= IMO Blog =
Zoals beschreven in mijn vorige blog was rapper – sorry, ‘spoken word kunstenaar’ – Insayno na twee dagen zijn titel ‘Stadsdichter van Haarlem’ alweer kwijt. Het had zo mooi kunnen zijn. Een allochtone rapper met een ‘rauw verleden’, die door hard werken en ervaring nu wijzer was en de stad vanuit zijn eigen achtergrond op een nieuwe verfrissende manier op de kaart kon zetten. Helaas waren er wat kritische googlelaars die het feestje van hemzelf en de Benoemingscommissie Stadsdichter Haarlem kwamen verpesten. Die waren daarover not amused en in een wat verbitterde reactie kaatsten ze de bal terug.
In een open brief betreurden vijf leden van de commissie dat de stad niet met deze dichter in zee heeft willen gaan. ‘Het is een enorme gemiste kans’, schreven ze. Hij zou zijn afgerekend op waar hij vandaan komt, niet waar hij naartoe gaat. Ook Insayno zelf reageerde verbitterd en verongelijkt in een lange facebookpost waarin hij uithaalde naar al die mensen die hem dit ‘misgunden’ en nu zitten te genieten van het feit dat zijn titel hem is afgepakt.
De benoemingscommissie schreef in de open brief o.a. dat Insayno ‘ondubbelzinnig’ afstand heeft genomen van de bewuste teksten, maar “wel erkent dat ze staan voor waar hij vandaan kwam. Hij ontkent niet, maar blijft communiceren, geeft context, licht toe waar teksten vandaan kwamen en ontwikkelt zich. Een ontwikkeling die hij met het publiek had kunnen delen, maar de mogelijkheid om van hem te leren, is nu verdwenen.”
Het enige dat Insayno uitlegde, was dat hij zo aangedaan was door het slavernijmuseum en boos was dat hij daar op school niks over zou hebben geleerd. Waarom hij daar op zo’n idiote manier voor naar de Holocaust moest verwijzen en die bagatelliseren heeft hij bij mijn weten nergens toegelicht. Het lijkt pure wrok omdat, volgens hem, de Joden en de Holocaust wel aandacht krijgen. Hun verhaal wordt wel verteld, hun leed gezien. In plaats van daar nu iets positiefs over te zeggen, dat hij het bijvoorbeeld mooi vindt dat Nederland zo serieus met dit verleden omgaat en die ruimte er nu is (dat is immers ook weleens anders geweest), herhaalde hij slechts waarom hij gefrustreerd was. Dat getuigt niet van een grote ontwikkeling.
Lesstof
Ook ontging hem dat er blijkens onderzoek van begin dit jaar door het Historisch Nieuwsblad, in schoolboeken juist méér aandacht wordt besteed aan de slavernij, zelfs twee keer zoveel als aan de Holocaust. Hij heeft dus zijn doel bereikt en zou opgetogen moeten zijn, maar hij lijkt nog steeds verontwaardigd. Aan kolonialisme wordt nog eens ruim het dubbele besteed (2,4 en 9% van de totale lesstof geschiedenis van in totaal zeven lesmethoden voor vmbo, havo en vwo). Misschien was dit toen Insayno (geboren 1987) op de middelbare school zat anders (of hij heeft te vaak gespijbeld?), maar er is tegenwoordig, tot chagrijn van weer anderen, behoorlijk veel aandacht voor diversiteit, inclusiviteit, het ‘niet witte’ verhaal etc. – Het Nationaal Monument Slavernijverleden dateert alweer uit 2002.
Ook op plekken die traditioneel gereserveerd waren voor de oorlog en het leed van de Joden dringt de ‘inclusiviteit’ en het verhaal van al die andere vormen van racisme zich op, ten koste van aandacht voor de Holocaust en met als gevolg dat steeds meer jongeren niks meer weten over de Jodenvervolging. De toename van het aantal antisemitische incidenten hangt daar ook mee samen. Het bestrijden van alle vormen van racisme is belangrijk, maar blind zijn voor deze ontwikkeling en alleen aandacht blijven vragen voor je eigen punt getuigt wederom niet van ontwikkeling.
