Palestijnse staatsuitroeping slecht voor vrede

IMO Blog, 8 september 2011

Wat is er nou tegen die staatsuitroeping? Moet niet iedereen die voor een tweestatenoplossing is die ondersteunen? Er zijn dan immers eindelijk twee staten, nou alleen de vrede nog.

Antizionisten beweren vaak dat die vrede er sneller komt wanneer Israel en de Palestijnen op een gelijkwaardige basis kunnen onderhandelen (zie bijvoorbeeld Sietse Bosgra* in Trouw van vandaag). In dat geval moet de EU ook nog even snel een Palestijns leger opbouwen en de Palestijnse economie wat opkrikken, voordat de onderhandelingen van start kunnen gaan. Misschien moeten de Palestijnen ook nog drie oorlogen tegen Israel winnen, zodat de vernedering van al die verliezen eindelijk is uitgewist. Natuurlijk vergeten deze mensen dat Israel niet alleen met de Palestijnen maar met de Arabische wereld te maken heeft, met bewegingen als Hezbollah en Al Qaida en de Moslim Broederschap en de IHH, en met landen als Syrië en Iran en een instabiel Egypte. Verder vergeet men dat als Israel een oorlog verliest, het er waarschijnlijk is geweest, terwijl de Arabische landen oorlogen kunnen verliezen en hooguit een klein strookje land kwijt raken. Bovendien wordt - ook door de PA - geweld tegen Israelische burgers verheerlijkt, terwijl Israel juist probeert burgerdoden te vermijden.

De Palestijnen kiezen voor eerst een staat, en dan eventueel vrede. Maar het idee van land voor vrede was nou juist een ruil: Israel wil graag vrede en biedt land, de Palestijnen willen land en bieden in ruil vrede. Die ruil werk je uit in onderhandelingen, waarbij vrede (erkenning, veilig grenzen, een einde aan de opruiing) wordt uitgewerkt evenals land (grenzen, Jeruzalem, nederzettingen). Wat ik zelf raar vind aan dit idee is dat het lijkt alsof vooral Israel vrede nodig heeft, niet beide partijen, en daarom lijkt mij het beste dat eerst beide partijen elkaar erkennen, stoppen met opruiing en werken aan een klimaat van verzoening, waarna er in goed vertrouwen over grenzen, Jeruzalem, vluchtelingen etc. kan worden gesproken. Voordat Israel grote delen van de Westoever kan opgeven moet het op de welwillendheid en oprechte vredeswil van de Palestijnen kunnen vertrouwen.

Hoewel de Palestijnse Autoriteit zegt voor een tweestatenoplossing te zijn en naar vrede te streven, heeft zij zich bij herhaling tegen het idee van twee staten voor twee volken uitgesproken. In een document op WikiLeaks legt de PLO uit waarom zij Israel niet als Joodse staat kan erkennen, en dat is dit keer niet vanwege de smoes dat het om een religieuze staat zou gaan (islam staat als uitgangspunt genoemd in de statuten van de PLO en in de voorlopige Palestijnse grondwet). Nee, het is omdat ze dan ook het bestaan van een Joods volk moeten erkennen en daarmee ook haar recht op zelfbeschikking op, juist ja, hetzelfde gebied dat de Palestijnen voor hun staat claimen: Israel en de Westoever. Ook is vaker gebleken dat men een Palestijnse staat op pre-1967 wapenstilstandslijnen ziet als een voorlopige, tijdelijke staat, en blijft streven naar het einde van Israel. Alleen al het vasthouden aan het zogenaamde recht op terugkeer van miljoenen nakomelingen van de vluchtelingen duidt daarop, want dat betekent een einde aan Joodse zelfbeschikking.

