Wie betaalt voor Gaza?

http://www.israel-palestina.info/actueel/2014/10/20/wie-betaalt-voor-gaza/

= IMO Blog =

Het is de vraag of het hulpgeld dat op de donorconferentie voor Gaza werd toegezegd, wel op de juiste bestemming terecht zal komen. Een andere vraag is of het überhaupt goed en zinvol is dat de internationale gemeenschap zoveel geld aan de Palestijnen geeft voor de wederopbouw. Antizionisten zeggen dat Israel maar moet betalen, zij hebben immers ook de boel kapotgeschoten; en hardliners van Israels kant zeggen dat Hamas maar moet betalen, zij hebben immers deze oorlog uitgelokt met hun raketbeschietingen; of anders de Gazaanse miljonairs.

Israel laten betalen voor de schade aangericht in een oorlog die zij niet is begonnen lijkt me nogal absurd. Ik zou mij hooguit kunnen voorstellen dat na of in het kader van een vredesverdrag ook herstelbetalingen worden gedaan. Om in de toekomst vreedzaam samen te kunnen leven en het conflict achter zich te laten, zou het van belang zijn dat beide kanten een stabiele en welvarende maatschappij kunnen opbouwen. Maar er is geen vredesverdrag, en Hamas wenst niet vreedzaam met Israel samen te leven maar het te vernietigen. Dat Hamas zelf voor het herstel van de Gazastrook moet opdraaien ligt meer voor de hand; het gaat immers om gebied en een bevolking onder haar controle, en zij is grotendeels verantwoordelijk voor het uitbreken van deze oorlog (Israel had, zoals gebruikelijk, meermaals gewaarschuwd en geëist dat de raketbeschietingen zouden stoppen, alvorens het met aanvallen begon). Hamas heeft daarnaast diverse keren een staakt het vuren geschonden, en uiteindelijk een bestand geaccepteerd onder dezelfde voorwaarden waaronder het dat drie weken eerder nog had geweigerd. Maar Hamas gaat niet betalen, want het heeft daar geen belang bij. Het heeft niet al teveel geld, is behoorlijk verzwakt en wil dus eerst haar militaire kracht herstellen.

Rijke Gazanen (waaronder Hamas kopstukken) gaan evenmin betalen, al zouden ze het bedrag makkelijk bij elkaar kunnen leggen (Gaza telt meer dan 1.000 miljonairs). Het is, hoe sympathiek het idee ook is, niet gebruikelijk dat na oorlogen of rampen rijke bewoners zelf het geld bij elkaar leggen voor de wederopbouw. Ze zijn immers niet voor niets rijk geworden; meestal zijn ze erg materialistisch en zelfzuchtig, en stellen ze prijs op een exorbitante levensstijl. Net als in Nederland zullen ze hun geld in belastingparadijzen geparkeerd hebben. Dat doe je niet om vervolgens vrijwillig vele miljoenen weg te geven. (Soms geven miljonairs wel geld aan goede doelen, en in met name Amerika kunnen die bedragen behoorlijk oplopen.)

De internationale gemeenschap kan Hamas noch rijke Gazanen dwingen te betalen. Het kan hooguit zeggen dat het dan zelf ook niet over de brug komt, en hopen dat de Gazanen dan eindelijk tegen Hamas in opstand komen. De kans daarop lijkt niet groot. Wat is het alternatief? Abbas is niet erg populair, en de Hamas propaganda tegen Israel heeft zijn werk gedaan (die is overigens niet veel minder op de Westbank). Naast Hamas zijn er nog radikalere groeperingen die Hamas al te gematigd vinden, dus de vraag is sowieso of een gematigder bestuur stand zou houden.

