- Mediawerkgroep Israël, nieuwsbrief juli-oktober 2013 / 13 -
Zoals gewoonlijk was het nieuws over Israël overwegend negatief van toon, of het nou om grote belangrijke zaken gaat (de eeuwige nederzettingen, Netanyahu die Iran niet vertrouwt en daarom zou dwarsliggen bij de nieuwe toenadering) of kleinere incidenten, dan wel opiniestukken: de stukken die negatief getoonzet zijn overtreffen de artikelen waarin mildheid of begrip voor Israël doorklinkt of waarin juist Israëls tegenspelers en vijanden er slecht vanaf komen, ruimschoots. Ons viel dit het sterkt op in Trouw, dat bijna standaard een zurig toontje aanslaat tegenover Israël, behalve wanneer het om nieuws gaat dat niet direct met het conflict te maken heeft. Hieronder een paar voorbeelden, die echter verre van uitputtend zijn.
Iran
Diverse media berichtten begin oktober over een opmerking van Netanyahu over de onvrijheid van jongeren in Iran. Hij had op een populaire verboden Iraanse TV zender gezegd "dat Iraniërs pas echt vrij zullen zijn als ze vrije verkiezingen hebben, naar westerse muziek kunnen luisteren, en spijkerbroeken mogen dragen." Hiermee maakt hij zich volgens Trouw en veel Iraanse jongeren belachelijk. Volgens Trouw loopt half Teheran in een spijkerbroek, al moeten vrouwen daar een hoofddoek en manteau tot over de heupen over dragen. Tja. Misschien had hij moeten zeggen: 'wanneer ook vrouwen mogen dragen wat ze willen'. Op sociale media verschenen foto's van Iraniërs in spijkerbroek maar er was volgens Trouw ook serieuzere kritiek: "want hoe kan Netanjahoe een juist oordeel over Iran vellen als hij geen idee heeft van het dagelijks leven daar?"
Het komt allemaal erg over als een inkoppertje van Trouw, eentje die te aantrekkelijk was om te laten liggen, en niet als een serieuze analyse van de zaak. Men begint het artikel al met de beschuldiging dat Israël "al weken bezig is met een campagne tegen de toenadering tussen het Iraanse regime en de Amerikaanse regering" en maakt Netanyahu's bewering dat Iran aan een atoomwapen werkt belachelijk. Van objectieve journalistiek is op deze manier natuurlijk geen enkele sprake meer. Wanneer Netanyahu iets beweert is het in de ogen van Trouw per definitie onjuist, belachelijk, anti-vrede of anderszins negatief. Dit terwijl er veel aanwijzingen zijn, van onafhankelijke bronnen zoals het internationaal atoomagentschap, dat Iran inderdaad aan een atoomwapen werkt.
Gemeenteraadsverkiezingen
Afgelopen week waren er gemeenteraadsverkiezingen in Israël. De artikelen die wij erover tegenkwamen gingen, behalve een paar korte nieuwsberichtjes, over Arabische kandidaten en hun kritiek op en problemen in/met Israël. In de papieren Trouw op 22 oktober een artikel van Monique van Hoogstraten over een jonge vrouw die, onder druk van haar omgeving, toch maar afzag van haar kandidatuur voor de gemeenteraad van Jeruzalem. De verkiezingen worden in Jeruzalem al 40 jaar geboycot door de meeste Arabieren omdat men de 'bezetting' van deze stad door Israël niet wil erkennen. Trouw schrijft:
Het Palestijnse deel van Jeruzalem wordt al decennialang vrijwel genegeerd door het stadsbestuur. De inwoners betalen, evenals hun Joodse stadsgenoten, belasting, maar zien er weinig voor terug. Vuilnis wordt niet of maar mondjesmaat opgehaald, wegen worden niet geasfalteerd, er zijn geen parken, te weinig schoollokalen. Het meeste geld gaat naar de Joodse wijken.
