Lydda, Putten en rabbijn Lody van de Kamp

http://www.israel-palestina.info/actueel/2016/02/05/lydda-putten-en-rabbijn-lody-kamp/

= IMO =

Vorige keer schreef ik over het Palestina-activisme van stichting IMSTAR op de Universiteit van Amsterdam. Hun eenzijdige benadering blijkt onder meer uit de sprekers in hun lezingenreeks. Op 29 april vorig jaar werd tussen alle pro-Palestijnse propaganda door een lezing georganiseerd ‘vanuit zionistisch perspectief’, zo meldde de facebookpagina van IMSTAR: ‘Rabbijn Lody van de Kamp zal vanuit Joods-historisch perspectief vertellen over de Joodse verbondenheid met het beloofde land. Een thema wat nog niet eerder behandelt [sic] is bij onze lezingen. Mis deze dus niet!’

Het zionistische gehalte van deze lezing waag ik te betwijfelen. Van de Kamp is erg op de dialoogtoer, en gaat ver, heel ver, in zijn begrip voor moslims. Nu is er met dialoog niks mis, zolang die maar op een gelijkwaardige manier wordt gevoerd en er voor de verschillende posities en achtergronden wederzijdse tolerantie bestaat, en de bereidheid om het ook vanuit het standpunt van de ander te bezien. Maar als je zo overloopt van begrip voor de ander, vraag ik me wel af of Van de Kamp de geschikte persoon is om tussen de vele pro-Palestijnse lezingen door juist het enige pro-Israel geluid te laten horen? Van de Kamp moet sowieso niks hebben van het seculiere zionisme, en zegt dat dit niks met jodendom heeft te maken. Aangezien Israel een (grotendeels) seculiere staat is, heeft die dus ook weinig met Jodendom te maken. Vreemde opvatting. Hij meent ook dat je niet Joods kunt zijn zonder religie, en wijdt een groot deel van de problemen en angsten van de Nederlandse Joden aan hun gebrek aan religie. Daardoor hebben ze geen identiteit, en moeten noodgedwongen Israel als bron van identiteit omarmen, wat maar weer problemen geeft met de moslim medemens. Religieuze Joden hebben Israel niet nodig en kunnen daarom makkelijker toenadering zoeken tot moslims. Ook hebben ze minder last van de irrationale angst voor antisemitisme omdat ze een sterkere identiteit hebben. Volgens Van de Kamp is antisemitisme helemaal geen probleem. Zo beweert hij:

Voor veel Joden is antisemitisme een hobby geworden – om daar in te geloven en iets over te roepen. We zitten als Joden in Nederland echt vastgebakken in de slachtofferrol. Zo sterk dat het voor velen een tweede identiteit is geworden. Maar daarin wordt een hele grote denkfout gemaakt, want er is geen sprake van opkomend antisemitisme.

Dit alles beweert hij in dit artikel. De cijfers laten een ander beeld zien, waarin juist orthodoxe (en dus herkenbare) Joden veelvuldig met antisemitische incidenten te maken hebben, die veelal worden gepleegd door moslims. Het is aanmatigend de angst van anderen voor een reëel gevaar af te doen als slachtofferschap. Terwijl Van de Kamp alle begrip heeft voor moslims, pakt hij de eigen gemeenschap keihard aan. Dat is natuurlijk zijn goed recht, maar een beetje vreemd is het dan wel dat hij zich tegelijkertijd presenteert als een soort van vertegenwoordiger van de Joodse gemeenschap, en namens hen aan dialoog groepen als Shalom Salaam deelneemt.

Nog vreemder is het wanneer juist hij de band van de Joden met Israel moet toelichten voor een overwegend antizionistisch publiek. Het zionisme is in de kern een seculiere beweging die op seculiere gronden een Joodse staat stichtte en tot leven bracht. Veel religieuze Joden waren aanvankelijk tegen de stichting van Israel omdat alleen God de Joden terug zou kunnen voeren naar hun oude geboortegrond. Later, toen Israel een succes bleek en zich staande wist te houden in een vijandige omgeving, zijn ook veel religieuze Joden zich ermee gaan identificeren. Er is nu immers weer een plek waar zij niet de minderheid zijn en op zijn best gedoogd worden, maar waar hun religie op een vanzelfsprekende manier aanwezig is.

