vrijdag 4 mei 2018

= IMO Blog =

Met enkele anderen discussieerde ik op een discussieforum over de vraag of de cartoon van Jos Collignon n.a.v. Israels 70^ste verjaardag antisemitisch is. Volgens mij is dat niet hard te maken, ik zie geen expliciete verwijzingen naar antisemitische thema’s, behalve dan dat de soldaat die Israel verbeeldt heel groot en heel lelijk en heel onsympathiek oogt. Dat is niet perse antisemitisch, maar de optelsom van al die cartoons waarin Israel het toppunt van wreedheid en slechtheid is, komt aardig in de buurt. Iemand schreef het volgende wat betreft deze cartoon:

“Wat het zo walgelijk maakt is dat de suggestie wordt gewekt dat Israel met plezier Palestijnen afschiet. Israel, de Jood onder de naties, wordt voorgesteld als een gewetenloze misdadiger. Inderdaad, waar vroeger de Jood werd afgeschilderd met een grote neus en een pak geld in de hand is het nu een grote militair met een machinegeweer. Waar Joden vroeger werden gehaat vanwege hun geloof of ras, worden ze nu gehaat vanwege hun Joodse staat. Vroeger werden we gehaat omdat we ons als makke schapen lieten afvoeren naar de concentratiekampen zodat zij een schuldgevoel kregen, nu worden we gehaat omdat we onszelf verdedigen en dus net zo erg zijn als zij. Dat is het antisemitisme van nu, gemaskeerd als antizionisme.”

Antisemitisme in de vorm van antizionisme, het is een bekend fenomeen, en het wordt vaak niet herkend, want hé, kritiek op Israel moet toch gewoon kunnen? En is het geen doortrapt middel om critici de mond te snoeren door ze bij wat fel uitgevallen kritiek gelijk voor antisemiet uit te maken? We horen het tot vervelens toe, en daarom denk ik dat je voorzichtig moet zijn met deze aantijging, ook al is het misschien waar. Collignon beeldt andere landen die hetzelfde of zelfs veel extremer reageren op hun vijanden niet zo af. Alleen Israel, de Joodse staat, roept zoveel verontwaardiging en woede op.

Yarmouk

De afgelopen jaren voltrok zich in het onofficiële Palestijnse vluchtelingenkamp Yarmouk een werkelijke humanitaire ramp. Zo één waarbij mensen bij bosjes stierven van de honger en zelfs katten aten. Als gevolg van intense gevechten is de bevolking tijdens de Syrische burgeroorlog van zo’n 150.000 tot minder dan 10.000 geslonken. De verhalen van mensen die in 2015 nog in de belegerde spookstad verbleven zijn huiveringwekkend. De stad werd belegerd door het Syrische leger en van alle kanten beschoten. De stad, die redelijk welvarend was, werd totaal verwoest.

Waarom riep deze ramp die toch ook vooral Palestijnen trof geen fractie op van de woede die enkele tientallen doden in Gaza oproept? Antisemitisme, roepen sommigen. Moslims die moslims afslachten is nou eenmaal niet zo omstreden als Joden die moslims vermoorden. Omdat het wordt gezien als een interne Syrische aangelegenheid en niet een internationaal conflict, zeggen anderen. Maar dan nog is het niet te bevatten dat mensen die zeggen zich het lot van de Palestijnen aan te trekken zo stil zijn wanneer die werkelijk worden uitgemoord en uitgehongerd, en hun stad werkelijk totaal met de grond gelijk wordt gemaakt. Ook in Libanon en in Jordanië zijn eerder honderden, zelfs duizenden Palestijnen gedood en verdreven. Maar Palestijnen doen elkaar ook heel wat aan, en een deel van de problemen in Gaza is het gevolg van de strijd tussen Abbas en Hamas. En ook dat roept maar weinig verontwaardiging op, en is volgens antizionisten eigenlijk de schuld van Israel die de Palestijnen tegen elkaar zou uitspelen.

Feit is dat van Israel minder wordt geaccepteerd dan van andere landen. De media, de VN, de EU, Amnesty International en Human Rights Watch, allemaal veroordelen, hekelen of bekritiseren ze Israel harder en vaker voor minder extreme daden dan haar buren. Dit neemt soms totaal extreme en bizarre vormen aan, zoals de rituele serie anti-Israel resoluties in de Algemene Vergadering van de VN of de buitensporige aandacht in de zogenaamde Mensenrechtenraad, waar dictatoriale regimes in de meerderheid zijn. Veel legers in het Midden-Oosten worden net als Israel door Amerika gesteund en mede bewapend, maar toch boeit het ons maar matig wanneer er bijvoorbeeld ziekenhuizen in Jemen mee worden platgegooid. Dit volkomen bizarre onderscheid is niet alleen op antisemitisme terug te voeren, maar is er zeker ook niet los van te zien.

