Dinsdag 17 april weigerden duizenden Palestijnse gevangenen in Israel hun eten, en 1200 verklaarden in hongerstaking te gaan. Het was dinsdag 'gevangenendag', een dag van solidariteit met de Palestijnen in Israelische gevangenissen. Deze gevangenen worden door de Palestijnen als helden beschouwd, ook wanneer zij vastzitten voor dodelijke aanslagen op Israelische burgers of het vermoorden van onschuldige kinderen. Zo bezocht president Abbas kort na de gevangenenruil waarin Shalit vrij kwam een ex-gevangene die de dood van verschillende Israelische burgers op haar geweten had. Ook in de media worden de gevangenen, juist ook die met (veel) bloed aan hun handen, als helden en als voorbeeld voor de Palestijnse jeugd gevierd.
De gevangenen eisen onder andere meer televisiekanalen maar ook een einde aan de zogenaamde administratieve detentie, waarbij ze tot maximaal een half jaar zonder proces kunnen worden vastgehouden, en overplaatsing van Palestijnse leiders van de isolatiecel naar de gewone afdeling. Ook willen ze dat bezoek minder streng wordt gecontroleerd. In het verleden zijn meermaals aanslagen beraamd vanuit de gevangenis en werd van alles naar binnen gesmokkeld. Palestijnen kunnen in Israelische gevangenissen studeren en sommigen hebben er zelfs een diploma behaald.
Gisteren kwam Khader Adnan vrij, een activist van de Islamitische Jihad die in administratieve detentie zat en 66 dagen in hongerstaking was. Het was niet bekend waarvoor hij precies vastzat, maar hij riep in het verleden op tot het plegen van zelfmoordaanslagen en het doden van zoveel mogelijk Israeli's. Daarmee zet hij aan tot moord en dat is strafbaar. Adnan werd in 2005 tot officiële woordvoerder van de Islamitische Jihad (IJ) benoemd en is onderdeel van het leiderschap van de organisatie. Toch werd hij in sommige media en door mensenrechtenactivisten, als een bakker en strijder voor zijn rechten aangeduid. Zijn onschuld leek voor hun op voorhand vast te staan.
In Israel kunnen, evenals in andere landen zoals de VS, gevangenen worden vastgehouden in 'administratieve detentie' zonder formele beschuldiging als de veiligheid in het geding is. Ook Groot-Brittannië heeft hiervan gebruik gemaakt in haar strijd tegen de IRA. In de meeste gevallen gebeurt dit omdat een beschuldiging gebaseerd zou zijn op inlichtingen waarvan men de bron wil beschermen. De staat krijgt dan tijd bewijzen boven water te halen die wel in de rechtbank kunnen worden besproken.
In Israel zitten ca. 300 Palestijnen en enkele Joodse extremisten in administratieve detentie. Deze mag maximaal een half jaar duren maar kan meermaals verlengd worden.
Islamitische Jihad is nog radikaler dan Hamas en ziet de gewelddadige strijd ofwel jihad als het enige antwoord op de 'zionistische verovering van Palestina'. Heel Palestina moet met geweld, ook tegen burgers, worden bevrijd. Tijdens de tweede intifada heeft IJ honderden aanslagen gepleegd en was verantwoordelijk voor de dood van 118 Israeli's en 759 gewonden. De laatste jaren heeft IJ honderden raketten op Israelische doelen afgevuurd. De recente Gaza escalatie was voor een groot deel het werk van de IJ.
Alleen al het lidmaatschap en zeker een leiderschapsfunctie in een dergelijke organisatie is reden genoeg om iemand op te sluiten, maar er is een redelijke kans dat Adnan ook op grond van specifieke zaken zoals het beramen van een aanslag vast zat.
Volgens het CIDI verliezen hongerstakers na een dag een aantal privileges zoals de televisie, radio en kookgerei. Ook wordt contact met de leiders van de protesterende Palestijnen gezocht. Een hongerstaking is een krachtig middel om op te komen voor een zaak, maar kan ook als chantage worden gezien. De hongerstakers weten immers dat Israel er alles aan zal doen om te voorkomen dat ze zullen sterven, met alle negatieve publiciteit van dien. Om een of andere reden zijn er in Syrië, waar het regime mensen en ook kinderen zonder enige reden opsluit en vreselijk martelt, nog geen mensen in hongerstaking gegaan, op één vrouw in februari 2011 na. Het is een middel dat voornamelijk wordt toegepast in westerse landen waar zij op veel aandacht van de pers kunnen rekenen.
De administratieve detentie roept echter zeker vragen op, vooral vanwege de lange duur en de mogelijkheid deze steeds weer te verlengen. Een verdachte heeft immers het recht te weten waarvoor hij vast zit en op een eerlijk proces. In een rechtsstaat moet een dergelijke praktijk dan ook tot een minimum worden beperkt en mag alleen in uitzonderingssituaties worden toegepast wanneer er een direct gevaar is.
Ratna Pelle
Geen opmerkingen:
Een reactie posten