- Door Tjalling. -
Op zaterdag 27 september hield Tineke Bennema tijdens een inspiratie dag in de Sint Janskerk van Utrecht een speech voor de vrienden van Sabeel. Haar haar visie was echter niets meer dan een vertolking van eenzijdige Palestijnse politiek. Ze preekte die dag voor eigen parochie maar op die ‘preek’ valt heel wat af te dingen.
De inspiratie dag werd gehouden in het kader van de vredesweek van 2014 met als motto ‘Wapen je met vrede’. De speech van Bennema was echter verre van vredig: “We voelen ons kwaad, machteloos. Maar we zijn niet zonder macht. En er is heel veel dat we kunnen doen”. Volgens Bennema zal het conflict nooit opgelost kunnen worden zonder Palestijns verzet. Dit verzet is ook zeker niet vredig. De toespraak van Bennema was dus wel gewapend, maar had echt niks te maken met de werkelijke betekenis van vrede.
Bennema noemde de verwoestingen in Gaza stad en het hoge dodenaantal. Ze zei natuurlijk niet wie daar voor verantwoordelijk moet worden gehouden, namelijk Hamas. Wel hoopte ze dat er nu toch eindelijk recht zal worden gedaan aan de Palestijnen, omdat Israël aanzienlijk is verzwakt in de publieke opinie. Helaas klopt dit laatste en daar maakt Bennema op haar manier dan ook handig gebruik van. Nu voor haar de tijd rijp bleek, somde ze de hele riedel maar weer eens op. Na WW2 zou het Westen zich volgens Bennema hebben gelaafd aan het beeld van een joodse staat, het uitverkoren volk, dat wel bekend was vanwege de Bijbel en dat in Palestina was teruggekeerd om vanuit de verdrukking, de Holocaust en uit alle windstreken een veilig huis te creëren. Hier gaat Bennema helemaal voorbij aan het feit dat de oprichting van de staat Israël lang niet alleen het gevolg was van de verschrikkingen uit WW2.
Het Zionisme kon ontstaan omdat de Franse Revolutie formeel een einde had gemaakt aan de rechtsongelijkheid tussen rangen en standen en tussen religieuze en etnische groepen in de door Frankrijk beheerste gebieden, en ook elders hadden verlichte vorsten in mindere of meerdere mate de joden vrijgelaten uit hun Middeleeuwse getto’s en meer gelijke rechten toegekend. Door de emancipatie uit de getto’s wendden sommige Joden zich af van hun traditionele religie, maar merkten wel dat zij zowel door de buitenwereld als binnen de eigen gemeenschap nog steeds als Jood werden beschouwd. Dit leidde in veel gevallen ook tot een nieuw besef van identiteit, dat de religie oversteeg. Hoewel dit in het Bijbelse ‘Am Yisrael’ (het volk van Israël), de notie van Joden als volk impliciet besloten ligt, werd het toen voor het eerst van de religie gescheiden. Echter de Joden waren en bleven nog een tijdlang een volk zonder land, overal te gast en nergens thuis. Bovendien bleek de status van de Diaspora beslist geen veiligheidsgarantie. Mede als reactie op de uitbarstingen van antisemitische geweld in Rusland trokken de eerste Zionisten in de jaren tachtig van de negentiende eeuw naar Palestina. Bennema heeft hier tijdens haar speech niet bij stilgestaan en ook niet bij alle Arabische vijandelijkheden vanaf de eerste immigratiegolven. Wel bij andere dingen.
De Arabieren in Palestina zouden volgens haar tijdens het uitroepen van de staat Israël voor ons ( = inwoners van Westerse landen, Tj) non-existent zijn geweest. Zijn wij Westerlingen nu zó dom? Tineke zal zeker grote moeite hebben met de Balfour Verklaring, maar daar staat toch al duidelijk in genoemd dat ‘niets mocht worden gedaan om aan de rechten van de bewoners afbreuk te doen’. Haar opmerking van non-existent klopt dus niet. Helaas zijn er meer en verdrietiger feiten die deze opmerking van Bennema traceren. Een schrijnend voorbeeld hiervan is het bloedbad te Hebron in 1929. Om dan maar te zwijgen over de houding tijdens WW2 van groot-moefti Al-Hoesseini van Jeruzalem. De Arabische bevolking van het toenmalige Palestina bestond wel degelijk en liet dat merken ook. Er was, en dat zal Bennema bedoelen met non-existent, toen nog geen sprake van een zelfstandig Palestijns volk.
Intussen zijn we wel bekend geraakt met het bestaan van een Palestijns volk. Bennema: “Palestijnen evolueerden dus van een nobody, naar een terrorist, naar een stenengooier, die op een zekere sympathie kon rekenen in het westen. Ook werd er meer duidelijk over de bezetting, de achterstelling in rechten en welvaart, de vernederingen”. Israël zou er volgens haar alles aan gedaan hebben om dit beeld te veranderen. Ze zei hierover: “Moeders zouden [volgens Israël] hun kinderen als kanonnenvoer gebruiken, de straat op sturen omdat ze niets gaven om het leven van hun talrijke kroost”. Bennema weet voorbeelden van het tegendeel te geven (Palestijnse moeders die hun kinderen juist proberen te stoppen), maar negeert de talrijke voorbeelden van moeders die het martelaarschap van hun kind prijzen.
Al zijn wij dan bekend geraakt met het bestaan van een Palestijns volk, dit is nog lang niet genoeg. Volgens Bennema kunnen we ons er niet toe brengen om Israël als dader te zien van het conflict. Zo zouden we in onze beeldvorming blijven hangen van diens rol van slachtoffer. Deze opmerking is allang door de feiten achterhaald, met -wrange- dank aan de mainstream van de media. Die hebben dit gegeven immers allang omgedraaid. Bennema ziet dit zelf ook wel hoor: “De daden van Israël zijn letterlijk in beeld gebracht. Vroeger had Israël het monopolie van de informatievoorziening, maar dat is definitief voorbij. De smartphone met film en camera, twitter en facebook leggen alles haarfijn vast en het verspreidingsgebied is de wereldbol geworden”. Inderdaad heeft ze dit goed gezien, maar ze zei niet dat tijdens de afgelopen Gaza Oorlog, Hamas het monopolie heeft gegrepen qua ‘informatie voorziening’, Het is echter zeer de vraag of het werkelijk betrouwbaar was wat smartphone met film en camera, twitter en facebook haarfijn vast mochten leggen. Ik weet wel zeker van niet. Hamas censureerde tijdens de recente oorlog in Gaza immers alle nieuwsgaring, om zichzelf als dader onzichtbaar te maken en alleen de burgerslachtoffers te laten zien.
De status van het conflict tussen Israël en de Palestijnen is vooral het gevolg van geschiedkundige feiten, waarbij begrippen als oorzaak en gevolg beter zijn te hanteren dan slachtoffer/dader. Dat de Palestijnen in een moeilijke positie verkeren zal ik zeker niet ontkennen. Maar een oplossing hiervoor kan alleen dan, wanneer ook van Palestijnse kant moeilijke concessies zullen worden gedaan. Echter zo’n opmerking zal niet gepast hebben binnen het kader van de inspiratie dag van Sabeel. Daar mocht iemand komen spreken die enkel en alleen vanuit Palestijns perspectief een ‘passende bijdrage’ zou leveren, maar die historisch gezien de plank volledig missloeg en niets heeft bijgedragen aan het komen tot een werkelijke vrede.
