Extreemrechts, fascisme en Trump

http://www.israel-palestina.info/actueel/2016/11/27/extreemrechts-fascisme-en-trump/

 

= NIMO Blog =

De zogenaamde ‘stem van het volk’, de boze burger, is zoals gezegd vaak niet rationeel. Dat Donald Trump een miljardair is die over de hoofden van anderen zijn kapitaal heeft vergaard, waar enorm veel gewone hardwerkende mensen de dupe van werden, maakt niet uit. Dat ook het Trump-kamp genoeg banden heeft met de bankwereld, maakt niet uit. Dat zijn verkiezingsbeloftes voor een groot deel totaal onzinnig en onuitvoerbaar zijn evenmin, net als het enorme gehits, gedraai en gelieg tijdens de campagne. Factcheckers konden doen wat ze willen, maar waar Balkenende met veel succes een beeld neerzette van een draaiende en oneerlijke Wouter Bos, lijkt dit alles bij populisten irrelevant. Gevestigde partijen of media die zeggen dat hun kandidaat niet deugt omdat hij de boel bij elkaar liegt, dat maakt totaal geen indruk meer op de ‘boze burger’. Clintons verhaal mag oneindig veel realistischer, socialer en juist in het belang van de kleine hardwerkende Amerikaan zijn, ze is elite en dus is het irrelevant wat ze zegt en wil.

Vanuit het hart?

Het gaat niet om wie de beste argumenten heeft, wie in het parlement de afgelopen jaren het vaakst stemde zoals jij zou willen, of wie het meeste voor elkaar heeft gekregen voor jouw belangen. Het gaat om het gevoel dat je bij iemand hebt, het charisma dat iemand heeft. Men luistert naar mensen die ‘de taal van het volk’ spreken, die politieke conventies negeren en vanuit hun hart spreken (of eerder: vanuit de onderbuik?). Mensen die zeggen wat jij tegen je baas zou willen zeggen, of tegen je dominante vader/ schoonmoeder/ partner, maar niet durft. Mensen die kracht en onafhankelijkheid uitstralen.

Het populistische sentiment wordt gevoed door onzekerheid, over de toekomst, over waar het met ons land naartoe gaat, of je je baan over een paar jaar nog wel hebt en of er in jouw straat straks niet voornamelijk nog mensen met een hoofddoek om lopen en de AH is vervangen door een Marokkaanse winkel met halalvlees. Populisten vergroten die angst en onzekerheid uit, en vergroten daarmee de tegenstellingen tussen groepen mensen. Want ook de allochtoon is onzeker en voelt zich bedreigd, en dat maakt hem vatbaarder voor extremistische ideeën waar salafisten weer handig op inspelen. Populisten weten goed gebruik te maken van symbolen zoals Zwarte Piet of de boerka. Natuurlijk zal het Sinterklaasfeest niet verdwijnen door gekleurde- of roetpieten, maar daar zijn veel mensen wel bang voor. De politicus die rationeel op deze angsten reageert en ze relativeert, verliest het van de populist die ze uitbuit voor eigen gewin. Overigens maken ook linkse- en centrumpartijen soms gebruik van populistische sentimenten, versimpelen ze zaken tot een goed-fout verhaal en demoniseren ze hun tegenstanders. Maar populisten als Wilders, Trump, Marine le Pen etc. gaan een flinke stap verder.

‘Heil Trump’

Donderdagavond zond de NOS een gesprek uit met de leider van de nationaalsocialistische beweging in de VS. Hij is opgetogen en ziet kansen voor zijn beweging nu Trump heeft gewonnen:

Met de komst van Trump ziet hij kansen ontstaan. “Hij helpt onze organisatie meer mainstream te worden. We zagen het nationalisme al groeien in Europa, maar in de VS bleef het lang steken in de randen van de samenleving. Nu verandert dat. Onze nationalistische speerpunten werden uitgebreid besproken tijdens de verkiezingsdebatten. Nu worden we echt mainstream. Door Trump komen onze doelen dichterbij.”

Trump heeft afstand genomen van zijn radikaalste uitspraken, en na aandringen ook van de alt-rightbeweging die witte suprematie en een etnisch homogene samenleving voorstaat. Die hield afgelopen week een bijeenkomst vlakbij het Witte Huis, waar leider Richard Spencer van de National Policy Institute “Heil Trump, heil ons volk, heil de overwinning!” riep, waarna verschillende leden de nazigroet brachten. Tijdens zijn campagne kreeg Trump steun van oud Ku Klux Klan leider David Duke, en was toen ook traag en aarzelend met afwijzing van diens gedachtengoed. Ook al is Trump geen nazi en waarschijnlijk ook geen fascist, feit is wel dat deze groeperingen zich bij hem thuis voelen en uit hun holen gekropen komen. Het aantal racistische incidenten is enorm toegenomen de afgelopen weken, en tegelijkertijd zijn veel immigranten bang om het land uitgezet te worden. Afgelopen maandag schoot een blanke man een zwarte tiener dood en verklaarde na afloop: “Zo is er toch weer een stuk vuilnis van de straat geruimd.”

En Joden?

Dit zei de leider van de nationaal socialisten over Joden:

En Joden? “Nee, dat ligt dieper. Die moeten ergens anders heen en verbannen worden uit alle lagen van onze overheid.”

Ook Stephen Bannon, Trumps strategisch adviseur, is beschuldigd van antisemitische uitlatingen. Zijn website Breitbart is gelieerd aan de alt-right beweging. De Volkskrant schreef eerder:

De site heeft president Obama beschuldigd van ‘het importeren van meer haatvolle moslims’, noemde de conservatieve commentator Bill Kristol ‘een afvallige jood’ en adviseerde vrouwelijke slachtoffers van online pesterijen ‘om gewoon uit te loggen’.

Iemand die zulke mensen als zijn naasten heeft, die zelf in zijn verkiezingscampagne behoorlijk onbeschoft tekeer ging tegen buitenlanders, moslims en vrouwen, over zo iemand maken we ons terecht zorgen. Verschillende mensen hebben intussen gewezen op een aantal opvallende parallellen tussen het fascisme en Trump. Zo presenteert hij zich als een sterke leider die de natie kan leiden en problemen kan fiksen, benadrukt hij dat het gewone volk aan zijn kant staat, is hij anti-intellectueel en stelt gevoel boven ratio. Hij benadrukt de kracht van de eigen natie en volk en tot welke grootse zaken zij wel niet in staat is als zij maar verenigd is, benadrukt het eigen belang tegenover andere landen en is  anti-immigranten en andere culturen. Hij heeft traditionele (seksistische) opvattingen over vrouwen en abortus en dergelijke, en wijst zondebokken aan die de kracht van Amerika aantasten. Tot slot wantrouwt hij de gevestigde orde, het politieke systeem en beschuldigde tijdens de campagne geregeld media, rechters en wie dan ook van complotten tegen hem. Een aantal van deze zaken gelden ook voor Wilders en andere rechts-populisten. Dat maakt deze mensen nog niet tot fascisten; daarvoor is meer nodig zoals de verheerlijking van geweld en het willen afschaffen van de democratie. Maar ook als het zover niet komt (en dat geloof ik vooralsnog niet) is er genoeg om je zorgen over te maken.

Ratna Pelle