= IMO Blog =
Zoals te verwachten was Israel laaiend na aanname van resolutie 2334 door de VN Veiligheidsraad. Netanyahu riep een tiental ambassadeurs van leden van de Veiligheidsraad op het matje en kondigde een tijdelijke bevriezing van de diplomatieke contacten met de voorstemmers aan. Hij riep ook de Israelische ambassadeurs uit Nieuw Zeeland en Senegal (mede-indieners van de resolutie) terug. Hij noemde de steun van Nieuw Zeeland voor de resolutie een ‘oorlogsverklaring’ en zette de ontwikkelingshulp aan Senegal stop. Ook de Israelische bijdragen aan VN instellingen zouden herzien worden.
Bij velen in Israel bevestigen dergelijke eenzijdige veroordelingen het gevoel dat de wereld tegen hen is en men zich vooral niks van de eeuwige kritiek van de internationale gemeenschap moet aantrekken. Gecombineerd met het feit dat er binnenkort een Israel goed gezinde president in het Witte Huis zit, besloot men dan ook de hakken in het zand te zetten. Dat lijkt me niet bepaald bevorderlijk voor de vrede, zoals Susan Rice in 2011 zo terecht opmerkte. Ook de Palestijnse positie zal er niet beter op worden: de Palestijnen ervaren immers keer op keer dat ze via de VN wel kunnen bereiken wat in directe onderhandelingen met Israel maar niet wil lukken: hun zin krijgen, gelijk krijgen zonder zelf iets te hoeven opgeven. Dat een eigen staat daarmee niet dichterbij komt, lijkt van ondergeschikt belang. Men hoopt dat op deze manier Israel uiteindelijk een regeling opgelegd zal krijgen, waarbij men zelf slechts lippendienst hoeft te bewijzen aan een aantal principes.
Wanneer je de lijst van niet gevetode resoluties over Israel en het conflict bekijkt, vallen een paar dingen op. Ten eerste werden vele tientallen resoluties aangenomen met een voorstem of onthouding van de VS, die Israelisch (vaak militair) optreden ten opzichte van buurlanden of de Palestijnen bekritiseerden. Ten tweede het totale gebrek aan evenwicht. Waar specifieke Israelische acties vaak goed zijn voor een hele resolutie die nergens anders over gaat, worden Palestijnse acties slechts zelden concreet vermeld. Ik kwam slechts één resolutie tegen, uit 2002, waarin 2 Palestijnse aanslagen (er waren er honderden dat jaar) concreet werden genoemd en veroordeeld (resolutie 1435). Het merendeel van de resolutie ging, het zal u niet verbazen, over Israels militaire operaties tegen al die aanslagen en de gevolgen daarvan voor de Palestijnen. De resolutie eist (demands) van Israel de complete terugtrekking uit de bezette gebieden van voor de tweede Intifada, en roept de PA op (calls on) ‘to meet its expressed commitment to ensure that those responsible for terrorist acts are brought to justice by it’. Niet erg evenwichtig. Veel resoluties gaan uitsluitend over Israelische wandaden en agressie c.q. legeroperaties zonder een woord over de aanleiding voor die acties.
Na de veroordeling van de concrete Israelische acties volgen dan vaak nog wat algemene formuleringen over de inspanning die beide partijen moeten leveren voor vrede. Neem bijvoorbeeld resolutie 1544 uit mei 2004, toen Israel huizen in Rafah langs de grens met Egypte had platgegooid omdat van daaruit tunnels werden gegraven onder de grens door waar doorheen o.a. wapens werden gesmokkeld voor Hamas. De resolutie verlangt van Israel:
“… to address its security needs within the boundaries of international law, Expressing its grave concern at the continued deterioration of the situation on the ground in the territory occupied by Israel since 1967, Condemning the killing of Palestine civilian that took place in the Rafah area, Gravely concerned by the recent demolition of homes committed by Israel, the occupying power in the Rafah refugee camp”
Geen woord over de reden voor de Israelische acties. Daarna volgen dan een paar algemene oproepen:
“Recalling the obligations of the Palestinian Authority and the Government of Israel under the Road Map, Condemning all acts of violence, terror and destruction, Reaffirming its support for the Road Map, endorsed in its resolution 115 (2003)”
Waarna Israel nog eens specifiek wordt bekritiseerd en gemaand tot vreedzamer gedrag. Veel resoluties zitten ongeveer zo in elkaar, waarbij ook steeds weer naar voorgaande resoluties wordt verwezen.
