IMO Blog
Bijna iedereen die zich met Israel en het Midden-Oosten bezig houdt en ook enig begrip voor Israels positie heeft, heeft hem weleens te horen gekregen: de Frisia vergelijking. Een bekende variant is de Kelten vergelijking. Het gaat grofweg zo: stel je voor dat de Kelten zomaar op een dag naar Nederland zouden terugkomen en het zouden opeisen omdat zij hier vroeger hebben gewoond en het eigenlijk van hun is, zou je dat dan accepteren en moeten we dan maar zomaar de helft of driekwart van Nederland weggeven?
Joris Luyendijk heeft dit in 2010 uitgewerkt in een ingewikkeld verhaal waarin de Friezen driekwart van Nederland bezet hielden, nadat ze allemaal uit Amerika waren gevlucht waar ze door een wreed eng mannetje met een snor werden bedreigd met uitroeiing. Ze bedachten toen opeens dat ze ooit een stukje Nederland bezaten en kwamen dat even opeisen, om van daaruit een steeds groter stuk in bezit te nemen. Alleen Limburg en Brabant waren nog van de Nederlanders, maar ook dat waren ze in rap tempo aan het innemen en volbouwen met nederzettingen. Ook NRC Handelsblad besteedde er aandacht aan en plaatste een grafische uitwerking door een student op haar achterpagina.
'Waarom zo moeilijk doen?', vraag je je wellicht af. Omdat de behoefte je eigen gelijk aan te tonen door de werkelijkheid flink te versimpelen bij bepaalde mensen blijkbaar erg sterk is. Men wil alles wat specifiek naar Israel, Joden en het 'heilige land' verwijst uitwissen om zo te bezien hoe het nu 'eigenlijk' zit, zonder de emoties die bij het echte verhaal komen kijken. Natuurlijk krijg je dan een karikatuur, en natuurlijk klopt er niks meer van als je de Joodse claim op het land reduceert tot het feit dat men er duizenden jaren geleden heeft gewoond.
Op Joop waagde onlangs ook weer iemand een poging tot een vergelijking. Geen Friezen of Kelten dit keer, maar leeuwen en gazelles op de savanne. Ene Dennis l'Ami tekent daar de volgende parabel op:
De leider van een kudde gazelles staat op de savanne en denkt een eeuwenoud conflict op te kunnen lossen. Hij roept naar een verderop in de schaduw liggende leeuw: 'Als ik je iedere maand een ziek, zwak of oud familielid geef, laat je ons dan verder met rust?' De leeuw krabt eens wat langs zijn machtige manen, gaapt en antwoordt: 'Dat lijkt me een goed plan.' De gazelle graast opgelucht verder. Als enkele weken later de is tijd gekomen om de leeuw een kuddelid te gunnen, bedankt de koning van de dieren de gazelle hartelijk en loopt met een oud, ziek exemplaar tussen zijn kaken terug naar de schaduw. De volgende dag wordt de gazelle wakker en ontdekt tot zijn schrik dat nog eens drie van zijn familieleden zijn verdwenen.
Hij tuurt de horizon af en ziet al snel dat de leeuw, met wie hij de afspraak had gemaakt, een feestmaal heeft aangericht met gazelle als hoofdmenu. Schoorvoetend loopt de gazelle naar hem toe en schreeuwt wanhopig 'we hadden toch een afspraak?' De leeuw gaapt, gunt de gazelle geen blik waardig en eet rustig verder.
Eén keer raden wie de leeuw is en wie de gazelles.
De angel van het conflict in Palestina is dat de militaire grootmacht Israël zich van niemand wat hoeft aan te trekken, terwijl internationaal recht nu juist is gestoeld op de gedachte dat we de gazelles moeten beschermen tegen de willekeur van de leeuw.