De verarming en slechte toekomstperspectieven in Gaza dragen bij aan de bereidheid geweld te gebruiken, hoewel terrorisme niet verklaard kan worden door armoede en uitzichtloosheid alleen (Veel plegers van zelfmoordaanslagen en ook van bijvoorbeeld de aanslag op de Twin Towers waren goed opgeleid en niet arm). In Nederland blijken allochtonen met een goede opleiding die redelijk geïntegreerd waren evenzeer vatbaar voor radikalisering als mensen die minder kansen hebben. Misschien dat juist de hoger opgeleiden zich meer bewust zijn van de verschillen die er wel degelijk zijn tussen hen en mensen die echt geslaagd zijn, of misschien dat juist de combinatie van een goede opleiding met de slachtofferhouding die in de Arabische wereld helaas wijdverbreid is hen juist extra vatbaar maakt.

Veel communistische revolutionairen waren ook geen arbeiders maar juist beter opgeleiden die zich hun lot aantrokken. De wil om, met welke middelen dan ook, iets aan je situatie te veranderen zie je vaak juist meer onder beter opgeleiden. Wel kan verarming en uitzichtloosheid de bereidheid risico’s te nemen en geweld te gebruiken vergroten: je hebt immers weinig te verliezen. In Gaza is er bovendien een overschot aan ‘angry young men’, jonge mannen met veel testosteron die geen werk hebben, geen gezin kunnen onderhouden en zitten opgesloten in een gebied van pakweg twee keer de grootte van Texel. Er is een theorie die het uitbreken van oorlogen vooral terugvoert op het aantal jonge mannen in de bevolking.

Het is een bekend dilemma: mag je de bevolking laten stikken omdat het regime niet deugt? En kun je de bevolking mede verantwoordelijk houden voor het kiezen of gedogen van een fout regime? En als je helpt, hoe omzeil je dan het regime en voorkomt dat zij er beter van worden? Indirect profiteert een regime altijd, omdat zij het geld dat anders naar de bevolking zou gaan, nu in eigen zak of in wapentuig kunnen steken. Toch geven we ontwikkelingshulp aan dergelijke landen, al is die wel flink teruggeschroefd. Dat is niet alleen altruïsme maar ook eigenbelang: wanneer de leefomstandigheden verbeteren is de wil te emigreren naar Europa ook kleiner en is de kans groter dat een land op den duur toch wat stabieler wordt. Belangrijk is daarbij om ook structurele hulp te geven, dus bijvoorbeeld helpen bij het opbouwen van goede instituties, onderwijs, en projecten die mensen onafhankelijker maken.

Dit probeert het Westen wat betreft de Palestijnen met name op de Westbank, maar vervolgens wordt er niet op toegezien dat die instituties ook naar behoren functioneren en op scholen en in media (bijvoorbeeld het door o.a. Nederland gefinancierde Ma’an nieuws) wordt soms een extreem anti-Westerse en anti-Israelische boodschap uitgedragen. Er wordt daarnaast ontzettend veel geld gestoken in allerhande zogenaamde vredesorganisaties en Palestijnse mensenrechtenorganisaties, die in de praktijk vooral Israel bashen en allemaal dezelfde boodschap uitdragen: de bezetting is het probleem, de Palestijnen worden wreed onderdrukt en staan machteloos tegen het oppermachtige Israel. Op NGO Monitor staat informatie over doelstelling, projecten en financiering van tal van dergelijke organisaties. Ze brengen de vrede niet dichterbij maar dragen juist bij aan het voortdurende conflict.

Ondertussen worden er nauwelijks organisaties gesteund die juist kritisch zijn naar het Palestijnse leiderschap, de PA op de Westbank of Hamas in Gaza. Dat is ook lastig, omdat die organisaties nauwelijks bestaan. Maar het Westen gaat ook teveel mee in het slachtofferverhaal van de Palestijnse kant en durft zich, zo lijkt het, nauwelijks kritisch op te stellen. Een stevig debat over de effectiviteit van de Palestijnse hulp (de Palestijnen zijn de grootste nette hulpontvangers van alle landen) is dringend gewenst. Daarbij gaat het niet aan mensen en politici die voor die hulp pleiten uit te maken voor terroristenvriend of antisemiet. Dit is juist een zeer effectieve manier dit debat voortijdig om zeep te help en jezelf te diskwalificeren.

Ratna Pelle