Deze beweegreden voor het zionisme kende ik nog niet: Joden leden vaker aan zenuwziekten dan niet-Joden, en het medicijn daarvoor zou opheffen van de ballingsschap zijn!
De psychologie stond begin 20ste eeuw nog in de kinderschoenen, dus deze theorieën zullen inmiddels wel achterhaald zijn.
Al de oude Grieken filosofeerden (of: speculeerden) over de oorzaken voor de verschillen in temperamenten tussen de volken, en dachten dat die vooral in klimaatverschillen lagen.
Ziekten die bij bepaalde volken vaker voorkomen dan bij andere zullen eerder aan erfelijke factoren liggen, en ook verschillen in temperament kunnen mede in het dna zitten. Sinds de rassenwaan en de Holocaust zijn zulke verschillen nogal een taboe, maar de laatste tijd wordt er voorzichtig weer onderzoek naar gedaan, geholpen door nieuwe technische mogelijkheden zoals dna-analyse en hersenscans. Is het Zion-gen al gevonden? ;-)
Wouter
~~~~~~~~~~~~~
"Aan de basis ligt de ballingschap"
Een joodse staat zou het beste medicijn zijn om het zieke joodse volk weer gezond te maken.
In 1908 richtten joodse studenten aan de Universiteit van Groningen een afdeling op van de Nederlandse Zionistische Studenten Organisatie (NZSO). Het was weliswaar maar een kleine groep, maar de invloed op het intellectuele deel van de Groninger joden was aanzienlijk. Gedurende haar bestaan organiseerde de NZSO ongeveer de helft van joodse studenten van de plaatselijke universiteit. De activiteiten bestonden vooral uit lezingen. Zo dacht men de kennis over het jodendom en zionisme onder de studenten te vergroten. De NZSO keerde zich sterk tegen een religieuze definiëring van jodendom.
De lezingen van de NZSO kenmerkten zich door de grote belangstelling voor psychologie en psychiatrie. Vooral de opvattingen van de Groninger hoogleraar psychologie Gerardus Heymans (1857–1930) sloegen aan; meer nog dan die van Herzl. Waarschijnlijk kwam dat omdat veel joodse studenten medicijnen studeerden. Maar ook de invloed van de psychiater Abraham Albert Weinberg, een volgeling van Heymans, was onmiskenbaar. De fascinatie voor de psychologie probeerde men te verbinden met het "wezen" van het joodse volk en zelfs met het zionistische ideaal.
"Speciale psychologie"
Een goed voorbeeld hiervan is het werk van de psycholoog Julius Leydesdorff. Hij promoveerde in 1919 in Groningen cum laude op zijn Bijdrage tot de speciale psychologie van het joodse volk. In navolging van Heymans, die acht typen van mensen of temperamenten onderscheidde, concludeerde Leydesdorff dat het "nerveuze", "sentimentele" en "gepassioneerde" type meer voorkwam bij joden dan niet-joden. Dientengevolge leden joden vaker aan nerveuze aandoeningen dan niet-joden. Maar bij deze vaststelling bleef het niet. Volgens Leydesdorff was de abnormale positie van de joden de oorzaak van veel van de zenuwziekten. Kort maar krachtig formuleerde hij het aldus: "aan de basis ligt de ballingschap".
Nu de diagnose was gesteld, lag genezing voor de hand. Alleen als het joodse volk zou worden bevrijd van de ketenen van de ballingschap en zou beschikken over een eigen staat, zou het joodse volk "naar lichaam en geest weer gezond worden". En de eerste stelling bij zijn proefschrift luidde dan ook: "Alleen verwezenlijking van het [programma] van den Zionistenbond zal de zieke Joodse psyche kunnen genezen."
Assimilatie niet mogelijk
De vraag of deze joodse staat, dit medicijn, in Palestina zou moeten liggen, is opvallend afwezig bij de NZSO. Pas de Kristallnacht van 9–10 november 1938 opende voor veel leden van de vereniging de ogen. Assimilatie achtten ze voortaan onmogelijk. De stichting van een nationaal centrum waar alle joden in veiligheid konden leven gold nu als hoogste prioriteit.
Toch trokken maar weinig leden hieruit de conclusie en gingen op Alya naar Palestina. Iedereen had wel zijn redenen om niet te gaan: nog niet afgestudeerd, geen paspoort, eerst geld verdienen etc. Bovendien zou het in Nederland niet zo’n vaart lopen als in Duitsland. Men waande zich hier veilig. Abraham Weinberg en David Cohen, de voorzitter van de NZSO, waren twee van de weinigen die het zionistische ideaal in de praktijk brachten. Weinberg en Cohen emigreerden wel naar Palestina.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten