Vitens zegt samenwerking met Mekorot Israël op

http://www.israel-palestina.info/actueel/2013/12/21/vitens-zegt-samenwerking-met-mekorot-israel-op/

~ door: Ratna & Wouter ~

Op 10 december berichtten diverse media over het opzeggen door waterbedrijf Vitens van een pas begin november gesloten overeenkomst met het Israëlische zusterbedrijf Mekorot. Een week eerder had Harry van Bommel Kamervragen gesteld over deze overeenkomst, en een dag eerder had GroenLinks in de provincie Overijssel (een van de aandeelhouders van Vitens) hetzelfde gedaan. Een zware delegatie van de Nederlandse regering en bedrijfsleven had juist een bezoek gebracht aan Israël en de Westoever.

Als motivatie voor het opzeggen van de samenwerking schreef Vitens dat men neutraal wilde blijven en niet bij het Palestijnse conflict betrokken raken. Ook verwees Vitens naar een gesprek dat men had gehad met het ministerie van Buitenlandse Zaken ‘over het ontmoedigingsbeleid in relatie tot de samenwerkingsovereenkomst van Vitens met het Israëlisch waterbedrijf Mekorot’. Dit heeft de nodige reacties losgemaakt. Israël heeft de ambassadeur op het matje geroepen, verschillende partijen hebben Kamervragen gesteld en ook diverse gemeenten lieten van zich horen. Daarnaast kwamen er ook steunbetuigingen van enkele linkse politici en Israël-kritische organisaties. De BDS-beweging viert het als weer een overwinning in haar boycotcampagne tegen de enige Joodse staat.

De regering stelt dat men zich neutraal wil opstellen in het conflict en geen van beide partijen voortrekken, maar dat lijkt niet erg te lukken. Ondanks de ontkenning door minister Timmermans lijkt het besluit van Vitens voort te vloeien uit de nieuwe richtlijnen waarin handel met instellingen en bedrijven die ook op een of andere manier met de nederzettingen te maken hebben, wordt ontraden. Eerder dit jaar heeft om dezelfde reden Royal Haskoning zich teruggetrokken uit een waterzuiveringsproject in Oost-Jeruzalem, waar ook de Palestijnen van zouden profiteren.

In antwoord op Kamervragen zei minister Timmermans: “In een telefoongesprek heeft het ministerie – op verzoek van Vitens – het Nederlandse ontmoedigingsbeleid toegelicht en uitgelegd geen bezwaar te zien in samenwerking met Mekorot, voor zover die samenwerking betrekking heeft op activiteiten binnen de Groene Lijn of op activiteiten buiten Israël die niet ten gunste van nederzettingen komen.”

Mekorot is een nationaal bedrijf, dat tevens water levert aan Palestijnen op de Westoever en samenwerkt met de PA, Jordanië en de Wereldbank. De overeenkomst met Vitens was bedoeld voor “onderzoek en innovatie, vooral gericht op informatievoorziening aan de klant” (citaat uit de Kamervragen van de VVD). Dat is niet op te splitsen in een deel binnen de Groene Lijn en een deel voor de nederzettingen waarin men niet wenst samen te werken. En dus heeft die samenwerking, als je het ruim neemt, zeker ook betrekking op activiteiten buiten de Groene Lijn die ten gunste van de nederzettingen komen. De verbeterde informatievoorziening aan de klant zal immers hoogstwaarschijnlijk ook daar worden toegepast. En dus zag de regering waarschijnlijk wel degelijk bezwaar in de samenwerking met Mekorot, en dat is Vitens ook met zoveel woorden duidelijk gemaakt.

Vitens verwijst zelf op haar website naar het ministerie en ook naar een afgezegd bezoek van minister Ploumen aan Mekorot tijdens de recente handelsmissie naar Israël. Die afzegging had natuurlijk met hetzelfde ontmoedigingsbeleid te maken, al ging Timmermans daar verder niet op in. (Op 4 december had hij overigens al ontkend dat Ploumen Mekorot zou bezoeken.)

De onvrede met de voortgaande bouw door Israël in de nederzettingen is alleszins begrijpelijk. Maar wanneer een nationaal waterbedrijf wordt buitengesloten omdat het ook water aan de kolonisten levert, schiet je je doel voorbij. Het zou onredelijk zijn te verwachten dat Mekorot onmiddellijk stopt met het leveren van water aan kolonisten. Zij zijn Israëlische staatsburgers en maken als zodanig aanspraak op dezelfde voorzieningen als Israëli’s binnen de Groene Lijn. De toekomst van de nederzettingen en de kolonisten moet in een vredesverdrag worden geregeld. Tot het zover is kunnen er afspraken worden gemaakt over de bouw van nieuwe woningen binnen nederzettingen, maar hebben kolonisten in bestaande nederzettingen recht op water, stroom, vervoer, onderwijs, onderhouden van wegen etc. Daarom is het nieuwe ontmoedigingsbeleid in de praktijk onredelijk: Israëlische bedrijven worden immers gestraft voor alle diensten en activiteiten over de Groene Lijn.

Dat er nu geen (beperkte) bouwstop is, ligt mede aan de Palestijnen. Zij eisten als voorwaarde voor de momenteel lopende onderhandelingen de vrijlating van meer dan 100 gevangenen die stuk voor stuk dodelijke aanslagen hebben gepleegd of gepland. Israël is met veel pijn en moeite overstag gegaan, en probeert de interne kritiek hierop te sussen met nieuwe bouwplannen. Dit is wat je noemt een verlies-verlies situatie: tientallen terroristen zijn inmiddels op vrije voeten, door de Palestijnen en president Abbas als helden onthaald, de wonden bij de nabestaanden in Israël nog eens opengereten. En ondertussen worden er absurde aantallen nieuwe woningen aangekondigd om de zeer rechtse coalitiepartners tevreden te houden. Hoeveel van die woningen daadwerkelijk gebouwd zullen worden valt nog te bezien, en het is duidelijk dat alleen de aankondiging al Israël internationaal veel schade berokkent. Ondertussen is het wantrouwen aan beide kanten verder toegenomen en lijkt John Kerry’s belofte dat er eind april een akkoord ligt meer dan onwaarschijnlijk.

Het Nederlandse ontmoedigingsbeleid zet de verhouding met Israël daarbij onnodig onder druk zonder dat de vrede er een stap dichterbij door komt.