En dat brengt me op het derde punt dat opvalt, namelijk de totale ineffectiviteit van de Veiligheidsraad. Soms volgen tientallen resoluties over eenzelfde zaak. Weinig resoluties lijken effectief te zijn geweest en te zijn opgevolgd. Een reden daarvoor is dat ze realiteitszin missen. Wanneer Israel al deze resoluties zou hebben opgevolgd, zou het waarschijnlijk niet meer hebben bestaan, of met veel meer aanslagen en instabiliteit te maken hebben. Het is simpelweg niet realistisch wel continu de Israelische acties te veroordelen, zonder enig oog voor de oorzaken ervan en zonder een alternatief te bieden. Hoe kan Israel haar ‘veiligheidsbehoefte binnen het internationaal recht veiligstellen’? Ik zou het niet weten. Ik denk dat Sharon daar ook geen idee van had, dus legde hij de resolutie naast zich neer, net als de tientallen anderen over Gaza en ten tijde van de tweede Intifada.
Het internationaal recht geeft regels voor hoe staten met elkaar zouden moeten omgaan en wat in tijden van oorlog geoorloofd is, maar Israel heeft vooral met terrorisme van relatief kleine en niet altijd even georganiseerde groepen te maken. De acties in Rafah waren een reactie op de wapensmokkel door Hamas en de bouw van tunnels onder de grens met Egypte door. Of dat mag van het internationaal recht zal Hamas een rotzorg zijn, en de VN op zijn beurt interesseert zich niet erg voor wat Hamas doet want dat is geen staat. Dat had natuurlijk al lang aangepast moeten zijn maar binnen de VN vormen de Arabische en islamitische landen een groot machtsblok dat veel op dat gebied kan tegenhouden.
Een andere reden dat ook Veiligheidsraad resoluties niet effectiever zijn is dat ze zoals gezegd evenwicht missen. Dat de Palestijnse Autoriteit praktisch nooit wordt veroordeeld en alleen in algemene zin wordt opgeroepen tot het bijdragen aan vrede, is omdat de PA geen staat is. Tegelijkertijd wordt zij op andere gebieden vaak wel als staat behandeld (en kan daardoor binnen de VN op steeds meer manieren Israel dwars zitten en bijvoorbeeld resoluties indienen) en is haar status binnen de VN in 2012 nog eens verhoogd naar waarnemende niet-lid staat. Wanneer het op plichten aankomt wordt echter vaak vergoelijkend gezegd dat de Palestijnen nou eenmaal nog geen staat hebben die verantwoordelijk kan worden gesteld voor wangedrag van gewapende groepen die al dan niet in directe dan wel indirecte vorm aan de PA en het regerende Fatah zijn verbonden.
Overigens had de uitgaande secretaris-generaal van de VN Ban Ki-Moon op het laatst ook oog voor de onevenwichtigheid van de VN tegenover Israel:
“Decennia van politiek gemanoeuvreer hebben een disproportioneel aantal van resoluties, rapporten en conferenties gecreëerd die Israël bekritiseren,” aldus Ki-moon. “In plaats van dat dit de Palestijnen helpt, heeft deze realiteit de VN verhinderd om haar rol effectief te vervullen.” Ban Ki-moon bekritiseerde extremisten aan beide zijden inclusief Hamas, dat ‘een antisemitisch handvest heeft dat streeft naar de vernietiging van Israël’.
Evenwichtige resoluties, waaraan concrete acties, beloningen en sancties worden verbonden, zouden kunnen bijdragen aan een oplossing van het conflict. Amerika vetoot weliswaar af en toe anti-Israel resoluties maar stelt deze onderliggende problemen niet aan de kaak.
Sommigen hopen dat met Trump een andere tijd zal aanbreken, maar Trumps houding tegenover de VN is zo negatief dat ik vrees dat hij daar weinig voor elkaar zal krijgen. Hij zal meer gaan vetoën wat hem niet uitkomt, waardoor de VN nog ineffectiever wordt. Hij zal vaker op ramkoers liggen met andere landen. Of Israel met een dergelijke vriend uiteindelijk beter af is valt nog te bezien. Mogelijk raakt de rechtse regering verblind door overmoed en zal zij dingen doen waarvan tegenstanders al tijden beweren dat Israel ze doet, en zal bijvoorbeeld de onafhankelijke rechtspraak en de positie van kritische journalisten stevig onder druk worden gezet. De polarisatie binnen de Israelische samenleving lijkt ook steeds verder toe te nemen, zoals blijkt uit de reacties op de veroordeling van sergeant Azalia voor het doodschieten van een gewonde op straat liggende Palestijnse messentrekker. De eenzijdige kritiek van buiten werkt het vergroten van de tegenstellingen binnen Israel in de hand: rechts zet steeds meer de hakken in het zand en links voelt zich gesterkt door de internationale kritiek. Dit is zeker geen recept voor vrede.
Ratna Pelle
Geen opmerkingen:
Een reactie posten