Putten

In een artikel op ‘Nieuw Wij’ gaat hij nog verder in het demoniseren van Israel. Israel wordt hier, meermaals en zeer expliciet, met de nazi’s vergeleken. Hij vertelt een verhaal over een opa en oma die tijdens de oorlog zonder vragen Joodse onderduikers opnamen, evenals een tante en haar moeder die hun huis en vader/echtgenoot waren kwijtgeraakt bij de deportatie van honderden mannen uit Putten. Vervolgens wordt dit verhaal gebruikt om de verdrijving van Palestijnen in Lydda op een lijn te stellen met de vlucht van de Joden in de oorlog. Op jeugdjournaal niveau wordt ons uitgelegd dat de Joden de nieuwe nazi’s zijn:

Ik hoor Johan’s tante vertellen over de volgepakte kerk van gevangen mannen op die zondag in Putten. Ik zie de beelden voor mij van die volgepakte moskee in Lydda, voordat de 35.000 Palestijnse vluchtelingen op weg gingen.

Johan is anders dan zijn moeder. En ook anders dan zijn opa en oma. Hij breekt zijn hoofd wel over dingen. Hij leest over de verovering van de Israëliërs, tijdens de oorlog direct na de oprichting van de Joodse Staat in 1948, van de stad Lydda. Over en weer vallen er vele doden en gewonden. Johan leest over een grote moskee, een kleine moskee en een kerk in Lydda waar duizenden burgers bijeen worden gedreven en daar worden vastgehouden. De kleine moskee wordt met een antitankgranaat bestookt. Tweehonderd burgers daarbinnen worden gedood. Beelden van het verhaal van zijn tante komen naar boven. Burgers opsluiten in een moskee door Israëliërs? Door Joden? Honderden burgers werden ooit door SS’ers in Putten in de kerk opgesloten.

De oplossing van het conflict bestaat er voor Van de Kamp uit dat de Joden de waarheid onder ogen moeten zien, een waarheid die volgens hem nog steeds verborgen is:

Er kan vrede komen. Maar dan moet wel die ene voorwaarde worden vervuld om de waarheid van de geschiedenis eerlijk, oprecht, zonder voorbehoud onder ogen te zien.
Niet alleen kan er dan vrede komen. Dan zal er ook vrede komen.

Al in de jaren ’80 kwamen de nieuwe historici met pijnlijke (en soms zwaar aangezette en overdreven) onthullingen over misstanden tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog. Dit leidde tot verhitte discussies onder historici in Israel. Daarnaast schrijft Haaretz al decennia de krant vol over Israelische misstanden en zijn er tientallen organisaties, die met miljoenen aan subsidie uit Europese landen ook niets anders doen dan (vermeende en werkelijke) Israelische misstanden ophelderen en aan de kaak stellen. Dus er is niet veel verborgen. Het omgekeerde lijkt eerder waar: het is ontzettend in de mode om van mening te zijn dat er in Israel van alles niet deugt, en aan te nemen dat het allemaal nog erger is dan eerder al werd ‘aangetoond’. Het zogenaamde taboe op de minder fraaie kanten van Israel moet na 30 jaar nog steeds weer opnieuw worden ‘doorbroken’ en de ‘pijnlijke waarheid’ verteld.

In het artikel wordt ook meermaals gehekeld dat de Joden die in de onderduik kwamen helemaal niet religieus waren. De goede opa en oma hadden altijd geleerd dat de Joden ‘Gods Oogappel’ waren, maar voor een oogappel deden ze wel weinig aan hun geloof, zo viel hen op. Alsof deze Joden minder recht hadden op bescherming, of die op oneigenlijke gronden kregen, omdat ze niet religieus waren en zelfs gewoon varkensvlees aten. Joden hebben geen recht op veiligheid, op respect, vrijheid en zelfbeschikking omdat ze Gods oogappel zijn en zich aan de vele geboden houden, maar omdat zij mensen zijn, en een volk dat verbonden is met elkaar door een millennia oude geschiedenis en gedeelde cultuur. En omdat zij vanwege die cultuur en identiteit al millennia lang worden gediscrimineerd en vervolgd. Voor de nazi’s maakte het niet uit of een Jood religieus was; iedere Jood moest dood.

