Bovenop de concessies die de Palestijnen eisen voordat ze weer aan de onderhandelingstafel willen plaatsnemen, eisen ze nu ook al concessies voor een eenvoudig gesprek tussen Abbas en Netanyahu. Het vertrouwen tussen de twee partijen is tot het vriespunt gedaald.
IMO Blog
Onlangs meldden diverse media dat de Palestijnse president Abbas bereid zou zijn tot 'een gesprek' met Netanyahu als Israel de Palestijnse gevangenen zou vrijlaten. Op Nu.nl stond een iets uitgebreider bericht, waaruit duidelijk werd dat er de afgelopen tijd verschillende gesprekken zijn geweest, echter alweer direct na bekendmaking werden gebagatelliseerd door de Palestijnse onderhandelaar Saeb Erekat. Hij en Abbas benadrukten vervolgens nog eens dat het nu niet om een nieuw aanbod ging waarbij men de oude voorwaarden zou hebben laten vallen.
Men eist, voordat er onderhandeld kan worden, nog steeds dat Israel eerst stopt met alle bouwactiviteiten in de nederzettingen en in Oost Jeruzalem (ook in de oude stad, de Klaagmuur en de Joodse begraafplaats op de Olijfberg, want dit is allemaal 'bezet Palestijns Oost-Jeruzalem'). Ook moet Israel de 'groene lijn' (de wapenstilstandslijn van 1949) als grens accepteren tussen Israel en de te vormen Palestijnse staat. Nu.nl stelt vervolgens dat:
Abbas zou van Netanyahu een gebaar willen, zoals een 'significante vrijlating' van Palestijnse gevangenen. Abbas, die in een machtsstrijd is verwikkeld met Hamas, meent dat hij een dergelijk concreet resultaat moet kunnen laten zien om niet in eigen huis voor schut te staan.
Een Israëlische functionaris bevestigde dat er 'voortgaande contacten op verschillende niveaus' zijn geweest. Hij wilde niet uitweiden, maar verklaarde dat Israël altijd gebaren van goede wil in overweging wil nemen.
Mogelijk dat de vrijgave van de 91 lijken van (zelfmoord)terroristen hier een uitvloeisel van was, en het gebaar van goede wil waar de Palestijnen om hadden gevraagd. Dit werd echter door de Palestijnen niet als zodanig opgevat maar als overwinning gevierd, waarbij de terroristen, waarvan sommige tientallen burgers hebben gedood, een officiële militaire begrafenis kregen en als voorbeeld voor de Palestijnen werden voorgesteld. Israel doet vaker zogenaamde 'goodwill gestures' en dat leidt steevast tot meer eisen (alle gevangenen vrij voor een gesprek) en wordt zelden uitgelegd als een gebaar van goede wil.
Haaretz citeert een lid van het PLO uitvoerende comité, waaruit blijkt uit wat dat 'gesprek' dat Israel kan krijgen in ruil voor het vrijlaten van alle Palestijnse gevangenen, zal bestaan:
The new demands are the release of Palestinian prisoners from jail and implementation of policies that allow weapons to be distributed to Palestinian police.
But Palestinian officials Saturday made clear that this was not a new road to full talks.
"What President Abbas had meant by this was not return to negotiations," said Wasel Abu Yousef, a member of the executive committee of the Palestine Liberation Organization.
"It will be only dialogue to urge Netanyahu to stop settlements, and not negotiations," he said.
Juist ja. Een gesprek om te horen dat Israel alle bouwactiviteiten moet stoppen voordat er onderhandeld kan gaan worden. Elder of Ziyon wijst erop dat de Palestijnen pas sinds 2008 met dat soort voorwaarden komen, en dat het er steeds meer zijn geworden:
Sounds like the PLO is trying to have it both ways – telling the West that they are willing to "talk" while telling their own people that they will never "negotiate" without the preconditions they added around 2008 or 2009 and additional ones since then.