Dit is wel erg kort door de bocht, al klopt het dat er veel minder aan de Arabische wijken wordt uitgegeven. Dat burgemeester Barkat, die overigens is herkozen, de afgelopen jaren miljoenen in de Arabische wijken heeft geïnvesteerd, ondanks het feit dat daar voor hem absoluut geen stemmen zijn te halen, vermeldde Trouw niet. Het artikel vermeldt überhaupt niks over burgemeester Barkat, die het tegen een orthodoxe tegenkandidaat moest opnemen, zijn beleid, of enige andere partij of kandidaat.
Ook de Volkskrant (22 oktober) had een artikel over een Arabische kandidaat, dit keer in Nazareth. De radikale Hanin Zoabi neemt het op tegen zittend burgemeester Ramiz Jaraisi, die er al vier termijnen op heeft zitten. Ze is jong, fris, fel en wil de boel flink opschudden. Zo'n driekwart van het stuk gaat over haar, haar kritiek op Israël, het feit dat ze op Mavi Marmara meevoer (" waar infiltrerende Israëlische mariniers negen activisten doodschoten die verzet boden"). Ze noemt Israël racistisch ("als niet-Jood ben je een vreemdeling of een gevaar" en Nazareth "de Palestijnse hoofdstad van Israël. Voor mij symboliseert het alles wat we als Palestijnen in de loop der jaren zijn kwijtgeraakt". Al deze beweringen en aantijgingen worden nergens van enig commentaar voorzien. Arabieren in Israël heten doorgaans Israëlische Arabieren en velen zien zichzelf ook zo, als inwoners van Israël en niet als Palestijn. Het is opvallend dat de interesse van de media blijkbaar vooral uitgaat naar de Arabieren in Israël en men voor de Joodse kandidaten en de vele problemen in Joodse (of gemengde) wijken nauwelijks aandacht heeft.
Shawan Sabarin
In de papieren Trouw van 8 oktober een interview met Shawan Jabarin, directeur van 'mensenrechtenorganisatie' Al Haq. Al Haq is bekend om zijn radikale posities tegen vrede, compromis en erkenning van Israël, dus je zou verwachten dat de Trouw, zelf verklaard voorstander van een tweestatenoplossing, deze man kritisch aan de tand zou voelen. Quod non. Jabarin gaat in het interview tekeer tegen Peres, die met zijn boodschap van vrede de Nederlandse burgers zand in de ogen heeft gestrooid. Hij is fel tegen het herstarte vredesproces, omdat aan Israël te weinig eisen worden gesteld en omdat Abbas ermee had ingestemd om voorlopig niet naar het Internationaal Strafhof te stappen om Israël aan te klagen. Tja. Het lijkt eigenlijk vrij logisch dat als je met elkaar gaat praten over vrede je elkaar niet tegelijkertijd aanklaagt, maar Jabarin komt met idiote vergelijkingen over inbrekers die je huis leegroven terwijl de politie je vastbindt zodat de inbrekers nog wat langer de tijd hebben alles leeg te roven. Hij noemt het vredesproces 'een stok om de Palestijnen te slaan'. Alleen financiële sancties en een boycot kunnen Israël tot inkeer brengen, aldus Jabarin, waarna hij zijn dank uitspreekt naar Royal Haskoning dat afzag van de bouw van een waterzuiveringsinstallatie waar in meerderheid Palestijnen van zouden profiteren. Daarbij verkondigt hij diverse onjuistheden, zoals dat 'de nederzettingen als paddenstoelen uit de grond schieten' (er worden al tientallen jaren geen nieuwe nederzettingen meer gebouwd, wel bestaande uitgebreid, maar dan vooral binnen grond die men al in zijn bezit heeft), en dat Israël Palestijns drinkwater achterhoudt (De Palestijnen verbruiken meer dan hen in de Oslo Akkoorden was toegekend, en Israël minder, en daarnaast wordt er ook veel illegaal afgetapt). Uiteraard bevat het interview geen enkele kritische kanttekening, geen kritische vraag, geen commentaar. Het is daardoor totaal niet informatief, of het moet zijn over hoe radikaal Palestijnse 'mensenrechtenorganisaties' blijkbaar zijn, maar het is de vraag of de niet geïnformeerde lezer er op die manier naar kijkt.
