gaan met sport-, culturele – en academische maatregelen tegen Israël te ondersteunen totdat het voldoet aan internationaal recht en VN-resoluties die aandringen op het beëindigen van bezetting, apartheid en discriminatie, en totdat vluchtelingen terug kunnen keren naar hun eigendommen in hun thuisland. Dit is onze laatste vredige uitweg. In antwoord op Israëls oorlog tegen BDS, vragen wij u om juist die maatregelen te intensiveren.”
Hier wordt dus gevraagd om de steun die de Wereldraad al gaf aan diverse aspecten van de boycotbeweging tegen Israël verder uit te breiden. Israël probeert begrijpelijkerwijs de BDS-campagne, een vorm van economische oorlogvoering, tegen te gaan met wettelijke maatregelen en via eigen lobby activiteiten. De harde kern van de BDS-beweging, zoals mede-oprichter Omar Barghouti, verzet zich fel tegen het idee van een Joodse staat en wil met de campagnes de bestaansgrond van Israël ondergraven.
Prullenbak
Bijbelopvattingen gebruiken om de ander daarmee de les te lezen en die bovendien aanwenden voor politieke doeleinden werkt dus contraproductief, en kan zelfs oorlogen veroorzaken. No way dus.
Het is afwachten wat de Wereldraad van Kerken gaat doen met de open brief van de NCCOP. Een afschrift daarvan zal waarschijnlijk ook in Israël terecht zijn gekomen. Daar alleen al kan het per direct de prullenbak in.
* Noot: In aanvulling op het artikel zelf wil ik hier nog opmerken dat er binnen de christelijke kerken ook velen zijn tot wie het besef is doorgedrongen dat de vervangingstheologie in al haar facetten afkeurenswaardig is en het christendom juist schatplichtig hoort zijn aan het Jodendom.