De kleine moskee in Lydda

Wat gebeurde in Lydda

Het verhaal over Lydda heeft Van de Kamp van Ari Shavit, die in zijn boek My Promised Land een hoofdstuk aan de strijd in Lydda wijdt. Het verhaal blijkt echter wat genuanceerder te liggen dan Van de Kamp het voorstelt. Zoals altijd is er een context, gingen er Arabische aanvallen aan het Israelische geweld vooraf en werden burgers niet moedwillig bijeengedreven en gedood maar was er een duidelijke militaire situatie en doel van waaruit de Israeli’s handelden. Het gaat hier te ver om er uitvoerig op in te gaan, maar in een gedegen reactie op Shavits aantijgingen (waarin de mondelinge verslagen van diverse actoren worden besproken, voor een deel dezelfde mensen waarop Shavit zich baseert) lees ik o.a.:

By the next day, July 12, as Israeli forces were strengthening their hold on the city, two or three armored vehicles of the Arab Legion appeared on the northern edge and began firing in all directions. This encouraged an eruption of sniping and grenade-throwing at Israeli troops from upper stories and rooftops within the town, and from a second, small mosque only a few hundred meters from the armored-vehicle incursion. Israeli commanders feared a counter-attack by the Legion in coordination with the armed irregulars still at large in the city. The order came down to suppress the incipient uprising with withering fire. The Great Mosque and the church were unaffected, but Israeli forces struck the small mosque with an antitank missile.

De Israelische troepen hadden geen mensen in de kleine moskee bijeengedreven, ze hadden die op het moment dat de granaat werd afgevuurd zelfs niet in hun bezit en wisten waarschijnlijk niet of en hoeveel mensen er waren. Ze werden beschoten vanuit de moskee (vanaf het dak om precies te zijn) maar ook vanaf de daken van omliggende huizen. De verslagen van hen die erbij waren geven een beeld van chaos, van angst ook voor een tegenaanval door het Jordaanse Legioen, dat zich in een nabij gelegen (oud Brits) politiestation had teruggetrokken, een strategische plek van waaruit de hele stad was te overzien. De soldaten handelden niet uit wreedheid en wraak zoals Shavit het voorstelt maar uit militaire noodzaak in een onoverzichtelijke situatie, met te weinig mankracht en het gevaar Jeruzalem te verliezen (Lydda lag op de weg naar Jeruzalem). Nog een citaat:

From a small mosque, they began to throw bombs at soldiers. Two of our guys were killed. They asked me: “What should we do?” I answered: “It is permissible to fire into the mosque.” And they did it.

Gutman also answered the primary objection to doing so, raised by the soldiers themselves:

They asked me: “It’s forbidden to harm the mosque, it’s a holy place.” I said: “A place from which they throw bombs must be taken out.” And they took it out, and it’s true that there were a few local casualties there.

Voor Lody van de Kamp lijkt het verhaal over Lydda gefundenes fressen. Weer een zionistische massaslachting onthuld. Israel heeft de Joden van slachtoffers in wrede daders, vergelijkbaar met de nazi’s, veranderd. Maar er is nog een oplossing, er is hoop, want als Israel en de Joden maar bereid zijn om ‘de waarheid van de geschiedenis eerlijk, oprecht, zonder voorbehoud onder ogen te zien’ komt er vanzelf vrede.

Slachtoffercomplex

Als het erkennen van eigen fouten tot vrede zou leiden, dan was die er al lang geweest. Maar er is ook nog een andere partij in het spel, en die lijkt zich alleen maar onverzoenlijker op te stellen. Nog nooit heeft een Palestijn zich verontschuldigd voor de wandaden en collaboratie met de nazi’s door de moefti, Haj Amin Al Husseini. Integendeel, hij werd een paar jaar geleden nog door Abbas geprezen. Palestijnen die oprecht vrede en een compromis nastreven, worden monddood gemaakt en bedreigd. Er is geen sprake van vrije discussie en uitwisseling van ideeën zoals in Israel. En juist onder de Palestijnen heerst een enorm slachtoffercomplex, en alles, maar dan ook alles wordt altijd op de bezetting en dus Israel geschoven. De internationale gemeenschap beloont en versterkt dit gedrag. Ondertussen graaft ook Israel zich in en worden de organisaties die het voor de Palestijnen opnemen verdacht gemaakt en als verraders gezien.

Wanneer beide partijen de eigen fouten erkennen en vooral ook het leed dat ze de ander hebben berokkend, zou dat de vrede een grote stap vooruit helpen. Maar daarvoor lijkt aan beide kanten op het moment geen ruimte te zijn. Als Van de Kamp werkelijk aan vrede wil bijdragen kan hij in plaats van het zoveelste uit zijn verband gerukte anti-Israel verhaal op te dissen, beter oprecht proberen beide kanten te begrijpen. Dat juist Van de Kamp wordt gevraagd een lezing vanuit zionistisch perspectief te geven zegt veel over IMSTAR. Een echte zionist was blijkbaar niet te porren om voor een dergelijke eenzijdige organisatie te spreken, of wellicht was men bang dat een echte zionist de studenten maar verkeerd zou voorlichten over Joods-nationale rechten en Palestijnse misstanden.

Ratna Pelle