Sharon Dolev
In de papieren Trouw van 21 oktober een interview met de Israëlische mensenrechtenactiviste Sharon Dolev die wil dat Israël haar kernwapenprogramma opgeeft. Ze gelooft niet dat Iran aan een atoomwapen werkt en een gevaar vormt voor Israël, wat verder niet wordt toegelicht. Ze beweert zonder enige grond dat de sancties tegen Iran ook niet helpen (zie hier voor een andere visie daarop), en pleit voor verder onderhandelen met Iran zonder enige druk of voorwaarden 'want dat is respectloos'. Ze hekelt voorts de geheimzinnigheid van Israël over haar kernwapens ('openheid is in ons eigen belang') en stelt dat Israëli's van de staat moeten zwijgen over kernwapens omdat Israël ze illegaal heeft verkregen en niet omdat dat in het belang is van Israëls veiligheid. Israël moet zijn kernwapens wegdoen omdat anders andere landen in het Midden-Oosten ook kernwapens zullen ontwikkelen. Daarbij moeten andere landen in het Midden-Oosten ook hun massavernietigingswapens wegdoen. In een kadertje staat beschreven wat Dolev allemaal doet om massavernietigingswapens uit het Midden-Oosten te krijgen en vrede te bevorderen.
Het is op zichzelf een interessant verhaal, maar wel behoorlijk eenzijdig. Zo'n verhaal zou perfect passen in een tweeluik, met er tegenover een interview met een 'hardliner' of iemand uit de hoek van defensie/veiligheid. Hoewel er dit keer wel een paar kritische vragen zijn gesteld, ontbreekt basale informatie, bijvoorbeeld over de vele bewijzen van het Iraanse kernwapenprogramma of aantallen chemische wapens in de regio. Het is daardoor geen objectief informatief stuk maar wederom een artikel dat sterk een bepaalde visie uitdraagt op het conflict.
Trouw pakt groot uit op 26 juli
Trouw besteedt standaard veel meer aandacht aan het Israël-kritische standpunt, en laat voornamelijk mensen aan het woord kritiek op Israël spuien. Haar eigen nieuwsberichten zijn doorspekt met kritische en suggestieve opmerkingen. Ook in de zomermaanden overheerste het Israël kritische geluid. Op 26 juli nam correspondent Laurens Samsom afscheid met een terugblik op Israël en dan met name premier Netanyahu. Hij gaat op onderzoek uit naar 'de man achter de struise verschijning en krijgshaftige uitspraken' en wil 'een kijkje nemen in Bibi's ziel'. Het artikel benadrukt dat Netanyahu geen vrede wil, geen land op wil geven, van zijn vader een stevige revisionistische opvoeding heeft gekregen, en stelt hem voor als iemand die ontzettend goed kan praten: 'hij is net zo hard als zijn vader, maar weet het alleen wat handiger te verkopen'. Ook zouden Europese gesprekspartners machteloos staan tegenover de man die met zoveel feiten kan onderbouwen waarom 'we het net wat genuanceerder moeten zien' wat betreft de nederzettingen. De idee dat Netanyahu misschien ook weleens een klein beetje gelijk kan hebben wanneer hij onvermoeibaar Israëls kant van de zaak uitlegt komt niet bij de correspondent op. Het is op zichzelf best een aardig portret, maar het was prettig geweest als de negatieve ondertoon die zo kenmerkend is geworden voor Trouw eens een keertje afwezig kon zijn, zodat de lezer gewoon zelf een oordeel kan vormen op grond van de feiten.