Gesprekken aangaan
De commissie vreest zelfs dat Insayno nu ‘voor het leven getekend is’, en spreekt de hoop uit hem nog vaak op diverse podia en culturele plaatsen te ontmoeten, ‘ …want er is genoeg te bespreken, en er valt nog een hoop te luisteren’.
Het ontgaat mij eerlijk gezegd een beetje waarom Insayno, meer dan de andere 49 inzendingen die het niet haalden, zo’n enorme bijdrage had kunnen leveren en zoveel te vertellen had. Het is altijd goed het gesprek aan te gaan met elkaar en vooral ook met mensen met verschillende achtergronden, of je nou een (ex) gefrustreerde rapper van kleur bent of een boze witte man/vrouw, of alles daar tussenin.
Het Haarlems Dagblad lichtte toe:
Insayno komt uit een milieu dat zich afzet tegen de gevestigde orde. Dat vond de commissie aantrekkelijk (…). En in de brief staat: “Het is goed als we gesprekken voeren. Als we niet over Holocaust en slavernij met elkaar praten, dan verklaar je ze allebei tot taboe, dan is de communicatie erover helemaal dood”. Door zijn stem niet te laten horen loopt de stad een kans mis om verbinding te maken met mensen die zich van de gevestigde orde hebben afgekeerd. „Hij (de dichter, red.) keert zich niet af van de maatschappij maar het lijkt erop dat een deel van de maatschappij zich afkeert van hem.
Volgens deze redenering zou je ook iemand uit de alt right scene kunnen kiezen, of een complotdenker (oh wacht, dat was Insayno ook), of een rechtspopulist of wat voor andere extremist dan ook. Er zijn wel meer milieus die zich afzetten tegen de gevestigde orde, en dat maakt je nog niet direct geschikt om een stad kunstzinnig te vertegenwoordigen, groepen te verbinden en een belangrijke rol te spelen in het publieke debat. Om verbinding te kunnen maken is het nodig dat je zelf dingen van verschillende kanten kunt zien, open staat voor ideeën en kritisch kunt zijn naar je eigen achtergrond. Het kan daarbij een verrijking zijn als je zelf in het verleden heel andere ideeën had, of uit een milieu komt dat zich afzet tegen de gevestigde orde, maar het is natuurlijk geen must. En je moet je er dan echt duidelijk van hebben los gemaakt en niet nog half in die ideeën of dat afzetsfeertje zijn blijven hangen, zoals bij Insayno het geval lijkt.
Karaktermoord
En dan komen we weer bij de ontwikkeling die Insayno ook zelf zegt te hebben doorgemaakt. Daar gaf hij hoog over op:
“Het verschil tussen mij en alle mensen die commentaar op mij hebben, mij met de dood bedreigen, mij uitschelden, haten, mijn pagina’s spammen met de meest walgelijke berichten is dat ik mijn fouten kan erkennen en verantwoordelijkheid neem voor de dingen die ik heb gezegd of gedaan in het verleden.
Ik durfde te reflecteren en mijzelf te ontwikkelen. Iets wat confronterend was, maar wel nodig.”
Ik zie nog steeds niet veel terug van al dat gereflecteer en die ontwikkeling. Ik zie hem geen projecten doen om aandacht voor de Holocaust te vragen binnen zijn achterban – wat hard nodig zou zijn, niet de hand reiken naar Joodse organisaties of naar de mensen die hij in het verleden dood heeft gewenst en ook niet echt verantwoordelijkheid nemen voor alle onzin en extremistische teksten die hij via o.a. twitter heeft geuit. Wat al die mensen die commentaar op hem hebben doen en hoe die zich al dan niet hebben ontwikkeld weet hij uiteraard niet, dus die opmerking is een flauwe uithaal waarbij heel diverse mensen over een kam worden geschoren. Er zit uiteraard een gigantisch verschil tussen kritiek hebben of hem met de dood bedreigen, maar hij doet beide groepen hier in een zin af.
“Rechts Nederland heeft er een handje vol van om constant te roepen dat wij uitkeringstrekkers zijn, dat we een keertje moeten werken voor ons geld, maar zodra wij posities weten te bemachtigen, dan pakken ze tweets & posts uit het verleden om karaktermoord te plegen. Geenstijl, Powned, TPO hebben hele archieven vol en staan te trappelen om je weer met dezelfde vaart weer onderuit te trappen. (…)
Je mag niet groeien, je mag niet ontwikkelen. Kapot moet je zodra je je uitspreekt tegen racisme in Nederland. We zien dit aan de lopende band. Quinsy Gario, Sylvana Simons, Akwasi, Jerry, Mitchell etc. Ik kan hier eindeloos namen noemen van strijders die ergens voor stonden en tot op het bot kapotgemaakt worden door rechtse platformen.”
Er zijn zeker mensen die dit doen, en die goed bedoelende mensen zo monddood proberen te maken. Helaas geven juist mensen als Insayno (en degenen die hen steeds weer een podium geven en op het schild hijsen) munitie en brandstof aan deze mensen. GeenStijl en Powned gaan inderdaad soms heel ver in het besmeuren van mensen, maar in dit geval (en ook bij bijvoorbeeld sommigen uit de geradikaliseerde antiracisme scene die hierboven ook worden genoemd, waar de haat er soms afspat) hebben ze wel een punt. Helaas. Geef ze geen munitie door in woord en daad (en niet alleen op uitdrukkelijk verzoek van de burgemeester) afstand te nemen van wat niet deugt, draai er niet omheen, laat er geen misverstand over bestaan.
“Want laten we heel eerlijk wezen. Als ik mij nooit had uitgesproken tegen zwarte piet of racisme, dan was er geen haan die had gekraaid dat ik stadsdichter was geweest en jaren geleden wat stomme dingen had gepost. Meesten van jullie wisten niet eens dat er stadsdichters bestonden. Beter zelfs, ik lees iedere dag de meest racistische comments en daar gebeurt niks mee. Mijn inbox zit iedere dag vol met doodsbedreigingen, niets aan de hand. Meesten verliezen niet hun baan. Any ways: Lang verhaal kort: Ik ben geen stadsdichter meer.
Ik hoop dat al jullie zure-hatende-in-oude-tweets-en-posts-gravende-uit-context-halende-misgunners met een tevreden hart naar bed kunnen. Dat jullie er van genieten. Dat jullie denken: “YES, WE HEBBEN ZIJN TITEL VAN HEM AFGEPAKT! LEKKER VOOR HEM!”
Als je al die tijd en energie die je spendeert aan het misgunnen en het kapotmaken van anderen, had gespendeerd en geïnvesteerd in iets nuttigs, dan had je zelf kunnen solliciteren naar stadsdichter.”
‘.. wat stomme dingen had gepost’, dit is dus blijkbaar hoe hij tegen zijn vele haatdragende tweets en antisemitische teksten aankijkt. Er zijn veel mensen tegen Zwarte Piet, zoveel dat hij inmiddels nagenoeg officieel is verboden. Het probleem is niet zijn strijd tegen Zwarte Piet of racisme, want dat is gewoon mainstream tegenwoordig. Maar het is makkelijker je zo als slachtoffer te zien dan weer over al die nare en extreme teksten te moeten praten. En die racistische comments en doodsbedreigingen die moet je zeker melden bij de politie en desnoods mee naar buiten treden als je je niet serieus genomen voelt door hen. Want dat is altijd onacceptabel.
Verantwoordelijkheid nemen
Insayno doet hier alsof benoemd worden tot stadsdichter een recht is dat hem is afgepakt, niet een eer die je te beurt valt en, in dit geval misschien op een wat ongelukkige manier, ook afgenomen kan worden omdat er een paar stinkende lijken uit de kast kwamen. Hij heeft zich gedistantieerd van die teksten, zeker, maar hij nam er ook weer niet echt verantwoordelijkheid voor. Als je zulke extreme dingen hebt gezegd en gedaan, niet een keer per vergissing maar jarenlang, niet als puber maar als volwassene, als je zelfs met justitie in aanraking bent geweest, als er foto’s van je circuleren waar je poseerde met een (nep) machinegeweer nadat je daar op twitter ook al over fantaseerde, en tweets waarin je anderen bedreigde, dan kun je niet verwachten dat die door iedereen na een ‘sorry, foutje bedankt’ worden vergeten.
Insayno heeft ook geen enkel begrip voor het feit dat mensen schrikken van deze zaken, en dat ze nog waarde hechten aan wat iemand 5 of 10 jaar geleden deed en zei. Het is niet vreemd dat we mensen beoordelen op wat ze tot nu toe hebben gedaan, niet op wat ze zeggen te willen doen. We weten waar hij vandaan komt, niet waar hij naartoe gaat. Dat is niet enkel rancune, dat zijn oprechte zorgen en angsten. Ik zou ook geen stadsdichter willen die 5 jaar geleden allerlei rechtsextremistische bullshit verkondigde en zwarte mensen met de dood bedreigde. Het had van volwassenheid getuigd als hij begrip had getoond voor de kritiek, en had geconcludeerd dat het misschien nog wat vroeg was en hij nog wat tijd nodig heeft te laten zien dat hij nu werkelijk een ander pad bewandelt. Het zou van werkelijke verandering en groei hebben getuigd als hij interesse in de Holocaust had getoond, als hij had gezegd ‘ik wist er eigenlijk niks van, ik riep dat maar om aandacht te krijgen en wil graag van jullie leren hoe je met zo’n enorm trauma omgaat, hoe je na zulk onbeschrijflijk leed weer opstaat’. In het algemeen is bescheidenheid een teken van volwassenheid, en hij klopt zich nogal op de borst over hoe goed hij is geworden en hoe ver hij is gekomen.
Diversiteitsblabla
De meeste blaam treft hier echter de Benoemingscommissie, bestaande uit ‘leden met expertise op het gebied van poëzie of kennis van en een brede blik op Haarlem’. De commissieleden zijn ambassadeurs van het stadsdichterschap. Lid zijn o.a. de voormalig directeur van de stadsschouwburg, een, jawel, rapper, een dichter, een schrijver en docent, nog een rapper, nog een docent en een literair producent en een poëzieredacteur. Prima, de twee rappers hadden overigens samen één stem, maar enig gevoel voor wat voor iemand bij zo’n functie past en wat er in de samenleving omgaat, miste blijkbaar volkomen. Insayno’s inzending is mooi en professioneel gemaakt, maar dat geldt naar ik aanneem voor meer inzendingen.
Wishful thinking en politieke correctheid hebben hier blijkbaar het zicht op de weerbarstige realiteit ontnomen. Het zou mooi kunnen zijn, een allochtoon uit een ruige jongerencultuur, die na een turbulent verleden wijzer is geworden maar nog genoeg binding heeft met die scene om die mensen te bereiken en bij de stad te betrekken. Dat vindt zo’n commissie natuurlijk een veel mooier verhaal dan gewoon een (witte) man of vrouw van middelbare leeftijd, zo’n tikje kunstzinnig en eigenzinnig type met een carrière in het cultuurwereldje achter zich. Zo hopen ze uiteraard het stadsdichterschap meer relevantie te geven, zorgen ze voor wat reuring, en bereiken wellicht inderdaad een ander publiek.
Maar zo’n misstap als deze is nou juist olie op het vuur voor de rechts populistische scene, de mensen die los gingen nadat bekend werd dat Insayno de nieuwe stadsdichter zou worden. De mensen die het idee hebben dat allochtonen wel erg hip zijn in bepaalde kringen, dat cultuur een linkse hobby is en met gemeenschapsgeld allerlei onzinnige linkse diversiteitsblabla wordt gefinancierd. Insayno zal, net als iedereen die zijn nek uitsteekt en uitgesproken is, de nodige haat over zich heen hebben gekregen. Daar hoef je tegenwoordig echt niet meer jarenlang zelf extreme ideeën voor lopen uitkramen. De commissie had eerst even moeten googelen. De commissie had vervolgens over haar eigen schaduw moeten heen springen en haar mooie droom aan de kant moeten zetten. In het belang van de stad die geen stadsdichter verdient die in een nog niet zo ver verleden de meest vreselijke dingen uitkraamde, en ook in het belang van Insayno, die beter in betrekkelijke rust eens geconfronteerd had kunnen worden met de idiote complottheorieën en geweldsfantasieën uit het verleden.
Ratna Pelle
