IMO Blog
De Amerikaanse mediawaakhond CAMERA heeft een lijst samengesteld van wensen aan de media voor 2013. Men roept onder meer op om:
- accurater te schrijven over Gaza,
- Abbas geen 'gematigde' president meer te noemen,
- terroristen ook echt terroristen te noemen en geen 'militanten',
- ook te berichten over de opruiing en haat in Arabische media,
- ook te berichten over de Joodse vluchtelingen,
- duidelijk te maken dat juist de Palestijnen niet naar de onderhandelingstafel willen komen,
- te vermelden dat het handvest van zowel Hamas als Fatah oproept tot de vernietiging van Israel,
- minder over Israel te berichten en het Israelisch-Palestijns conflict niet als het belangrijkste probleem in het Midden-Oosten te presenteren.
Ik ben het daar op zichzelf natuurlijk wel mee eens, en veel reflecteert ook mijn kritiek op de berichtgeving over Israel. Anderzijds bekruipt me ook een beetje het gevoel dat wanneer de media dit allemaal op zouden volgen, ze ook niet meer geheel onpartijdig zouden zijn, maar dan de andere kant op. Er is misschien ook een verschil tussen wat een faire berichtgeving is die voldoet aan de journalistieke normen en wat we stiekem ook graag weleens zouden zien, al is het maar om wat tegenwicht te bieden aan de eenzijdigheid van nu.
Zo staat onder punt vijf dat de media moeten rapporteren dat de Arabieren en niet Israel weigeren om over vrede te onderhandelen.
While Israel has repeatedly invited Palestinian leaders to return to the negotiating table for peace talks, they have insisted they won't do so unless Israel first satisfies their preconditions. Even after Israel in 2009 announced a 10-month moratorium on new settlement construction, Mahmoud Abbas avoided talks until just weeks before the moratorium was set to expire. And when the moratorium did expire, he again spurned negotiations.
Dat klopt, en de media hadden meer nadruk moeten leggen op het feit dat Abbas voorwaarden stelt in plaats van alleen de nederzettingen te veroordelen. Anderzijds is de idee niet geheel onjuist dat de nederzettingen vrede lastiger maken en Abbas niet wil onderhandelen terwijl er verder wordt gebouwd in wat hij als staat wil hebben. Je zou wat dit betreft aan een compromis kunnen denken waarbij alleen beperkt en in de grote blokken die mogelijk/waarschijnlijk bij Israel blijven wordt gebouwd tijdens de onderhandelingen, en het is Abbas die ieder compromis weigerde en een volledige bouwstop inclusief Oost Jeruzalem eiste.
Wat de media zouden moeten doen is heel feitelijk weergeven wat de positie van beide kanten is, wat men officieel zegt te willen en waarnaar men handelt, en hoeveel ruimte er is voor een compromis. Men zou moeten uitleggen waarom bepaalde zaken voor beide kanten zo belangrijk zijn, zonder daarbij een waarde oordeel te geven. Waarom wil Netanyahu perse blijven bouwen? Waar wordt dan precies gebouwd en in hoeverre hebben Palestijnen daar last van of staat het hun toekomstige staat in de weg? En waarom wil Abbas geen enkel compromis accepteren wat dit betreft? Tijdens geheime besprekingen heeft hij zich eerder wel bereid verklaard tot een beperkte uitruil van gebied, iets wat direct groot op het NOS journaal kwam. Later krabbelde hij weer terug. Hetzelfde gebeurt wat betreft de vluchtelingen. Abbas zei dat hij niet terug hoeft te keren naar zijn geboorteplaats Safed en suggereerde dat hij bereid was het recht op terugkeer op te geven. Later sprak hij dat tegen. Voor de VN hield hij een harde en zeer felle speech waarin hij Israel van racisme, landroof en dergelijke beschuldigde. Later sprak hij zich weer verzoenender uit.
Ook Netanyahu is soms tegenstrijdig. Hij sprak zich duidelijk uit voor twee staten en tegen blijvende Israelische overheersing van de Palestijnen, maar zegt ook dat delen van de Westoever van strategische betekenis zijn, of anders zeggen zijn collega's in de regering dat wel zonder dat hij dat tegen spreekt. Hij regeert met bijna allemaal rechtse partijen die voor een deel om heel principiële en ideologische redenen geen land willen opgeven. Wanneer hij echt voor een tweestatenoplossing was had hij met Livni kunnen regeren, en zou hij zich kunnen uitspreken voor een brede centrum regering. Het ziet er echter naar uit dat hij zal doorgaan met een overwegend rechtse regering, met wellicht een of twee kleinere centrum partijen erbij.