Op dezelfde dag in de papieren Trouw twee artikelen over de (vermeende) boycot van Israëlische producten door enkele supermarkten. Op IMO Blog schreef ik eerder over de suggestieve toon in een van deze artikelen ('Een boycot: je mag het wel doen, maar niet hardop zeggen'):
Het betreft een 'analyse' van de zaak en vooral de ontkenning van de supermarkten. Op nogal suggestieve toon (zo wordt van 'kolonistenwaar' gesproken) wordt de supermarkten 'gedraai' verweten, waarvan de oorzaak, hoe kan het ook anders, ligt aan de druk die van pro-Israëlische zijde werd uitgeoefend. Een citaat:
'De Israëlische ambassade in Den Haag voerde de druk verder op door in een persbericht te beweren dat de boycottende supermarkten de Nederlandse wet overtraden en dus strafbaar waren. Volstrekte onzin, verzekert het ministerie van buitenlandse zaken: een bedrijf mag boycotten wie het wil. Maar de angst zal de supermarkten om het hart zijn geslagen. Voeg daarbij de felle brieven van sommige klanten, die 'met hun hele gezin' dreigden over te stappen naar een andere supermarkt. Dan moet je als winkelier stevig in je schoenen staan.
Poeh, een paar klanten die, met hun hele gezin nog wel, de supers dreigen te boycotten? Dat is je reinste intimidatie! Dat een bedrijf mag boycotten wie het wil, geldt uiteraard niet voor de klanten. Dat wil zeggen, zolang ze voor Israël zijn. Wanneer klanten producten uit nederzettingen boycotten heeft Trouw daar geen enkel probleem mee, maar een supermarkt boycotten omdat ze nederzettingenproducten boycotten? En dat vertellen ze die supermarkten ook nog eens netjes in een brief, zodat men weet van de onvrede bij sommige klanten.
Trouw neemt het duidelijk op voor de – naar men beweert – boycot van Israëlische producten. Men spreekt op suggestieve toon van een boycot die in de knop gebroken is (door de oppermachtige pro-Israëllobby natuurlijk) en stelt dat Supermarkten en andere bedrijven heel goed beseffen dat ze zich niet neutraal kunnen opstellen: als ze boycotten is dat een politieke keuze, maar als ze niet boycotten ook, omdat ze daarmee de – volgens internationaal recht – illegale nederzettingen economisch steunen en legitimeren. Dit is zeer dubieus, maar als je het wilt stellen dan geldt het ook voor tal van andere producten uit andere landen waar het met de mensenrechten niet al te best gesteld is, of waar gebied bezet wordt gehouden. Maar daarover geen woord. Geen woord ook over de algemene kwestie in hoeverre supermarkten ethisch moeten zijn en milieu en mensenrechten een rol moeten spelen. Men stelt dat de consument de nederzettingen afkeurt en dus wel achter een boycot staat. Het hele onderwerp is door Trouw enorm opgeblazen, om Israël en de nederzettingen wederom als de ultieme oorzaak van het Midden-Oosten conflict te kunnen neerzetten.
In een bijna pagina groot artikel mag tot slot Jan van der Kolk van het pro-Palestijnse Kairos Palestina nog eens zijn visie op de zaak geven. Het is weer een verhaal vol 'blokkades tegen vrede' door Israël opgeworpen, nederzettingen en bezetting en andere Israëlische ellende die het vredesproces dwarsboomt en de Palestijnen het leven onmogelijk maakt. Israël arresteert 'zomaar' Palestijnse jongetjes van vijf. Verder hekelt hij het feit dat de kerken en ook politici het Kairos document (door Palestijnse christenen uitgebracht) niet enthousiaster ontvingen. Zijn betoog eindigt met een pleidooi tot een boycot van producten en 'alles wat de bezetter geld oplevert', om zo 'de bezetting van Palestijns gebied' te beëindigen.
