= IMO =
Youness Ouaali, afgelopen donderdag te gast in Pauw, was een ‘tussendoortje’ in een als serieus bedoeld debat over de bezwaren van een deel van de Joodse gemeenschap tegen de komst van 400 vluchtelingen naar een tijdelijke opvang vlakbij de Joodse buurt in Buitenveldert. Een nogal timide rabbijn, Yanki Jacobs, zat tegenover Natascha van Weezel, en kwam met zijn bezwaren niet veel verder dan dat zijn dochter dan niet meer veilig naar school kan en het vanwege de veiligheid niet verantwoord is. Hij gaf geen voorbeelden van antisemitische incidenten van de laatste jaren, zoals het in elkaar slaan van een bejaard Joods echtpaar onlangs door mensen van allochtone komaf, de steen door de ruit bij zijn vader (opperrabbijn Binyomin Jacobs), de haatmail die mensen krijgen of de vele andere incidenten. Deze buurt is een van de weinige plekken waar Joden nog met een keppel over straat durven, waar Joodse winkels, scholen, en andere instellingen zijn gevestigd. Het is bekend dat moslims, en Arabieren in het bijzonder, geen positief beeld hebben over Joden en Israel en een constante stroom aan propaganda opgediend krijgen via de Arabische tv zenders en media.
Toch is het de vraag of de kans reëel is dat daardoor Syrische vluchtelingen hier op Joden in zullen slaan of steken. Natascha van Weezel gelooft in elk geval van niet; die mensen hebben wel wat anders aan hun hoofd als ze hier komen. Ze zijn blij dat ze worden opgevangen, en het is daarbij een kans om juist te laten zien dat Joden heel anders zijn dan ze wellicht denken, door toenadering te zoeken en ze welkom te heten. Bovendien hoor je een medemens in nood te helpen, ook al loop je daardoor zelf een (klein) risico, aldus Van Weezel.
De rabbijn had daar niet veel tegenin te brengen, en zowel Pauw als de gasten keerden zich tegen hem. Hij was een ordinaire NIMBY (Not In My BackYard). ‘Niemand wil graag asielzoekers in zijn buurt, maar we moeten nou eenmaal onze verantwoordelijkheid nemen’, zei Jan Slagter, en hij begreep niet waarom de Joden daarvan uitgezonderd zouden moeten worden. Een ander ging verder en haalde het Joodse verleden erbij. De precieze formulering weet ik niet meer, maar het komt erop neer dat het extra erg is wanneer Joden ongastvrij zijn, omdat zij zelf indertijd ook gevlucht zijn en dus weten wat dat is. Het is de achilleshiel van de Joden: zodra ze zich niet voorbeeldig gedragen, halen we hun verleden erbij. De Holocaust verplicht hen blijkbaar zich altijd moreel hoogstaand te gedragen (en zich altijd dubbel en dwars voor hun gedrag te verantwoorden), ook als ze daardoor zelf meer risico lopen. Zij weten immers als geen ander….
Ik had met de rabbijn te doen (en vroeg me vooral heel erg af wie de arme man daarheen had gestuurd; het is bekend dat je bij Pauw goed gebekt moet zijn en tegen botte opmerkingen van Pauw en andere gasten opgewassen moet zijn), maar heb ook sympathie voor het verhaal van Van Weezel. Hoeveel voorbeelden zijn er van vluchtelingen die Joden hebben belaagd? Komen de incidenten niet vooral van hier al lang wonende en opgegroeide Marokkanen, gefrustreerd als ze zijn omdat rijk worden hier toch niet zo makkelijk is, ze gediscrimineerd worden en thuis geen fatsoenlijke opvoeding hebben gekregen? In hun zoektocht naar een eigen identiteit en trots zetten ze zich af tegen onze maatschappij en omarmen soms de islam en wat is dan een makkelijker doelwit dan de Joden? Zeg iets naars over de Holocaust en je hebt iedereen op de kast, terwijl je in eigen kring als held wordt gezien omdat je dat zomaar durft. Daarbij herkennen ze zich in hun woede en frustratie in de Palestijnen, hun slachtofferrol wordt bevestigd, en door zich hier tegen Joden te keren denken ze solidair te zijn met de Palestijnen.