Niet alleen de PA, de PLO en Fatah zijn tegen een werkelijke tweestatenoplossing, ook een meerderheid van het Palestijnse volk is dat, zoals uit een recente enquête blijkt. Wanneer wij ons in het Westen hard maken voor de tweestatenoplossing moeten we ons dus in de eerste plaats richten tot de Palestijnen, zowel het volk als haar leiders. Daar is de belangrijkste verandering nodig, namelijk de erkenning dat er een Joods volk bestaat en dat dat nationale rechten heeft in het land Israel. Een Palestijnse staatsuitroeping steunen zonder dat daar enige concessie tegenover staat, zal niet tot deze verandering leiden, integendeel. Het zal de Palestijnen sterken in hun huidige strategie, waarin men Joodse rechten en hun geschiedenis ontkent. Een strategie die zijn vruchten afwerpt, want het Palestijnse narratief wordt steeds dominanter en door steeds meer media (in een 'light'-versie) overgenomen. Het is een even simpele als succesvolle strategie: tegen Westerse media, politici en diplomaten zeggen dat je voor twee staten bent en doet wat je kan om het geweld in te dammen. En uitleggen hoe machteloos je staat tegenover superstaat Israel dat met zijn machtige leger doet wat het wil en zich boven alles en iedereen verheven voelt. Tegen je eigen volk zeggen dat Israel bezet Palestina is en bevrijd moet worden, en dat (zelfmoord)terroristen helden zijn omdat zij voor het vaderland strijden en sterven. Men hoeft zich er vervolgens geen zorgen over te maken hoe dat overkomt in het Westen. Of dat het in het Westen opvalt dat Israels leger niet anders reageert dan andere legers op terroristisch geweld, eerder terughoudender.

De Palestijnen willen met de erkenning bij de Verenigde Naties hun macht en invloed vergroten; Zo kunnen ze Israel op meer manieren dwarszitten of juridisch laten vervolgen, ze kunnen meer en betere relaties aangaan met andere VN lidstaten. Ook willen ze de druk op Israel om eenzijdige concessies te doen vergroten. Sietse Bosgra geeft dat in Trouw van vandaag ook aan (waarover later meer). Ondertussen is de kans op meer onrust op de grond groot. Wanneer een Palestijnse staat op een ruime meerderheid van de VN algemene vergadering kan rekenen, zal dat Palestijnen zeker aanmoedigen zich 'te verzetten' tegen de bezetting en de kolonisten. Dit zal dan ook niet de vrede dichterbij brengen zoals Abbas en co beweren, maar leiden tot meer spanningen en onrust. Ook is er een reële kans dat Palestijnen gefrustreerd raken als de staatsuitroeping en erkenning door zoveel lidstaten niks verandert op de grond.

Ondertussen zijn ook de Palestijnen er nog niet uit of deze erkenning van iets dat er niet is ze zoveel verder helpt. Een probleem is dat de PLO minder macht zou krijgen ten opzichte van de Palestijnse Autoriteit, het voorlopige Palestijnse bestuur en voorloper van een regering. De PLO geldt (in tegenstelling tot de PA) als organisatie die ook Palestijnen buiten de Palestijnse gebieden vertegenwoordigt, zoals de (nakomelingen van de) vluchtelingen. Sommigen zien de PA als handlanger van de VS die met het duivelse Israel samenwerkt en niet als legitiem Palestijns gezag. De idee dat de miljoenen Palestijnen buiten het gebied mee kunnen praten lijkt me onhoudbaar: zomin als Joden in de VS het beleid in Israel kunnen bepalen, kunnen de vluchtelingen in Jordanië of Palestijnse emigranten in de Golfstaten en Amerika (die soms ondanks hun vaak prima positie ook nog de vluchtelingenstatus bezitten en dus 'recht op terugkeer' claimen) bepalen wie de Palestijnen zal regeren.

Een ander probleem is dat de VS heeft gedreigd de subsidies voor de PA te verminderen of stop te zetten. Het zou mooi zijn als ook de EU eens eisen ging stellen aan de Palestijnen, en op zijn minst eist dat in ruil voor erkenning van een Palestijnse staat de Palestijnen Israel onomwonden erkennen als uitdrukking van het zelfbeschikkingsrecht van de Joden. Sommige lidstaten zijn daar overigens voor, maar andere blijven dwarsliggen.

Ratna Pelle

* PS: mijn reactie op een eerder opiniestuk van Sietse Bosgra in Trouw:
Sietse Bosgra ziet geen obstakels van Palestijnse zijde?