Er wordt niet meer serieus onderhandeld sinds eind 2008, toen Abbas de onderhandelingen afbrak na het uitbreken van de Gaza oorlog. Er zijn daarna nog een paar gesprekken geweest in de zomer van 2009, toen Israel onder zware Amerikaanse druk een bouwstop van 9 maanden had afgekondigd. Abbas weigerde aanvankelijk te onderhandelen omdat Oost Jeruzalem geen onderdeel was van die bouwstop, maar werd door de Amerikanen overgehaald tot een paar onwillige gesprekken. Hij eiste direct dat de bouwstop, die in september afliep, zou worden verlengd en uitgebreid met Jeruzalem. Daar was Israel niet toe bereid (er was even sprake van een verlenging met twee maanden, maar dat wees Abbas direct af), en sindsdien is er niet meer officieel onderhandeld. Uit de Palestine Papers bleek dat men in 2008 dicht bij een akkoord was gekomen en beide kanten leken toen compromisbereid.
Waarom ging het dan daarna zo mis? Waarom eisen de Palestijnen nu een bouwstop en tot voor kort niet? En waarom gaat de internationale gemeenschap daar zo kritiekloos in mee? De eis tot een bouwstop werd volgens EoZ voor het eerst in dit gesprek tussen Erekat en ambassadeur George Mitchell geuit. Hoewel Mitchell hier verbaasd en afwijzend reageert, heeft Obama Israel ook meermaals opgeroepen te stoppen met alle bouwactiviteiten en gezegd dat hij de 'legitimiteit van de nederzettingen niet accepteert'. Abbas zelf heeft laten doorschemeren dat als zelfs de Amerikanen er zo over denken, hij niet achter kan blijven. De Palestijnen voeren daarnaast ook frustratie aan over de voortgaande bouw en de impasse waarin het vredesproces zit. Sinds de Oslo akkoorden is een Palestijnse staat geen jota dichter bijgekomen en verdwijnt steeds meer land dat zij claimen door de voortgaande bouw in nederzettingen. Dit argument vindt in het westen veel gehoor, en de impasse wordt door de media bijna unaniem aan Israel geweten.
Ondertussen hebben de Palestijnen ook de nodige kansen verspeeld, en zijn er wel degelijk restricties aan waar Israel bouwt (binnen bestaande gemeentegrenzen), al proberen kolonisten die weleens te omzeilen. Frustratie is er zeker niet alleen aan Palestijnse kant; ook Israel heeft zo haar redenen om gefrustreerd te zijn, zoals het feit dat good will maatregelen zoals het vrijgeven van de 91 lichamen altijd tot meer eisen leiden, en ook de ere-begrafenis die deze terroristen kregen werd niet echt op prijs gesteld. De PA prijst geregeld terroristen die in het verleden de meest verschrikkelijke aanslagen hebben gepleegd, als voorbeelden voor de Palestijnen en soms specifiek voor de Palestijnse jeugd.
En dan is er nog iets dat steekt, en dat is manier waarop men de vluchtelingen tegen Israel gebruikt, en iedere oplossing die niet het zogenaamde 'recht op terugkeer' inhoudt, afwijst. De PA lijkt een Palestijnse staat te willen voor alle Palestijnen behalve de vluchtelingen en hun miljoenen nakomelingen, die naar Israel moeten kunnen 'terugkeren'. En dan is er natuurlijk nog het feit dat de Palestijnen constant diplomatieke actie tegen Israel voeren, oproepen tot een boycot van Israelische producten en via de VN proberen te krijgen wat de uitkomst van onderhandelingen met Israel zouden moeten zijn: een eigen staat. Ook ontkent de PA telkens weer het Joodse verleden in het land en in Jeruzalem en Israels bestaansrecht, en wordt het hele gebied als 'bezet Palestina' voorgesteld.