Israel als de leeuw die het liefste elke dag Palestijnen verorbert, en de Palestijnen als het weerloze slachtoffer dat beschermd moet worden. Kan het simplistischer? Ook in Israel zie je weleens dierenvergelijkingen, waarbij Israel dan het lam is en de Arabieren de leeuwen. Even stupide natuurlijk. Internationaal recht is inderdaad gestoeld op de gedachte dat zwakkere landen, en ook groepen binnen landen, beschermd moeten worden, zoals de mensenrechten de individuele mens moeten beschermen. In de mensenwereld zijn er echter alleen maar leeuwen, of gazelles, die afhankelijk van de omstandigheden zich als dader of slachtoffer gedragen en vaak wel wat van beide weg hebben. Maar dat vinden sommigen blijkbaar te ingewikkeld. Daarom stelt men Israel liever voor als de leeuw die van nature agressief is en het van nature op Palestijnen gemunt heeft. Alleen iemand die nog sterker is kan hem in toom houden. Het stuk heeft dan ook als kop dat 'wat Israel doet volstrekt natuurlijk is'. Wat Israel doet is inderdaad vrij natuurlijk, maar dan niet als valse leeuw die veel meer eet dan hem toe komt maar als dier dat zich tegen aanvallen van buiten beschermt en zijn gebied afbakent.
Er is overigens nog een dier waarmee antizionisten Israel graag vergelijken: de rups. Israel als rupsje nooitgenoeg dat het hele blad of de appel dat natuurlijk Palestina moet voorstellen, weg eet. Het is een absurde vergelijking als je bedenkt dat Israel ca. 0,5% van het hele Midden-Oosten beslaat. Het zou wat dat betreft logischer zijn de Arabieren met veelvraten te vergelijken, daar zij het hele Midden-Oosten en Noord-Afrika hebben veroverd en gearabiseerd. Al deze vergelijkingen lijken tot doel te hebben het dader- en slachtofferschap zo helder en simpel mogelijk voor te stellen. De gazelles zijn slachtoffer, en dan houdt die gemene leeuw zich ook nog eens niet aan de afspraak. Waarom zou hij ook? Hij is oppermachtig, 'koning van de dieren', en de gazelles kunnen toch niks doen.
Toen de wereld nog meer weg had van een jungle omdat er nog geen VN en mensenrechten waren, hadden de Joden het slechter dan nu. Ze besloten niet af te wachten tot die er waren maar hun eigen bescherming zelf te gaan regelen. Dat noemden ze zionisme en een meerderheid was aanvankelijk tegen, want men wilde liever slachtoffer blijven dan vuile handen maken. Een groot deel van de internationale gemeenschap en de VN noemde het een tijd lang racisme maar legde zich er schoorvoetend bij neer. Het cynisme is niet dat het internationaal recht faalt omdat het tandeloos is zoals l'Ami beweert, maar dat het internationaal recht wordt misbruikt door de leeuwen op de wereld om hun eigen daden goed te praten en de gazelles, die zich tegenwoordig goed tegen de leeuwen kunnen verdedigen, te straffen. In de mensenrechtenraad veroordelen de grootste mensenrechtenschenders iedere zitting ritueel alles wat Israel doet, de VN Algemene Vergadering doet ieder jaar hetzelfde en ook veel mensenrechtenorganisaties hebben onevenredig veel aandacht voor Israel. Het is voor bijvoorbeeld Europa veel makkelijker om Israel onder druk te zetten dan om dat bij China of Rusland te doen, en zo heeft men toch het idee wat te doen aan de internationale rechtsorde. De Arabische staten hebben bovendien olie waardoor er naar hen ook enigszins geluisterd wordt.
Het simplisme van de bedonderde gazelles en de terugkerende Friezen is aantrekkelijk. Ga maar eens aan een kind van acht uitleggen hoe het conflict in elkaar zit en wie er begon en dus de boosdoener is. Het probleem is dat door alle bijzaken weg te laten er weinig meer overblijft. Leeuwen mogen niet zomaar meer gazelles eten dan afgesproken, en Friezen mogen niet zomaar driekwart van Nederland inpikken. Dat snappen we. Maar daarmee heb je nog niks over Israel en de Palestijnen gezegd, wie het meeste recht heeft op het land en wie nou dader is en slachtoffer.
Ratna Pelle
Geen opmerkingen:
Een reactie posten