Eeuwige Joop tegen stedenband met Tel Aviv

http://www.israel-palestina.info/actueel/2015/09/24/eeuwige-joop-tegen-stedenband-met-tel-aviv/

= IMO Blog =

Op de website Joop.nl, een soort opinieforum van de Vara, wordt de laatste tijd een ware hetze gevoerd tegen Israel. Nieuwste steen des aanstoots is de voorgenomen stedenband dan wel samenwerking van Amsterdam met Tel Aviv. Afgelopen twee weken verschenen liefst drie artikelen op Joop tegen dit plan, naast diverse andere anti-Israel stukken.

Ja, er is het nodige aan de hand in Israel, wie wil zou dagelijks meerdere kritische stukken erover kunnen schrijven zonder te liegen. Hetzelfde geldt voor de Palestijnen, voor Turkije, Marokko en Rusland, maar ook voor westerse democratieën als de VS of Frankrijk. Je zou Joop helemaal kunnen vullen met artikelen over misstanden in de VS, van racisme tot armoede, milieuvervuiling, geweld in gevangenissen, mensen die onterecht vastzitten, machtsmisbruik door politici, het moddergooien door politici, de weinige rechten van mensen met een minimumloon, etc. etc. Dit zou ook prima passen binnen het ideologische kader van Joop, waar de nadruk ligt op problemen die door het westen worden veroorzaakt en misstanden in het westen. Maar het gebeurt niet. Ook Duitsland, Frankrijk, Italië of Hongarije kunnen zich niet in een dergelijke belangstelling verheugen. En zelfs ons eigen Nederland wordt niet zo veelvuldig door het slijk gehaald. De meeste binnenlandse berichten zijn – in tegenstelling tot ook nieuwsberichten over Israel – neutraal van toon, behalve wanneer Wilders erin voorkomt, de nationale kop van jut van Joop.

In een artikel van 17 september tracht Carl Stellweg enkele veelgebruikte argumenten voor de stedenband onderuit te halen. Voorstanders hebben het eigenlijk makkelijk, zou je denken: een stedenband tussen twee liberaal-progressieve steden in democratische landen, waar Amsterdam economisch ook voordeel van heeft. Na de stedenbanden met Hanoi, Peking, Sisli (Turkije) en Casablanca zou je in een normale wereld immers niet opeens enorme morele bezwaren tegen Tel Aviv verwachten. Toch is er al maanden een zeer actieve lobby gaande tegen deze stedenband, alsof daar alleen het lot en welzijn van de Palestijnen vanaf hangt, en daarmee van de rest van het Midden-Oosten, en daarmee de rest van de wereld. Het feit dat direct al Ramallah aan het voorstel werd toegevoegd mocht niet baten. Wat nog eens onderstreept dat het niet erom gaat de Palestijnen te helpen en vrede en verzoening te bevorderen, maar Israel zwart te maken.

Stellweg kan niet anders dan erkennen dat Israel opener en democratischer is dan China, en ook dan de rest van het Midden-Oosten. Hoe dan toch te rechtvaardigen dat juist een stedenband met Tel Aviv zo’n groot moreel probleem is? Dat gaat via een wat vergezochte redenering: democratieën zijn alleen beter voor de eigen burgers; voor de rest van de wereld is er geen verschil met dictaturen, zo begint die. Dat lijkt me onjuist. Het is waar dat ook democratieën hun belangen op het wereldtoneel verdedigen en ‘realpolitik’ bedrijven, wat soms behoorlijk ver kan gaan. Tegelijkertijd weten ze dat ze harder worden afgerekend op hun daden dan dictaturen, en komt er een moment waarop de burgers in opstand komen, zoals in Amerika tijdens de Vietnam Oorlog en in Israel na het (door Libanese christenen aangerichte) bloedbad in Sabra en Shatila. De suggestie dat Israel evenveel rottigheid uithaalt als China is idioot. China heeft oneindig veel meer invloed en gebruikt die ook ten volle om landen en volken die het niet zint dwars te zitten. De eigen bevolking wordt basale rechten onthouden, en op grote schaal gedwongen verplaatst, er is geen vrijheid van meningsuiting, werkomstandigheden zijn ver beneden onze (en ook Israels) normen, mensen worden zonder aanklacht gevangen gehouden en gemarteld, de kerk dwars gezeten, etc. etc. etc.

Stellweg erkent overigens later in zijn stuk dat Israel onevenredig de maat wordt genomen, en dat dat mede komt omdat het als klein land ‘makkelijk onder druk te zetten is zonder dat het ons schaadt’. Een opportunistisch argument maar ‘het alternatief is dat je niets tegen enig onrecht uithaalt’, en dus gerechtvaardigd, aldus Stellweg. Daar zou misschien iets in zitten als het inderdaad om een groot onrecht ging vergelijkbaar met dat van reuzen als China, Rusland, Saudi-Arabië, Iran of Turkije, allemaal landen waar het de burgers aan basale vrijheden ontbreekt, minderheden worden onderdrukt, journalisten vermoord of vastgezet, buurlanden binnengevallen en gebombardeerd. Wanneer je echter zoveel onrecht negeert omdat het je niet uitkomt er echt wat tegen te doen, om dan de enige Joodse staat, een kwetsbaar land dat vanaf het begin voor zijn bestaan heeft moeten vechten, eruit pikt, bevind je je wel degelijk op een moreel bedenkelijk niveau. Het heeft iets lafhartigs om in EU verband de Russische beer (een speler die aan ons gewaagd is) met rust te laten om het kleine Israel eruit te pikken. ‘Zie je, we hebben echt nog wel moraal en ruggengraat, want we durven het tegen de machtige Joden en hun lobby op te nemen’. Dat dit onze zaken in de Arabische en islamitische wereld bepaald niet schaadt, is mooi meegenomen.