Het vertrouwen aan beide kanten is zo ongeveer tot het nulpunt gezakt, en de roep van het 'Kwartet' en anderen om weer te onderhandelen, met of zonder voorwaarden, klinkt dan ook nogal hol. Israel gaat niet nog een bevriezing van de nederzettingen afkondigen en daarbij de strijd aanbinden met de kolonistenbeweging en velen die om niet-religieuze redenen momenteel niet voor eenzijdige concessies zijn, als de kans op resultaat zo gering is. De Palestijnen komen met steeds meer eisen en die nu opeens opgeven zal voor velen als een vernedering voelen. Abbas heeft het gevoel dat hij moet concurreren met radikalere groeperingen en wordt nu al vaak neergezet als te soft en lopend aan de leiband van Israel en de VS. Met een publieke opinie die eerder voor een hardere lijn is dan voor meer concessies kan hij zich dat moeilijk permitteren. Maar die publieke opinie houden hijzelf en zijn PA mede in stand met hun verheerlijking van geweld en nationalistische propaganda, waarin men wederom niet voor Hamas onder wil doen.
Maar waarom speelde dat alles in 2008 dan nog niet? De bouwstop lag toen nog niet als eis vooraf op tafel, en tijdens de gesprekken ontwikkelde zich een soort eigen dynamiek en enig vertrouwen tussen de gesprekspartners. Tzipi Livni die de gesprekken voor Israel voerde, wilde ontzettend graag een akkoord, en zowel zij als toenmalig premier Olmert hadden dit tot een kernpunt van hun beleid verklaard. Dat geldt minder voor Netanyahu, die bovendien met rechtse en nationalistische partijen in zijn kabinet rekening moet houden, al is zijn positie nu met de bredere coalitie iets verbeterd. Verder vond alles in het geheim en achter gesloten deuren plaats, en zodra deze informatie op straat kwam werd dit wederom door de Palestijnen gebagatelliseerd – men weet dat zulke gesprekken en concessies bij het volk moeilijk liggen.
Wat nodig is om tot hernieuwde onderhandelingen en wederzijdse concessies te komen, is een herstel aan vertrouwen, vooral aan Israelische zijde, omdat Israel het meeste zal moeten opgeven voor een Palestijnse staat. Daarvoor is een einde aan de Palestijnse opruiing een absolute voorwaarde, want die houdt de haat in stand en leidt ertoe dat iedere Israelische concessie als een overwinning wordt gevierd, niet als een stapje op weg naar vrede en verzoening. Europa en de VS kunnen dit als voorwaarde stellen bij de enorme financiële steun aan de PA en daar bovendien scherper op toezien (de PA is er eerder op aangesproken, en beweert er wat aan te hebben gedaan, maar dat is niet te merken…). Daarnaast moet de waarheid over de vluchtelingen eens duidelijk worden verteld en moet er een einde komen aan de uitzonderingspositie van Palestijnse vluchtelingen, ten opzichte van alle andere vluchtelingen, en moet het werken aan een permanente oplossing voor het vluchtelingenprobleem een voorwaarde worden voor verdere steun aan de UNRWA. Denk wat dit betreft ook aan het voorstel van Einat Wilf om alleen de daadwerkelijke vluchtelingen uit 1948 nog te steunen met buitenlandse hulpgelden. Het is natuurlijk van de gekke dat de PA vluchtelingen geen Palestijns staatsburgerschap wil geven, omdat zij daarmee een instrument om Israel te bestrijden zou verliezen.
Naast deze zaken kunnen het Kwartet en de EU doorgaan met het kritisch beoordelen van Israels nederzettingenpolitiek en het veroordelen van extremisme en geweld van beide kanten. Dergelijke kritiek zal dan echter heel wat oprechter klinken en wellicht meer impact hebben dan de routinematige eenzijdige rapporten en veroordelingen, vaak gebaseerd op Palestijnse bronnen, die de EU en allerlei VN-commissies nu met regelmaat voortbrengen. De mildere houding van Nederland tegenover Israel is een welkome nuancering van dit eenzijdige beleid, maar beter nog is het om naast het bekritiseren van Israel eens een paar kritische noten met de Palestijnen te kraken.
Ratna Pelle
Geen opmerkingen:
Een reactie posten