AOW export naar bezette gebieden

http://www.israel-palestina.info/actueel/2016/07/02/aow-export-naar-bezette-gebieden/

= IMO Blog =

De NRC is onlangs een nieuw schandaal op het spoor gekomen. Tijd, ruimte noch moeite werden gespaard om deze stinkende zaak tot in detail uit te diepen. Uiteraard kon een reactie niet uitblijven, en zijn er inmiddels Kamervragen gesteld. Het kabinet is in spoedberaad bijeen in een poging te redden wat er te redden valt. Nieuwsuur heeft er een speciale extra lange uitzending aan gewijd en Pauw is van vakantie teruggeroepen. Oké, dat laatste heb ik erbij verzonnen, maar NRC zelf heeft er verschillende artikelen aan gewijd en beschrijft in broeierige bewoordingen hoe een kleine groep op de Westbank wonende AOW’ers al jaren ten onrechte een hoger bedrag krijgt uitgekeerd dan waar ze recht op zouden hebben:

Het hele dossier moet dus geheim blijven. Het is zo gevoelig dat zelfs het logboek ‘gevoelige dossiers’ van de SVB er geen melding van maakt. Daar zou het te veel aandacht trekken.

Dat er „wegens de politieke gevoeligheid” voluit moet worden doorbetaald, staat dan al vast. De vraag is alleen „hoe de export van uitkeringen naar de bezette gebieden juridisch gezien vorm moet worden gegeven”. Dat blijkt een taaie kwestie: de zoektocht zal meer dan tien jaar duren. Vier ministeries – Sociale Zaken, Buitenlandse Zaken, Volksgezondheid en Algemene Zaken – zijn erbij betrokken.

Nou nou. Wel 4 ministeries. Meer dan 10 jaar. Voluit doorbetalen. Te geheim om op de meest geheime plaats te melden. Dat zal om een flink bedrag gaan. De bonnetjesaffaire van Teeven is er waarschijnlijk niks bij. Je moet goed zoeken om erachter te komen hoe groot deze fraudezaak is. In de 16^e alinea lees ik:

Over en uit, zou je denken. Maar het tegendeel is het geval. In dezelfde antwoorden waarin Rutte zijn ferme streep trekt, meldt hij de Kamer namelijk ook dat de betrokkenen (het gaat dan om 26 AOW’ers) “zeer laat” zijn geïnformeerd, overigens net als de 7 uitkeringsgerechtigden in de door Marokko bezette Westelijke Sahara.

26 mensen in 2003. Dit aantal zal nog oplopen tot 81 in 2016, aldus de NRC. Over de hoogte van het teveel betaalde bedrag komen we in het lange artikel niks te weten. Een artikel op de website van het CIDI biedt daar iets meer helderheid:

In december vorig jaar zijn er afspraken gemaakt die het recht van inwoners van de gebieden op sociale verzekeringen verduidelijken. Vanaf januari van dit jaar ontvangen alleenstaanden in de gebieden, net als die in alle andere landen waarmee Nederland geen verdrag heeft, slechts recht op de basis-AOW. Die bedraagt 50% van het minimumloon, en niet 70%.

Het gaat dus om een verschil van 20% van het minimumloon, oftewel zo’n 200 Euro per persoon per maand, van aanvankelijk 26 mensen. Volgens minister Asscher is echter maar 4 mensen onterecht teveel uitgekeerd. Dat komt o.a. omdat een deel van de AOW’ers ook oorlogsslachtoffer is en daarom sowieso recht heeft op een hogere uitkering, ongeacht of men in een gebied woont waarmee Nederland een verdrag heeft of niet. Bij het CIDI lezen we:

Bij de 28 mensen van wie ten onrechte was verondersteld dat zij binnen de Groene Lijn woonden, had dit in 11 gevallen geleid kunnen hebben tot een AOW-verlaging, aldus Asscher. Zeven van deze elf mensen echter waren overlevenden van de Holocaust. De Kamer heeft afgesproken dat overlevenden de volledige AOW ontvangen, waar ter wereld zij ook wonen en ongeacht of Nederland een overeenkomst heeft met dat land voor de uitvoering van de Sociale Verzekeringswetten. In totaal is dus aan 4 mensen een te hoge AOW uitgekeerd, aldus Asscher. Op basis van het geldende overgangsrecht (dat eveneens in Mexico geldt en daar op dezelfde manier is toegepast) was echter afgesproken dat mensen hun oude rechten zouden behouden. Daarom is bij deze 4 mensen dus niet met terugwerkende kracht een groot bedrag terug geëist en behouden zij, krachtens het afgesproken overgangsrecht, ook nu hun oude AOW – zolang hun omstandigheden niet veranderen.