Motieven

Wanneer mensen Israelisch geweld sterker afkeuren dan ander geweld, kunnen daar op zichzelf zowel antisemitische als andere motieven voor zijn, bijvoorbeeld dat men van Israel juist een hogere pet op heeft of denkt dat het de middelen heeft om zich met minder geweld te beschermen tegen zijn vijanden. In de praktijk spelen antisemitische noties denk ik vaak (onbewust) wel mee. Joden die aan het moorden slaan, het moet niet mogen na alles wat henzelf is overkomen; het verleden niet als verzachtende omstandigheid maar als reden ze blijvend aan hogere maatstaven te houden dan alle andere volken en landen. Idem voor Joden die discrimineren of racistisch zijn. Zij worden al snel met de nazi’s vergeleken, alsof racisme niet iets is dat in alle landen voorkomt en in bijvoorbeeld de Arabische wereld leidt tot het houden van zuid-Aziatische slaven. Dit negeren en niet veroordelen, en wel Israel steeds weer neerzetten als de grote schurk van het Midden-Oosten, riekt naar antisemitisme.

Het is dan ook niet vreemd dat het Centraal Joods Overleg, in navolging van het Simon Wiesenthal Center, met deze aantijging kwam en een boze brief aan de Volkskrant schreef. Ik verwacht niet dat de krant zich hier iets van aantrekt, want de vrijheid van meningsuiting is heilig. Toch zou men in deze tijd van herdenken en bezinnen misschien eens na kunnen denken over de impact van dergelijke cartoons op sentimenten in de samenleving. Het antisemitisme neemt toe, vaak onder het mom van of voortkomend uit antizionisme, waarbij mensen van Arabische komaf een grotere rol spelen. Mensen als Abou Jahjah en Appa zwepen jonge allochtonen op. Denk en NIDA schurken tegen het antisemitisme aan en voeden de antisemitische sentimenten die in hun achterban leven. Onlangs nog kwam NIDA-voorman El Ouali in opspraak vanwege een antisemitische tweet.

Misschien dat de Volkskrant naast Collignon ook een cartoonist die meer oog heeft voor de vele Arabische en Palestijnse misstanden kan aannemen? Zoals men vele columnisten heeft, zowel links als rechts en rustig en bedachtzaam of juist fel en uitgesproken, zo zouden meer cartoonisten het evenwicht dat men ongetwijfeld nastreeft kunnen herstellen. Na al die jaren een andere huiscartoonist nemen is ook geen gek idee. Het zorgt voor verfrissing en vernieuwing en verlost de krant van een nare smet op het blazoen. Collignon is dan nog even vrij om zijn mening te uiten, maar dit wordt niet meer ondersteund door een als progressief bekend staande kwaliteitskrant.

Ratna Pelle

donderdag 3 mei 2018

Collignon en de karikatuur van Israel (IMO)

Collignon en de karikatuur van Israel

http://www.israel-palestina.info/actueel/2018/05/02/collignon-en-karikatuur-israel/

= IMO Blog =

De agressieve Palestijnse protesten tegen Israels bestaan als Joodse staat riepen de afgelopen tijd de nodige verontwaardiging op. Nee, sorry, ik bedoel natuurlijk: de Israelische reactie op deze protesten riep de nodige verontwaardiging op. Bij die reactie vielen een aantal doden, dat is waar. Weliswaar vooral Hamas strijders, zoals o.a. blijkt uit dit rapport (en ook Hamas gaf toe dat diverse strijders waren gedood), maar dat is voor veel mensen bijzaak. Israelische soldaten die Palestijnen doden, dat werkt op een of andere manier in op bepaalde hersengebieden, het roept emoties op die we verder vooral kennen als er iets in mensen hun achtertuin gebeurt, als het weer tijd is voor de jaarlijkse Zwarte Pieten discussie of als de bonus van een bankdirecteur op een onhandig moment wel erg fors wordt verhoogd. Zo ook bij huiscartoonist Jos Collignon van de Volkskrant.

De cartoon, die 21 april in de Volkskrant stond, laat zien hoe volgens Collignon Israel haar 70^ste verjaardag graag viert, namelijk door voor de fun Palestijnen overhoop te knallen. We zien een angstige jonge Palestijn met een doek voor de mond die als schietschijf dient met erachter de tekst ‘happy birthday to me’ uitgekerfd met kogelgaten die over het lichaam van de Palestijn lopen. Naast hem liggen overhoopgeschoten lijken, achter hem een kapotgebombardeerd Gaza. De schietende soldaat is groot en kaal en lelijk en heeft een grote blauwe Davidsster op zijn rug. Israel als absolute schurkenstaat, het Kwaad, de totale disproportionele wreedheid. Overigens oogt de soldaat blank en de Palestijn mediterraan.

Ik en vele anderen walgen van deze cartoon, die zo totaal niks met de werkelijkheid te maken heeft. Een werkelijkheid waarin in meer dan een maand tijd 40 doden zijn gevallen bij de vaak gewelddadige Palestijnse protesten (Palestijnen die het hek bestormen, stenen en ‘vuurbommen’ over de grens naar Israelische doelen gooien en zelfs explosieven de grens over transporteren via een nieuwe techniek: een soort vliegers waar ze aan gehangen worden). De Palestijnen willen met miljoenen ‘terugkeren’ naar wat sinds 70 jaar Israel is, een staat die men nooit echt heeft erkend. En ze willen daar zeker niet vreedzaam als Israelisch staatsburger leven. In veel landen wordt tegen minder gewelddadige protesten harder opgetreden, maar dan zien we doorgaans geen cartoon van Collignon. En al hekelt hij voor de afwisseling ook weleens een ander land, zijn meest venijnige cartoons zijn voor Israel. In 2013 werd hij zelfs aangeklaagd vanwege een cartoon waarin wordt afgebeeld dat Wilders door de Israellobby wordt gefinancierd met pakken bankbiljetten. Die rijke Joden toch, ze zitten ook overal achter. Hij werd niet veroordeeld, omdat volgens de officier van justitie dit geen voor de hand liggende interpretatie is, aldus Joop:

Een zeer voor de hand liggende interpretatie van de cartoon ziet op deze omstandigheid, en kan dan worden beschouwd als zijnde een kritische bijdrage aan het maatschappelijk debat over de manier waarop de partij van Geert Wilders wordt gefinancierd, en welke (ongewenste) invloed daar eventueel van uit gaat. Deze interpretatie leidt tot het oordeel dat de cartoon niet strafbaar is.

De officier van justitie schrijft dat de cartoon ook zou kunnen worden opgevat alsof joden op slinkse wijze opereren en achter de schermen aan de touwtjes trekken (‘het joods complot’). Dat zou mogelijk wel strafbaar kunnen zijn. Toch meent de officier dat de eerste interpretatie zoveel meer overheersend is, dat ervan kan worden uitgegaan dat Collignon slechts die eerste boodschap heeft willen overbrengen. De cartoon is daarom niet strafbaar.

Ik vraag me af waarom de officier van justitie dat denkt, gezien Collignons fascinatie met het thema Israel en Israelische/zionistische lobby. Wilders krijgt geld van conservatieve en pro-Israelische Amerikaanse denktanks, wat niet hetzelfde is als Joden. Als je even googelt op Collignon en Israel kom je het nodige tegen dat op en soms over de rand is. Netanyahu die niet een, maar diverse reusachtige middelvingers uitsteekt naar de wereld, nederzettingen in de vorm van een hand met reusachtige middelvingers met de tekst erbij ‘Israels signaal aan de wereld’, een cartoon over Israel en Noord-Korea waar Israel een stereotiepe orthodoxe Jood is die goochelt met atoomwapens (die uit zijn zakken puilen) terwijl Noord-Korea ze niet heeft (maar zegt van wel). Over deze cartoon schreef de orthodoxe Jood Maurits van Zuiden de Volkskrant aan:

Natuurlijk wilt u uw humoristen niet censureren. Maar wat zou u doen als u er een had die altijd vrouwen neerzette als dom, negers als lui, homo’s als onzedelijk, enz.? Jos Collignon ziet Israëli’s en Joden altijd weer alleen maar als vette, in het zwart geklede, leugenachtige mannen, zoals ook in zijn tekening van 20 april. Het is onwaardig en beschamend. Vooral ook om dat de wortels van dit soort karikaturen ons doen denken aan zeer pijnlijke tijden – voor de westerse beschaving.

