Israel en het progressieve dilemma
http://www.zionism-israel.com/blog/archives/00000696.html
IMO Blog, 2012
"Stel, je bent links, Joods en Nederlands en je moet over een paar weken stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen. Je wilt graag voor een partij kiezen die milieu en diervriendelijkheid hoog in het vaandel heeft, en je bent pro-Israël. Dan kom je mogelijk voor een dilemma te staan."
Aldus het NIW in een artikel vorige week, waarna verschillende Joodse Nederlanders aan het woord komen over dit dilemma. Een dilemma, dat volgens het NIW ook voor rechts geldt, want:
"Kiezers die conservatief georiënteerd zijn, komen voor meerdere struikelblokken te staan in hun zoektocht naar de juiste partij. In hoeverre zijn bijvoorbeeld de christelijke uitgangspunten van de ChristenUnie en de SGP een obstakel? De uitgesproken pro-Israëlische PVV stemde voor een verbod van de rituele slacht."
Sinds ik met Israel bezig ben is het eerste dilemma me niet vreemd. Er is gewoon geen linkse partij die enigszins fair is tegenover Israel, dus het is eigenlijk gewoon of-of, waarbij de Christen Unie nog redelijk goed scoort op milieu en sociaal beleid, al valt dat laatste tegen als ik het Kieskompas mag geloven. En je krijgt er, laten we zeggen, nogal ouderwetse ideeën over homoseksualiteit, weigerambtenaren en de rol van de kerk voor terug. Ik vind dat kerk en staat gescheiden moeten blijven, en ambtenaren de Nederlandse wet uit te voeren hebben, net zoals je ook kunt verwachten als vrouw een hand te krijgen en we niet willen dat politieagenten of rechters een hoofddoek dragen. En eigenlijk ben ik ook niet blij met het bijzonder onderwijs. Het lijkt me geweldig als alle kinderen op openbare scholen in aanraking komen met verschillende ideeën en religies zonder dat een daarvan als de juiste wordt neergezet.
Ik heb hier vaker geschreven over de vraag waarom juist links zo anti-Israel is, en ook laatst weer had ik het erover met iemand die hetzelfde dilemma heeft als ik. 'Mode', zeg ik vaak. Trends. De mens leeft met trends, we volgen de mode niet alleen in kleding, maar ook filosofische en wetenschappelijke ideeën en politieke overtuigingen zijn onderhevig aan modes. Zoals het jarenlang hip was binnen links om tegen de Apartheid in Zuid-Afrika te zijn, en Che Guevara T-shirts te dragen, zo is het tegenwoordig (alweer een hele tijd) hip om anti-Israel te zijn. De trendsetters houden het niet bij wat afkeurende woorden over de nederzettingen, muur en checkpoints, maar vergelijken Israel met de nazi's en zeggen dat de slachtoffers van toen de daders van nu zijn. Ze tekenen Anne Frank in keffyeh en noemen Jezus een Palestijn. Of ze noemen Hamas en Hezbollah, die openlijk verklaren op het einde van Israel, binnen welke grenzen dan ook, uit te zijn, progressieve bewegingen. Populair zijn ook antizionistische Joden, waarbij wordt gesuggereerd dat dit een nieuw fenomeen is, veroorzaakt door Israels wrede bezettingspolitiek. In werkelijkheid is Joods antizionisme ouder dan Israel zelf, en stuitten de zionisten vanaf het begin op fel verzet. Niet alleen van religieuze aard overigens, maar ook veel communisten waren tegen een Joodse staat, en al lang voor de muur en nederzettingen meenden critici dat een Joodse staat gepaard zou gaan met geweld, een leger en andere ellendige zaken waar Joden zich ver van moesten houden.
Het rechtsere beleid in Israel heeft ook zijn invloed op de antipathie van links. Vroeger was Israel juist populair, en vaak hoor je oudere progressievelingen vertellen dat ze vroeger in een kibboets hebben gewerkt en het land zo prachtig vonden. De PvdA had nauwe banden met de Israelische Arbeidspartij (en dus met de regering) terwijl de VVD meer oog had voor onze oliebelangen en daarom de Arabieren een beetje te vriend wilde houden. Maar ook het toegenomen aantal moslims in Nederland heeft invloed, zeker daar zij een belangrijk deel van de achterban van de PvdA vormen, en die dus terdege met hun visie rekening wil houden.