Ook schrijft het CIDI dat volgens Asscher de 7 AOW’ers die in de bezette Westelijke Sahara wonen gewoon zijn uitbetaald en dus evenmin als die op de Westbank zijn gekort. De NRC beweert juist dat deze mensen wel werden gekort. Waar komen deze verschillen vandaan? Ten eerste baseert de NRC zich vooral op anonieme bronnen zoals allerhande ambtenaren en juristen op het ministerie van buitenlandse zaken en bij de SVB. Wat de achtergrond van deze mensen is en waarom ze met de NRC wilden praten weten we niet. Eerder is wel gebleken dat een deel van de ambtenaren bij Buitenlandse Zaken behoorlijk Israel kritisch is, en het vaker is voorgekomen dat de minister een evenwichtiger visie heeft. Hebben die ambtenaren daarom automatisch gelijk zoals de NRC suggereert? Dat een minister meer rekening moet houden met de publieke opinie, de relatie met Israel en de gevoeligheid van zaken is natuurlijk ook helemaal geen nieuws, ondanks de ronkende termen en het groezelige en broeierige sfeertje dat de NRC bewust creëert rond deze kwestie.

Steeds weer wordt de macht van de Israel lobby gehekeld, en het feit dat de mensen die met een korting worden gedreigd daartegen in verzet komen en hulp zoeken bij belangenorganisaties en advocaten. In feite is dit, los van de vraag wie gelijk heeft, volkomen menselijk gedrag. Ieder land protesteert wanneer het in zijn visie wordt benadeeld, ook dat is niet opzienbarend of verontrustend. Overigens meldt de NRC meermaals dat de Kamer kritisch is over het korten. De Kamer is nou juist geen louche achter de schermen opererende lobby maar onze eigen volksvertegenwoordiging, die terecht kritisch kijkt naar de gevolgen van bepaalde wetgeving. Ook bij de export van uitkeringen naar de Westelijke Sahara is te lezen dat diverse Kamerfracties zoeken naar mogelijkheden om korting op de uitkeringen te vermijden, daar men individuele burgers niet de dupe wil laten worden van internationaalrechtelijke conflicten.

De wetgeving waaruit de korting voortvloeit is nogal technisch: het gaat om de Wet Beperking Export Uitkeringen (BEU) die bepaalt dat uitkeringsgerechtigden uitsluitend ‘basis-AOW’ ontvangen als zij in een land wonen waarmee Nederland geen verdrag heeft omtrent sociale zekerheid, 50% van het AOW bedrag voor een echtpaar in plaats van 70%.

Nederland sloot, aldus het CIDI, in 1984 een verdrag met Israel en sindsdien ontvangen Nederlanders in Israel dezelfde AOW als in Nederland. De controle daarop had Bituach Leumi, de ‘Israelische SVB’. Maar na verloop van tijd besloot Nederland dat dit verdrag niet geldt in de gebieden, omdat Nederland Israels recht om voor die gebieden verdragen af te sluiten niet erkent.

Dat laatste is een Nederlandse politieke keuze waar je kanttekeningen bij kunt plaatsen. Bij de NRC is dat uiteraard volkomen vanzelfsprekend, en het hele artikel is opgezet vanuit een anti-Israel invalshoek: Israel hoort niet in de bezette gebieden, Nederlanders die daar gaan wonen worden daarom terecht gekort en zij hadden dit kunnen weten, zo meldt men meermaals en met nadruk. Daar kun je uiteraard ook anders over denken, en dan krijgt het dossier en het ‘gesjoemel’ een andere kleur. De minister, maar ook diverse Kamerleden, vinden het onrechtvaardig dat mensen worden gekort omdat ze in bijvoorbeeld Jeruzalem toevallig net over de Groene Lijn wonen, omdat ze daar toevallig een woning konden krijgen. De Groene Lijn is in Jeruzalem geen bestaande grens. Bovendien vallen ook Joodse delen van de stad volgens de redenering van de NRC buiten Israel en zijn dus ‘illegaal bezet gebied’. Terecht denkt niet iedereen zo rigide, en wil deze mensen ontzien, zonder meteen de bezetting te rechtvaardigen. Dat laatste is wel wat de NRC boze juristen laat zeggen, bijvoorbeeld wanneer zij op Asscher inpraten om de opgelegde korting door de SVB in 2013 niet ongedaan te maken:

Hij vraagt: „Wat zou er precies op tegen zijn om af te zien van deze maatregel?” Het antwoord van zijn ambtenaren is duidelijk: afzien van de kortingen kent „grote politieke en beleidsmatige risico’s”. Nederland verandert zo zijn standpunt over de status van de bezette gebieden. En uitkeringsgerechtigden in andere gebieden zonder handhavingsverdrag zullen hun recht opeisen. Ambtenaren voorzien „majeure financiële consequenties”.

Men bedoelt die 7 mensen in de Westelijke Sahara die sowieso al niet gekort worden volgens Asscher? Verder worden geen gebieden en aantallen genoemd, maar ‘majeure consequenties’ klinkt wel lekker heftig. Asscher wordt vervolgens volgens de anonieme NRC bron verteld dat de korting al jaren geleden had moeten ingaan en dat hij ‘geen discretionaire bevoegdheid’ heeft om de beschikkingen [van de SVB] te laten terugdraaien”. Juist ja. Klinkt gewichtig, dus het zal wel kloppen. Een anonieme NRC bron die goed ingevoerd lijkt te zijn zegt het immers in dure juridische taal. Asscher zwicht, maar wil steun van Timmermans en Rutte. Timmermans wil de korting koste wat kost terugdraaien, zegt weer een andere ambtenaar tegen NRC, en zou er ‘heel emotioneel in staan’.

(Wordt vervolgd.)