De lijst gaat door: de Israellobby als winnaar van de Amerikaanse verkiezingen (‘as usual’ vermeldt hij erbij), een cartoon van de verwoestingen in Gaza die zo erg is dat Afshin Ellian er in zijn column in Elsevier op ingaat (tekst van de website Brabosh gekopieerd). De vraag is of al deze cartoons alleen maar suggestief en smakeloos zijn of ook echt antisemitisch. Ellian, Brabosh, Maurits van Zuiden en Niemoller denken van wel. Ellian schrijft:

De cartoonist tekende een getto (Gaza) dat door prikkeldraad wordt omgeven. De getto is verwoest. Het beeld doet ons denken aan de getto van Warschau. Boven die verwoestingen zweeft een man met een Davidster op zijn arm (Netanyahu?) met dikke Stürmer-lippen en met een tekst in zijn hand: Washington Post, Goldstone, ik heb het niet geweten. Wir haben es nicht gewusst.

Is de Gaza-strook echt te vergelijken met de getto van Warschau? Waren in de getto van Warschau de levensverwachting en het niveau van de gezondheidszorg van de joden hoger dan die van de bevolking in het Turkije van nu? Waren de joden in de getto het snelst groeiende (en opmerkelijk gezonde) volk in de wereld, zoals de Gazanen? Lagen de winkels in Warschau vol met voedsel en goederen, zoals in Gaza?

Volgens hem is het zelfs Holocaust ontkenning:

Als dit het geval is, dan viel het erg mee met de behandeling van de joden door de nazi’s, dan zijn ook al die verhalen over de Holocaust sprookjes, en dan zijn de joden leugenaars. Wie beweren dat laatste? De antisemieten en de nazaten van de nazi’s.

Het gaat hier dus niet zozeer om de angstaanjagende domheid en de schokkende ongeletterdheid van deze cartoonist. Hij doet moedwillig mee aan de Holocaust-ontkenning. En niemand bij de Volkskrant denkt: wat zijn we hier aan het doen? Wat voor propaganda bedrijven we hier? Geen zucht van de hoofdredactie.

Dit gaat mij net wat te ver. Een verwoeste stad is nog geen getto van Warschau. Maar walgelijk is het wel. Walgelijk omdat Israel voortdurend als extreme schurkenstaat wordt neergezet, Netanyahu als de bullyvan de wereld, die aan alles en iedereen lak heeft en meedogenloos onschuldige burgers afslacht. En Collignon maakt wel degelijk gebruik van antisemitische stereotypen zoals de oppermachtige ~~Joodse~~, sorry Israel lobby, steevast afbeeld als de karikaturale rijke of ultra-orthodoxe Jood, Israel als doortrapt en arrogant, en bovenal totaal gewetenloos. Collignon beeldt ook andere regeringsleiders niet op hun mooist af, en ook andere landen komen er niet altijd goed weg, maar geen land wordt zo gitzwart neergezet en zo veelvuldig gehekeld.

Ondertussen lees ik dat 41% van alle gemelde gevallen van discriminatie Joden betreft, terwijl Joden zo’n 0,3% van de bevolking vormen en vaak niet herkenbaar zijn als zodanig. De stijging van het aantal antisemitische incidenten hangt samen met een klimaat waarin Israel in de media, door rappers (die daar niet om veroordeeld worden want vrijheid van meningsuiting) en in de Arabische media die een steeds groter deel van de Nederlandse bevolking via schotels bekijkt, als het ultieme kwaad wordt afgebeeld, als de oorzaak van alle ellende, en de Joden als bevolkingsgroep met onevenredig veel invloed achter de schermen.

Een cartoonist als Collignon doet daaraan mee, telkens weer. Het is hetzelfde klimaat dat Abu Jahjah salonfähig maakt en waarin het normaal is dat hij drie uur lang in Zomergasten mag vertellen over zijn leven en ideeën. Het is het klimaat waarin bij ‘debatten’ over Israel op de VU en in Crea en De Nieuwe Liefde en meer van die plekken die een vrijplaats voor kritisch denken zouden moeten zijn, steevast alleen antizionisten of op zijn minst felle critici worden uitgenodigd. Een klimaat waarin een kleine groep als Een Ander Joods Geluid, die geen gelegenheid onbenut laat om Israel zwart te maken, telkens ruimte krijgt in de media om de ‘andere kant’ te vertellen, het ‘andere’ verhaal. Samen met Dries van Agt en anderen uit de anti-Israel scene mogen ze keer op keer vertellen hoe het ‘werkelijk’ zit, dat wil zeggen dat het conflict alleen te wijten is aan Israel en aan alleen Israel eisen gesteld moeten worden en sancties opgelegd.

Zie verder: Israel en de antisemitische karikatuur

Ratna Pelle