Het is dezelfde riedel, die in honderdvoud wordt herhaald en afgestoft en steeds maar weer als een nieuwe en frisse visie op de zaak aan de lezers wordt voorgeschoteld. Per jaar verschijnen tientallen artikelen met precies dezelfde strekking, van zelfbenoemde vredesactivisten en pro-Palestina lobbyisten, linkse politici en ook eigen correspondenten. Soms expliciet als opinie, soms verpakt in een interview, een 'analyse', een terugblik, een portret. Het moge duidelijk zijn dat Trouw hiermee de journalistieke normen van onpartijdigheid, objectiviteit, waarheidsvinding, hoor en wederhoor en het checken van bronnen continu schendt, of anders gezegd, aan zijn laars lapt.
Wéér de nederzettingen
Op 27 september plaatst Trouw andermaal een artikel waarin Israëls wandaden worden opgesomd en wordt opgeroepen tot sancties. René Grotenhuis van United Civilians for Peace vertelt de Trouw lezers nogmaals dat Israël maar blijft bouwen in de nederzettingen (ontkent niemand en verder geen nieuws lijkt me), hij hekelt vervolgens het afbreken ('platwalsen') van Palestijnse huizen, zonder aan te geven waar, wanneer en om welke reden dit gebeurde, dus als lezer weet je nog niks, en het kolonistengeweld tegen Palestijnen (zonder waar, wanneer en context te geven, zodat je ook dit niet kunt beoordelen en slechts kunt denken 'die rotkolonisten toch, kunnen ze wel tegen die arme Palestijnen'). Vervolgens tovert hij nog wat cijfers uit zijn hoge hoed over aantallen vernielde huizen om vervolgens met het bekende verwijt te komen dat de EU te weinig doet voor de Palestijnen en alles maar passief aanziet. Dat de EU onlangs de richtlijnen over handel en samenwerking met bedrijven en organisaties over de Groene Lijn verder heeft aangescherpt, de opwaardering van de Palestijnse vertegenwoordiging bij de VN heeft gesteund en de Palestijnen voortdurend op diplomatiek niveau steunt, gaat hem duidelijk niet ver genoeg. Hij spreekt ook zijn steun voor Royal Haskoning uit en bepleit een boycot van alle producten en diensten die op een of andere manier gelinkt kunnen worden aan de bezetting. Het is kortom, precies hetzelfde verhaal als we al zo vaak uit de kolommen van de Trouw hebben mogen vernemen. Je vraagt je soms af waarom men niet gewoon een oude editie herdrukt.
En op de dag dat we dit schrijven zien we een stuk in Trouw staan onder de kop: 'Nederzettingen zijn helemaal niet goed voor de vrede', van een medewerkster van Kerk in Actie. Het is de bekende tirade tegen Israël en de nederzettingen, met voorbeelden van kolonistengeweld, landjepik, angst van de Palestijnen, de voortdurende uitbreiding van de nederzettingen, etc. Na twee maanden onder de Palestijnen op de Westbank meent zij precies te weten hoe het zit met het conflict. Ze reageert met haar stuk op een weblog dat Joel Voordewind van de ChristenUnie afgelopen week bijhield voor Trouw, waarin hij vertelde over verschillende projecten gericht op verzoening en samenwerking die hij bezocht. Eindelijk een ander geluid, eindelijk eens een ander perspectief. Maar dat kon dus niet zonder reactie blijven. Dat 'nederzettingen goed zijn voor de vrede' beweert Voordewind in zijn blog overigens niet, al lijkt hij het streven naar samenwerking van de Joodse fabrikant uit Ariel wel positief te waarderen als poging tot verzoening tussen beide partijen, en dat is natuurlijk uit den boze. Het in haar reactie gelinkte stukje gaat over een ander project, de 'hand in hand scholen', gemengde scholen voor joden, christenen en Arabieren in Jeruzalem. Dat Trouw dergelijke positieve artikelen over samenwerking plaatst is uitzonderlijk, de anti-Israël tirade als reactie is helaas de regel.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten