Hoe de nuance verdween uit een kwaliteitskrant

http://www.hetvrijewoord.org/?p=1935#more-1935

18 Aug 2014 in Boekbespreking door Paul Verhaegh

Boek: Hoe de nuance verdween uit een kwaliteitskrant. NRC Handelsblad neemt stelling tegen Israël.

Auteur: Hans Moll

Hans Moll werkte van 1987 tot 2010 als redacteur bij NRC Handelsblad. Hij kende deze krant al sind zijn studententijd in Amsterdam in de jaren zeventig. Daar gold de krant als een onderdeel van de burgerlijke, rechtse pers, en was dus taboe. Later leerde hij NRC Handelsblad kennen als een vrijhaven voor kritische, vrolijke vrijdenkers, een krant met – volgens Hans Moll – het beste buitenlandse nieuws en een koninklijk neutrale toon.

Die NRC is niet meer de krant die Hans Moll in 2010 achter zich liet. Met name de berichtgeving over het buitenland is niet meer wat het geweest is, hetgeen zich met betrekking tot het Midden-Oostenconflict uit in een ronduit partijdige opstelling.

De auteur geeft met tal van voorbeelden aan hoe de NRC aan de berichtgeving over het Midden-Oostenconflict iedere keer een anti-Israëldraai weet te geven. Een van die voorbeelden betreft de onderschepping van een schip met wapens door de marine van Israël dat onderweg was van Iran naar Syrië. Ondanks het feit dat de ladingpapieren een Iraanse haven noemden als herkomst van de lading en de containers met wapens het logo van de Republiek Iran droegen, meende de NRC de claims van het Israëlische leger dat er wapens uit Iran aan boord waren tussen aanhalingstekens te moeten plaatsen, alsof het alleen maar – ongestaafde – beweringen waren.

Een ander element is de afkeer van de zogenaamde neocons (neo-conservatieven, meestal Amerikanen) binnen de redactie van de NRC. Deze categorie opiniemakers wordt bij voorbaat niet serieus genomen. Hun boeken worden niet gerecenseerd en gaan rechtstreeks naar de zogenaamde weggeefkast, waaruit NRC-journalisten boeken mogen kiezen om mee naar huis te nemen.

Zo wordt Bernard Lewis, de bekende oriëntalist, in dat verdomhoekje gezet, terwijl Edward Said, de al even bekende apologist van de anti-Westerse haat in het Midden-Oosten in de boekenbijlage van de NRC op het schild wordt geheven als de kampioen van de oriëntalistiek.

Met name schrijvers die kritische noten kraken over de niet-Westerse wereld (lees: de islam) zien hun boeken niet besproken in de NRC. Moll noemt onder meer Roger Scruton en Carel Brendel. Voor diegenen die heel erg expliciet waarschuwen voor de (radicale) islam zoals Pamela Geller, Robert Spencer, Ayaan Hirsi Ali, Geert Wilders en anderen heeft de NRC al helemaal geen goed woord over: allemaal extremisten die volgens de NRC ook in de VS, het land met onbeperkte vrijheid van meningsuiting, niet salonfahig zijn.

Hans Moll neemt met name de Midden-Oostenredacteur Carolien Roelants stevig de maat. Zij blijkt iemand die zelden een kans mist om Arabische extremisten uit de wind te houden en tegelijkertijd Israël en de Israëli’s zo ongunstig mogelijk neer te zetten. Ook Sjoerd de Jong en Folkert Jensma ontkomen evenmin aan de nodige kritiek. Een citaat van Hans Moll: “De communis opinio binnen NRC Handelsblad is: wie achter Israël staat is islamofoob, mogelijk racist en zeker een aanhanger van Wilders, zo iemand is kortom een neocon.”

Na het lezen van het boek van Hans Moll begrijp je waarom de NRC in kringen van rechtse bloggers ook wel spottend “NSB Handelsblad” wordt genoemd.

Maar even los van de spotternij over de NRC (“hakblok voor de geest” is mijn favoriete sneer): het boek van Hans Moll leert een belangrijke les over de subtiele manipulatietechniek van de media: het is niet zozeer een kwestie van het schrijven van pertinente onwaarheden – dat zou al te zeer in de gaten lopen – maar de kunst van het weglaten. Het zijn juist die feiten die worden verzwegen die de beeldvorming sturen. Voor een lezer die juist op de krant vertrouwd om geïnformeerd te raken, is het moeilijk om zich daaraan te onttrekken.

“De NRC” was ooit de krant van het liberale burgerdom, maar is nu een krant zonder gezicht. “Nuance” betekent bij NRC Handelsblad drie kleuren grijs. Was er na het overlijden van Jerôme Heldring toch al geen goede reden meer om de krant aan te houden, na het lezen van het boek van Hans Moll is er geen enkele reden meer. Wie echte nuance zoekt kan nog beter de Volkskrant lezen: die krant biedt meer verscheidenheid aan gezichtspunten dan de grijstinten van “de NRC”.

Paul Verhaegh

Hoe de nuance verdween uit een kwaliteitskrant. NRC Handelsblad neemt stelling tegen Israel. Uitgegeven door Prometheus | Bert Bakker.