Volgens Stellweg is het erger als een democratie zich misdraagt omdat de burgers invloed op het landsbestuur kunnen uitoefenen, en kan het hen dus worden aangerekend. In Stellwegs woorden:

Een stedenband met Peking is een politiek signaal aan de inwoners dat de Chinese dictatuur hun niet wordt aangerekend. Afzien van samenwerking met Tel Aviv kan juist worden opgevat als een oproep aan de Israëlische bevolking het beleid van haar politici te veranderen, aangezien zij daartoe in principe in staat is, en de internationale gemeenschap dit beleid afkeurt.

Het is welhaast hilarisch om te zien in welke bochten mensen zich wringen om de selectieve verontwaardiging wat betreft Israel te rechtvaardigen. Alsof stedenbanden bedoeld zijn als signaal aan de burgers en ook zo worden opgevat. Ik heb me er nog nooit druk om gemaakt met welke zustersteden mijn woonplaats is verbonden en wat voor signaal die daar evt. mee zouden willen afgeven. Ook heb ik kort voor de verkiezingen, wanhopig omdat ik nog niet wist waarop ik moest stemmen, nog nooit opgezocht met welke steden Nijmegen verbonden is, in de hoop daardoor van mijn twijfels te worden verlost. De politieke betekenis die Stellweg in stedenbanden met bepaalde landen legt, is beyond absurd. Bovendien stemmen de burgers van Tel Aviv overwegend links en dus tegen het huidige beleid, maar de stemmen van Tel Aviv alleen zijn nou eenmaal niet voldoende om de regering Netanyahu naar huis te sturen. Tot zover Stellwegs begrip van de democratie.

Maar Stellweg heeft nog een argument in petto, voor het geval de andere snel zouden sneuvelen (wat blijk geeft van een vooruitziende blik): Israel heeft zoveel ‘hartstochtelijke pleitbezorgers’ en daarmee hebben wij ons in het westen ‘nauw met Israel verbonden’. Dit in tegenstelling tot dictaturen die niemand verdedigt en waarmee de betrekkingen dus pragmatisch zijn. Zie hoe het hebben van pleitbezorgers wordt gelijkgesteld met het hebben van ‘innige banden’. De banden met Israel zijn echter niet ‘inniger’ dan die met de Palestijnse Autoriteit en met een aantal andere landen die net buiten de EU vallen waarmee zogenaamde associatieverdragen zijn gesloten. Het toenemende vingertje wijzen van Europa heeft de glans er bovendien behoorlijk afgehaald.

Dat Israel ook veel meer vijanden heeft dan de gemiddelde dictatuur, laat Stellweg voor het gemak buiten beeld. Hij vindt het ‘oneigenlijk’ om Israel met dictaturen te vergelijken vanwege het ontbreken van sympathisanten daarvan, maar is het niet veel opvallender dat de meest vreselijke dictaturen zoveel minder weerstand oproepen dan het democratische en kwetsbare Israel? Voor het bestaan van de ‘hartstochtelijke pleitbezorgers’ van Israel zijn allerlei redenen aan te voeren, van haar kwetsbaarheid, de wortels van het christendom in het ‘heilige land’ tot de Jodenvervolging en onze schuldgevoelens vanwege de Holocaust. Veel mensen vinden het rechtvaardig dat er in het Midden-Oosten ook een bescheiden plekje is waar de Joden zelfbeschikking hebben, al staat deze visie steeds meer onder druk. Voor het verdedigen van het enorme Chinese rijk of Rusland gaat dat niet op; deze landen en volken worden immers niet in hun bestaansrecht bedreigd door een serie veel grotere buurlanden.

Als je aan stedenbanden al een politieke betekenis wilt toekennen, denk ik dat juist van een gecombineerde stedenband van Amsterdam met Tel Aviv en Ramallah het signaal uitgaat dat men geen partij wil kiezen maar met beide volken wil werken aan vrede en een betere toekomst. Dat dit plan (nog voordat Ramallah, waar men kennelijk niet zo in vrede en samenwerking is geïnteresseerd, het afwees) door de tegenstanders direct werd afgewezen, is veelzeggend. De tijd en energie die de tegenstanders van een stedenband in al hun schrijfsels, lobbywerk, en acties hebben gestoken had men ook kunnen steken in constructieve acties om de partijen nader tot elkaar te brengen, concrete steun voor vredesprojecten of de Palestijnse economie. Maar dat is allemaal veel te pragmatisch. Principieel Israel dwarszitten is blijkbaar aantrekkelijker.

Ratna Pelle