De Open brief aan de Nederlandse Christenen is niets anders dan een variant op de vervangingstheologie.
Zes Christelijke godgeleerden, aangesloten bij een aantal theologen, uit voornamelijk de Angelsaksische wereld, hebben recent een open brief opgesteld, gericht aan de Nederlandse Christenen, waarin wordt verkondigd dat Christenzionisten de Bijbel verkeerd lezen. Zij roepen de lezers op om terug te keren tot de kernboodschap van de Schrift. Wat dat volgens hen inhoudt wordt in de brief breedvoerig uitgelegd en richt zich tegen het Christenzionisme.
De schrijvers zijn van mening dat de Christenzionisten er twee onterechte vooronderstellingen op na houden. Ten eerste, de bewering dat God het huidige Israël vanwege etnische afkomst uitzonderlijk goed gezind is, en niet op basis van de genade van Christus alleen. Ten tweede de bewering dat de Bijbelse belofte aan de Joden is gebonden aan een bepaalde geografische streek, die gegeven zou zijn door God. De zes theologenbriefopstellers staan met hun aantijgingen tegen de Christenzionisten niet alleen. Tijdens de presentatie van het boek 'roep om verzoening', door de Palestijnse Christelijke theoloog Naim Ateek werd precies hetzelfde bedenkelijke credo gepredikt, waarbij de voorzitter van de PKN Synode, Peter Verhoeff, alle aanwezigen opriep om na het lezen van dat boek te komen tot andere theologische inzichten.
In de open brief dekken de auteurs zich meteen al zelf in tegen iedereen die het niet met hen eens is. Zij verwerpen elke etikettering die hen aanduidt als vervangingstheologen of (potentiële) antisemieten, want zelf zien ze hun bezwaren tegen Christenzionisme niet als vervangingstheologie. Maar dat is het wel, zoals ik hieronder zal aantonen. De open brief bestaat voor een groot deel uit tien stellingen die hun visie moeten onderbouwen en die tegelijk ook laten zien dat het Christendom een totaal andere godsdienst is dan het Jodendom. Het voert hier te ver om uitvoerig stil te staan bij elke van de tien stellingen, maar met name de stellingen zes en zeven geven ernstig te denken. Zelfs de betekenis daarvan mag van het zestal echter geen vervangingstheologie worden genoemd.
Uit stelling zes de volgende citaten:
"De beloften van de erfenis die God gaf aan Abraham zijn effectief gemaakt door Christus, die het ware Zaad van Abraham is".
Abraham was de stamvader van een sibbe waaruit het Joodse volk voort is gekomen. Voor Joden is hij een heel belangrijk persoon die zij niet willen vergeestelijken. Maar de kerkelijke uitleg van de betekenis van Abraham heeft geen oog voor de Joodse visie want die is veel te 'aards'.
"Deze beloften zijn en kunnen niet effectief worden gemaakt door het houden van Gods wet door de zondige mens. De beloften worden gedaan alleen aan degenen die geloven in Christus, de ware Erfgenaam van Abraham".
Dat is dan helder, niet de Joden maar de mensen die geloven in Christus zijn volgens de deze godgeleerden de ware erfgenamen van Abraham. En verder in stelling zes nog:
"Deze beloften slaan niet op enige bijzondere etnische groep, maar op de Kerk van Jezus Christus, het ware Israël."
Hieruit blijkt dat men wel degelijk het Joodse volk heeft vervangen voor de christenen, die nu opeens 'het ware Israël' denken te zijn. Stelling zeven draagt de vervangingstheologie nog explicieter uit. Ik citeer daaruit:
"Jezus heeft geleerd dat zijn opstanding de wederoprichting van de ware Tempel van God is. Hij is in de plaats gekomen van de priesters, de offers en het heiligdom van Israël".
Als dit geen vervangingstheologie mag worden genoemd dan is alle logica zoek. In het handwoordenboek 'Van Dale hedendaags Nederlands' wordt het werkwoord 'vervangen' omschreven als 'de plaats innemen van'. Met alleen al deze zevende stelling zakken de zes theologen door de mand.
De schrijvers stellen zich in hun brief ook heel hoogmoedig op:
"Wij zijn er van overtuigd dat de aanhangers van de Israëltheologie de Bijbel verkeerd lezen en dat dit desastreuze gevolgen heeft voor het belijden van de Kerk".
Je mag toch van godgeleerden hopen dat ze ook geleerd hebben hoe de Bijbel te verstaan, maar bij dit zestal is dat op z'n minst twijfelachtig. Zij stellen zich hautaine op tegen Christenzionisten, en een dergelijke houding zou je van godgeleerden niet verwachten. Het is namelijk onjuist om te stellen dat een groep mensen onder één bepaalde noemer de Bijbel verkeerd zou lezen. De teksten van de Bijbel zijn soms zo ondoorgrondelijk dat ze niet eenduidig kùnnen worden uitgelegd. Langdurige observatie van een tekst kan tot een heel ander inzicht leiden dan men oorspronkelijk had. Algemeen kan nog het beste worden gesteld dat het bij het lezen van de Bijbel gaat om 'een ontmoeting met God'. Het resultaat daarvan is echter strikt persoonlijk en elke interpretatie van een Bijbeltekst is vanuit eigen aanvoelen en daarom uiterst subjectief. Er kan dan ook geen sprake zijn van dé Bijbeluitleg, wel van één Bijbeluitleg. Bovendien is het ook belangrijk te letten op de context waarbinnen een Bijbelgedeelte tot stand is gekomen. Een Bijbeltekst staat nooit op zichzelf.
En als we het dan toch over vervanging hebben, de kerkelijke banden met Israël zouden beter kunnen worden vervangen door een respect vanuit de kerken voor Israël zoals het werkelijk is. Nu is sprake van een irreële band. Kerk en Synagoge zijn immers door de beleden positie van Christus duurzaam gescheiden. De Joden accepteren dat zonder moeite, veel Christenen niet. Die vinden dat de Joden alleen in het Christelijk heil kunnen delen als ze het offer van Jezus aanvaarden en dus Christen worden. Het is niet reëel en getuigt niet van respect om van mensen te verlangen hun eigen godsdienst op te geven. De enige en juiste oplossing is dat de kerken gaan inzien dat er naast hun Christelijk geloof ook een Joodse religie is en nog vele andere manieren van geloven (en niet geloven). Dit zou tegelijk ook een goede theologische opmaat zijn voor iets dat in de hele Westerse wereld gebruikelijk is; scheiding van Kerk en Staat. Die scheiding zou ook moeten gelden voor de verhouding tussen de kerken en de staat Israël. Het is immers van de zotte dat theologen zich bemoeien met het wel en helaas in dit geval vele wee van de moderne Joodse staat Israël en het bestaan daarvan delegitimeren aan de hand van slechts één Bijbelvisie, die van de vervangingstheologie.
De vervangingstheologie heeft al veel schade aangericht in de toch al moeilijke verhouding tussen Joden en Christenen. Dit alleen al moet voor de PKN reden genoeg zijn om en plein public nadrukkelijk afstand te nemen van deze open brief, die op de vervangingstheologie is gebaseerd en het Jodendom niet respectvol bejegent.
Tjalling.
Bronnen:
http://strengholt.blogspot.nl/2012/09/open-brief-over-israel-aan-nederlandse.html
http://www.ifes.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=319&Itemid=533
Geen opmerkingen:
Een reactie posten