Tot slot speelt natuurlijk het verleden een rol, niet alleen maar zeker ook bij links. Enerzijds voelen we ons schuldig over het feit dat meer dan honderdduizend loyale landgenoten zo makkelijk konden worden weggevoerd en vermoord. Anderzijds willen we wel eens van onze schuldgevoelens af, en roept de continue aandacht voor de holocaust ook weerstand op. 'De Joden zelf zijn ook geen lieverdjes' denken steeds meer mensen hardop, en 'na 70 jaar moet het maar eens genoeg zijn met al die aandacht voor Joods lijden, er is meer in de wereld'. Sommige oudere mensen menen dat zij de Joden zo goed hebben geholpen en die zich nu ondankbaar gedragen, of voelen zich verraden omdat de slachtoffers van toen zo assertief zijn geworden en nu ook tot wrede dingen in staat blijken te zijn. Het lijkt wel of we meer van dode dan van levende Joden houden, merkte Daniel Teeboom ooit op in een provocerend stukje in Trouw. En daarmee heeft hij een punt. We zien Joden het liefst als slachtoffers, als mensen van religie en studie, ietwat zonderling maar ook slim en vooral ongevaarlijk. We houden niet van Joden met macht en kapsones, en een steeds terugkerende beschuldiging aan Joden is dan ook dat ze teveel macht hebben, achter de schermen aan de touwtjes trekken, duistere complotten smeden etc. Antisemitisme steekt dan ook weer openlijker de kop op de laatste tijd, vaak onder het mom van antizionisme en doorgeschoten kritiek op Israel. Daarbij voelen velen zich op een of andere manier verantwoordelijk voor wat de Joden elders uitspoken. 'We hebben ze gered in de oorlog, ze een staat gegeven, en kijk eens wat ze nu doen' is de redenering. Ten onrechte menen velen dat Israel is gesticht vanwege de Holocaust en met Westerse hulp tot stand is gekomen of zelfs aan de Joden gegeven. In werkelijkheid was de rol van het Westen beperkt. Er was (met moeite) een tweederde meerderheid voor het delingsplan in 1947, maar verder hebben vooral de Joden zelf, met individuele hulp van Westerlingen, de staat opgebouwd en verdedigd.
Links ziet het Israelisch-Palestijns conflict daarnaast als een Noord-Zuid conflict en ziet Israel daarbij als westerse, imperialistische mogendheid en de Palestijnen als de inheemse bevolking die wordt onderdrukt. Vandaar dat men dit conflict zo graag met Zuid-Afrika vergelijkt, waar westerlingen de inheemse bevolking via een stelsel van wetten en regelingen discrimineerde. De Joden worden als westers volk gezien, en daarom worden ze naar onze maatstaven gemeten. Daarbij wordt Israels macht schromelijk overschat en worden haar angsten afgedaan als irreëel en ingegeven door de holocaust, niet door de omstandigheden. Terwijl links de zelfbeschikking van niet Westerse volken doorgaans enthousiast ondersteunt en promoot, vindt men steeds vaker dat de Joden geen recht hebben op een staat en dat zij bovendien geen volk maar slechts een religie zijn, en een staat gebaseerd op religie kan natuurlijk niet, behalve als-ie Arabisch is, of christelijk.
Er spelen ongetwijfeld meer zaken mee in de linkse perceptie van Israel, maar dit zijn denk ik wel de belangrijkste. Is het gezien al deze zaken wel mogelijk links te zijn en pro-Israel? Ik denk van wel, omdat het met name inconsequenties en tegenstrijdigheden zijn binnen links waardoor men een zo vertekend beeld heeft van Israel-Palestina (zoals men bijvoorbeeld ook lang China en de Sovjet Unie bleef steunen en de ogen sloot voor wat er daar onder het mom van mooie idealen, gebeurde). Waarom immers zouden de Joden, het meest onderdrukte volk, geen recht hebben op zelfbeschikking? De vergelijking met Zuid-Afrika gaat op alle fronten mank, de idee dat Israel is gesticht vanwege de holocaust klopt simpelweg niet, en de idee dat de Joden zich beter moeten gedragen dan anderen vanwege hun verleden is onrechtvaardig en onzinnig. Kun je je voorstellen dat een rechter strafverzwaring en plaats van verlichting geeft vanwege iemands problematische jeugd? Zie voor een aantal mythes over Israel: http://www.israel-palestina.info/mythes.html
We moeten daarom blijven proberen links te corrigeren in haar onterechte en onrechtvaardige visie op Israel en het conflict met de Arabieren, in plaats van bij links weg te lopen. Stem links, maar laat ook daarna en daarbuiten je stem binnen links horen. Binnen veel partijen is er interne discussie over deze kwestie. Van een kennis vernam ik dat op het congres van D66 afgelopen week een stevige motie over Israel is ingediend (met eenzijdige eisen op straffe van sancties) en van een positief advies voorzien door het partijbestuur. Op zo'n moment is een krachtig tegengeluid nodig. GroenLinks heeft een Midden-Oosten werkgroep die nauw vervlochten is met het Palestina Komitee, en die veel invloed heeft op het partijstandpunt en de meningsvorming. Doorgaans komt maar een kant aan het woord binnen de partij. Binnen de PvdA is de Midden-Oosten werkgroep onlangs opgeheven door het partijbestuur omdat zij een kritisch lid weigerde toe te laten.
Een tegengeluid is meer dan ooit nodig, opdat de rechtvaardige samenleving en de solidariteit die links voorstaat ook weer voor de Joden en Israel zullen gelden.
In deel twee (na het weekend) een bespreking van de verkiezingsprogramma's wat betreft Israel.
Ratna Pelle