De media zouden al dit soort tegenstrijdigheden, manoeuvres en dergelijke zo objectief mogelijk moeten duiden en de lezer de informatie moeten geven om zichzelf een beeld en eventueel een oordeel te vormen. Dat vergt meer ruimte dan de korte stukjes duiding en columnachtige 'hoe zit dat' stukjes die nu zo populair zijn. Het vergt ook meer terughoudendheid van de journalist of commentator, die zijn eigen visie en (voor)oordelen buiten z'n stukjes moet zien te houden. Nu schemert de visie van de journalist of schrijver of presentator heel vaak door, zowel op internet als de papieren krant als op TV.
Onder punt 11 staat:
Stop suggesting that Israel's democracy is under threat.
At this very moment, the Syrian regime is murdering its own citizens. Lebanon is run by a terrorist group, Hezbollah. Jordan is an absolute monarchy that recently revoked the citizenship of thousands of residents of Palestinian descent. Gaza is run by Hamas, a terrorist group that hasn't had elections in years and the West Bank is run by a corrupt kleptocracy whose term also expired years ago and continues to hold office illegally. These governments are truly embattled and their citizens suffer, yet Israel's internal politics attracts the lion's share of media scrutiny and, usually, criticism.
Israel is vele malen democratischer, humaner en beter georganiseerd dan de omliggende landen en ook dan de Palestijnse besturen in Gaza en op de Westoever. Dat weten de meeste mensen wel, maar het kan geen kwaad wanneer de media, met alle focus op Israel, dat iets meer benadrukken. Dat wil niet zeggen dat er in Israel niks aan de hand is, er worden wel degelijk wetsvoorstellen gedaan (en soms ook aangenomen) die bedenkelijk zijn en democratische vrijheden inperken. Dit is voor een deel te rechtvaardigen gezien de lastige situatie waarin Israel zich bevindt. Het land ligt letterlijk en figuurlijk onder vuur, heeft buren die het vijandig gezind zijn en ook een deel van de Arabische minderheid is tegen de staat. De pleger van de aanslag in Tel Aviv op de dag dat het staakt het vuren met Hamas in ging, werd bijvoorbeeld geholpen door een Israelische Arabier. Israel moet continu zijn veiligheid afwegen tegen de burgerrechten van anderen. En dat doe je nooit helemaal goed. Er hadden misschien aanslagen voorkomen kunnen worden als men nog strenger was, nog meer Palestijnen in voorlopige hechtenis had genomen en nog minder permits had gegeven om Israel binnen te komen. Anderzijds zijn ook veel onschuldige mensen de dupe van de strenge veiligheidsmaatregelen, zowel in Israel als op de Westoever.
Het doet me een beetje denken aan het Nederlandse recht: je kunt niet vermijden dat er weleens iemand ten onrechte wordt veroordeeld of van zijn bed gelicht, en als je alle energie daarop richt zul je veel boeven vrij moeten laten rondlopen en dat heeft ook weer nadelen (dit gebeurt nu al wel een beetje). Je moet dus een evenwicht zoeken tussen twee kwaden, en dat kun je nooit helemaal goed doen. In zo'n situatie is het belangrijk dat burgers, belangengroepen en media kritisch meekijken en misstanden en fouten aan het licht brengen. Dat geldt ook voor Israel, en daarom is het goed dat er allerlei organisaties en journalisten zijn die het opnemen voor Palestijnse rechten en de regering voortdurend bekritiseren. Zoals het ook legitiem is dat er organisaties en journalisten zijn die Joodse en Israelische belangen en rechten vertegenwoordigen, zoals het recht op veiligheid en de Joodse aanspraken op hun heilige plaatsen. Aan beide kanten ligt er een grens waar de rechtsstaat wordt ondermijnd door bijvoorbeeld democratische besluiten te verwerpen, rechterlijke uitspraken te negeren of met leugens en opruiing de andere kant zwart te maken.
CAMERA hekelt terecht de eenzijdige focus op alles wat er in Israel niet goed gaat. Ikzelf vind het geen probleem dat men Israel als westerse democratie kritischer bekijkt dan landen die niet pretenderen democratisch te zijn (je zou als Israel toch niet vergeleken willen worden met schurkenstaten als Syrië en Iran?), maar wel dat men alle context buiten beschouwing laat. En die context bestaat er voor een stukje uit dat Israel wel schurkenstaten als Syrië als buur heeft en die landen het niet echt goed voor hebben met Israel.
Hetzelfde geldt voor radikale kolonisten en religieuze fanatici: het is de taak van de media om erover te berichten, maar zet het wel een beetje in perspectief, en suggereer niet dat de helft van Israel bestaat uit fanatici terwijl het om een kleine minderheid gaat. Daarbij mist aandacht voor bijzonder positief nieuws, zoals de Israelische soldaten die afgelopen week Palestijnen hebben gered die door het noodweer vast kwamen te zitten en bijna waren verdronken in een snel stijgende rivier. Of Israelische artsen die Palestijnen opereren omdat de PA niet zulke goede ziekenhuizen heeft.
Ratna Pelle
Geen opmerkingen:
Een reactie posten