"Hamas wil meer geweldloos verzet", zo kopten diverse media op internet en waarschijnlijk ook in hun papieren versies. Het bericht gaat verder met:
GAZA-STAD (ANP) – De radicale Palestijnse beweging die de Gazastrook bestuurt, de Islamitische Verzetsbeweging Hamas, wil meer geweldloos verzet tegen Israël organiseren. Dit heeft een vooraanstaand lid van Hamas, Salah al-Bardawil, zaterdag gezegd.
Hamas heeft het meestal over de gewapende strijd, maar daar moet volgens Bardawil verandering in komen. Hij zei dat met verscheidene verzetsbewegingen is afgesproken meer aan ,,volksverzet" te doen door actie te voeren met protestmarsen, blokkades en burgerlijke ongehoorzaamheid.
Voor Hamas is Israël een buitenlandse kolonie in Palestina die moet verdwijnen.
Het grote nieuws van het item is me niet geheel duidelijk. Hamas is voor de 'bevrijding' van het gehele land tussen de Jordaan en de zee, en daarvoor zijn alle middelen geoorloofd. Ik meen niet dat zij ooit een principieel bezwaar hebben gehad tegen ongewapende vormen van verzet. Integendeel, verschillende vormen kunnen elkaar prima aanvullen en versterken. Zo zijn bijvoorbeeld tijdens de Gaza oorlog (en al eerder) ongewapende vrouwen ingezet om huizen van Hamas strijders te beschermen, of ook de strijders zelf. Wanneer deze worden omringd door de vrouwen is het voor Israel immers onmogelijk om de strijders te treffen zonder een groot aantal burgerslachtoffers te maken. Ook kunnen via het zogenaamde volksverzet, dat overigens zelden geheel geweldloos is, mensen worden gerekruteerd voor het 'zwaardere' werk. Maar blijkbaar is alleen al de opmerking dat men – naast het gewapende verzet – ook volksverzet wil, voor tientallen nieuwsmediums vermeldenswaard. Overigens is de term 'verzet' in het geheel nogal misleidend. 'Verzet' gaat uit van een gerechtvaardigde strijd tegen onrecht en onderdrukking en heeft een positieve bijklank. Het doet al snel denken aan het verzet tegen de nazi's en verzet tegen andere wrede dictaturen. Waarom is niet gekozen voor het neutralere 'strijd'? Ook strijd kan zowel gewapend als ongewapend zijn, en gerechtvaardigd of niet.
In hoeverre de opmerkingen van Bardawil een verandering van strategie inhouden, blijkt onder andere uit de volgende opmerkingen van Hamas 'minister' Hamdan, naar aanleiding van acceptatie van het lidmaatschap van de PLO:
"Anyone who thinks Hamas has changed its positions and now accepts the PLO's defeatist political program is living in an illusion," Hamdan stressed. "Hamas cannot make the mistake of joining a process that has proved to be a failed one over the past 20 years."
Hamdan emphasized that Hamas remains committed to fulfilling the aspirations of Palestinians, "first and foremost the liberation of our lands from the sea to the river and achieving the right of return."
En dit zei Hamas leider Ismail Haniyeh bij het 24 jarig bestaan van de beweging een paar weken geleden:
"We affirm that armed resistance is our strategic option and the only way to liberate our land, from the [Mediterranean] sea to the River [Jordan]. God willing, Hamas will lead the people… to the uprising until we liberate Palestine, all of Palestine."
We say today, explicitly, so it cannot be explained otherwise, that the armed resistance and the armed struggle are the path and the strategic choice for liberating the Palestinian land, from the [Mediterranean] sea to the [Jordan] river, and for the expulsion of the invaders and usurpers [Israel] from the blessed land of Palestine. The Hamas movement will lead Intifada after Intifada until we liberate Palestine – all of Palestine, Allah willing. Allah Akbar and praise Allah. We say with transparency and in a clear manner, that Palestinian reconciliation – and all sides must know this – cannot come at the expense of [our] principles, at the expense of the resistance. These principles are absolute and cannot be disputed: Palestine – all of Palestine – is from the sea to the river. We won't relinquish one inch of the land of Palestine. The involvement of Hamas at any stage with the interim objective of liberation of [only] Gaza, the West Bank, or Jerusalem, does not replace its strategic view concerning Palestine and the land of Palestine.
En tijdens een dienst in de Gazastrook die op Hamas TV werd uitgezonden werden de volgende vredelievende woorden uitgesproken:
Preacher: "Our banner is 'There is no god but Allah,' our slogan is 'Allah Akbar,' our mantle is 'Death to the Jews and to America.' [...]
"The Prophet said: 'Judgment Day will not come until you fight the Jews – you to the east of the river, and they to its west.
"'Then the stones and the trees will say: Oh Muslim, oh servant of Allah, there is a Jew behind me, come and kill him.'
"They won't say: 'oh Westernized Muslim…'
"They won't say: 'oh Muslim who does not know his religion…'
"They will say: 'oh Muslim, oh servant of Allah, there is a Jew behind me, come and kill him.'
"Soon you will hear the stones and trees crying 'Allah Akbar,' saying: 'oh Muslim, oh servant of Allah, there is a Jew behind me, come and kill him.'" [...]
Maar waarom waarde hechten aan dergelijke berichten als we ook kunnen geloven dat Hamas op een heel redelijke manier zich tegen een wrede bezetting wil verzetten? Deze berichten, en de vele andere van dezelfde teneur, halen de media bijna nooit. Ze worden doorgaans afgedaan als 'voor binnenlandse consumptie' en daarom niet van waarde. De uitspraken die Hamas leiders tegenover Westerse journalisten doen zouden daarentegen wel hun ware denkbeelden weergeven. Tsja.
De NRC gaat nog wat verder dan het ANP bericht dat door onder andere de regionale kranten en Spitsnieuws werd overgenomen. De hele riedel komt weer langs, de riedel die ik tijdens mijn onderzoek naar de berichtgeving van de NRC over het conflict ook al tientallen keren tegenkwam: Hamas bestaat niet uit lieve jongens, maar de beweging heeft zich sinds zij in Gaza aan de macht is gematigd. Zij ziet in, al zegt men dat niet openlijk, dat de vernietiging van Israel er niet inzit en is bereid zich neer te leggen bij de realiteit van het bestaan van Israel binnen de grenzen van voor 1967:
Volgens NRC-buitenlandredacteur Carolien Roelants is de bereidwilligheid van Hamas om de grenzen van 1967 te accepteren een "pragmatische" beslissing van de organisatie. Roelants:
"Je ziet dat Hamas in vergelijking met de afgelopen jaren steeds meer beweegt richting de acceptatie van de grenzen van 1967 en dus ook een twee staten-oplossing. Let wel, Meshal spreekt hier. Vergeet niet dat er ook anderen zijn die niet zo ver willen gaan als hun leider. Maar dit is wel een pragmatisering van de kant van Hamas."
Al in de jaren '90 stelden Hamas leiders een langdurig bestand voor, van tien of zelfs twintig jaar, en ook dat werd in het westen graag uitgelegd als teken van de matiging en vredeswil van Hamas. Dat zo'n bestand onder de voorwaarden die Hamas stelde neer zou komen op zelfmoord voor Israel, werd voor het gemak even vergeten, en ook dat meer dan duidelijk was dat dit bedoeld was om voldoende aan te sterken voor de grote strijd die in de toekomst zou plaatsvinden, waarbij het Hamas doel om het gehele land te veroveren alsnog zou worden gerealiseerd. Er is dus niks nieuws aan voorstellen om naast de gewelddadige strijd (lees: zelfmoordaanslagen en raketten op burgers) ook op andere manieren te werken aan het doel om het hele land in handen te krijgen. Men was zelfs bereid het geweld tijdelijk geheel stop te zetten als de voorwaarden maar gunstig genoeg waren (waarbij men natuurlijk wel wist dat Israel er toch niet mee akkoord zou gaan).
Ook het feit dat Hamas zich bij de PLO aan wil sluiten is geen teken van matiging, zoals uit bovenstaande citaat van Hamdan duidelijk blijkt. Het is eerder omgekeerd: dat de PLO Hamas (en de kleinere Islamitische Jihad) nu bereid is te accepteren, en volgens een leider van Islamitische Jihad zonder enige voorwaarden te stellen, is een teken dat zij radicaliseert. Dit zou ook blijken uit het dreigement van de PLO om de akkoorden met Israel op te zeggen. Dit is wat de journalist Khaled Abu Toameh erover zegt:
Hamas is joining the PLO not because it has changed, but out of a desire to make the Fatah-dominated organization stick to its true mission: the liberation of Palestine from Jordan River to the Mediterranean Sea — in other words, all the land that is currently Israel — and to achieve the "right of return" for Palestinian refugees to their original villages and homes inside Israel.
Er zijn verschillende strategische redenen te verzinnen voor de toenadering tussen Fatah en Hamas, die overigens nog niet erg vlotjes verloopt, en de toetreding van Hamas tot de PLO. Hamas' basis in Syrië is in gevaar (voor zover die nog bestaat), de relatie met Egypte is ondertussen juist verbeterd waardoor men makkelijker wapens de Gazastrook binnen kan smokkelen. Door de Shalit deal is het aanzien van Hamas in de Palestijnse samenleving vergroot wat er wellicht toe leidde dat de PLO een Hamas lidmaatschap niet langer kon weigeren. Hoe dit ook zij, en wat er van de 'eenheid' tussen Hamas en Fatah ook moge komen, van matiging is geen sprake.
Ratna Pelle
Geen opmerkingen:
Een reactie posten