Vluchtelingen zijn vaak relatief hoog opgeleid en gemotiveerd er hier iets van te maken. Ook de zogenaamde ‘gelukszoekers’ (wie zoekt er eigenlijk geen geluk in het leven?) komen hier omdat ze hun kinderen een betere toekomst willen geven en goed onderwijs, omdat ze in een fatsoenlijke woning willen wonen en een redelijk inkomen verwerven. Ze hebben inderdaad wat anders aan hun hoofd dan hier amok maken. Maar met de grote aantallen die momenteel komen, is natuurlijk niet uit te sluiten dat daar ook mensen met extreme ideeën tussen zitten. Bovendien raken ook sommige vluchtelingen gefrustreerd. Ze zijn hier met te hooggespannen verwachtingen gekomen, en belanden deels in de noodopvang waarvoor ze iedere paar dagen weer moeten verkassen, of slapen buiten in tenten. De wachttijd voor een woning is toegenomen van gemiddeld een paar maanden tot een jaar of zelfs langer. De opvang in Amstelveen zou echter maar voor een paar maanden zijn en ligt ook niet direct in de Joodse buurt zelf.
Ik heb sterk de indruk dat de Joodse scepsis over de opvang (en dat geldt ook voor de houding van veel niet-Joden tegenover vluchtelingen in het algemeen), vooral is ingegeven door de strubbelingen van de afgelopen 10-20 jaar met de ‘multiculturele samenleving’. Er zijn net wat teveel incidenten geweest met Marokkaanse rotjochies, jonge Antillianen die niet willen deugen, weggepeste homo’s, Joden die in de tram of op straat werden bespuugd en erger. Voor veel Joden is Amsterdam hun ‘Mokum’ niet meer. Ze kunnen er niet meer vrij als herkenbare Jood rondlopen of op de tram stappen, in winkels die vroeger Joods waren zitten nu buitenlanders, sommigen twijfelen of ze hun mezoeza niet beter van de deurpost kunnen halen om vervelende incidenten te voorkomen. En als ze met antisemitisme te maken hebben voelen ze zich door de politiek en de politie vaak niet serieus genomen. Het duurde lang voordat Joodse gebouwen werden beveiligd en er is lang gesteggeld over wie er voor de kosten moet opdraaien. Antisemitische incidenten worden lang niet altijd direct als zodanig herkend en benoemd, en politiek en media vinden het nog steeds erg lastig om de daders duidelijk te benoemen. Soms wordt het (vermeende) agressieve en buitenproportionele optreden van Israel tegen de Palestijnen als verzachting of zelfs excuus gebruikt, vooral ter linkerzijde. En dan is er natuurlijk irritatie over de steeds gereserveerder houding tegenover Israel, met als laatste dieptepunt het niet doorgaan van de stedenband van Amsterdam met Tel Aviv, een stad die meer dan welke andere ook (Berlijn misschien uitgezonderd, maar daar heeft Amsterdam nou net geen stedenband mee) bij Amsterdam past qua progressief-liberale sfeer, ondernemingszin, cultureel leven en vrijzinnigheid. Een fanatieke anti-Israellobby heeft hier de afgelopen maanden een felle campagne tegen gevoerd, met een constante stroom aan leugens over etnische zuiveringen, apartheid en militarisme, en zo de raad en de burgemeester ‘om’ gekregen. Naar Izmir, Casablanca, Hanoi, Peking en Moskou kraait ondertussen geen haan.
Gezien tegen deze achtergrond, het gevoel van onveiligheid en vervreemding van Nederland dat ik bij veel Joden bespeur, is de gereserveerde houding tegenover de vluchtelingenopvang bij hun in de buurt niet vreemd. Het Centraal Joods Overleg haast zich overigens steeds te benadrukken dat men niet in het algemeen sceptisch is over het opvangen van vluchtelingen, en een ruimhartig beleid voorstaat; ook wil men graag vluchtelingen die elders zijn opgevangen helpen en ‘het gesprek met vluchtelingen aangaan’.
In Pauw was er helaas totaal geen ruimte voor enige reflectie, voor nuance, voor achtergrond. De Joodse gemeenschap was egoïstisch, was het oordeel aan de tafel, en moest zich schamen. Daarna mocht meneer Ouaali vertellen wat hij met Israelische toeristen wilde doen en hoe zijn oproep om tegen hen ‘total loss’ te gaan precies begrepen moest worden, en kreeg hij mild-kritische reacties in de trant van dat het toch jammer was dat het nu weer vooral over de toon ging en niet over Israels wandaden. Niemand legde de link met het verhaal van Yanki Jacobs en zijn zorgen om moslims. Niemand leek zich erom te bekommeren hoe dit voor mensen met vrienden of familie in Israel die weleens overkomen moet hebben geklonken.
Verschil moet er wezen.
Ratna Pelle
Geen opmerkingen:
Een reactie posten