Dries van Agt ontwijkt lastige vragen in IKterview

http://www.israel-palestina.info/actueel/2015/02/04/dries-van-agt-ontwijkt-lastige-vragen-ikterview/

= IMO Blog =

Naast de tv uitzendingen waarover ik blogde, stonden er de afgelopen weken ook weer een aantal eenzijdige artikelen in de kranten. Het is ondoenlijk het hier bij te houden, maar ik zal proberen er een paar te bespreken.

Een dieptepunt wat betreft evenwichtige en objectieve berichtgeving is misschien wel het ‘IKterview’ met Dries van Agt in NRC Next van 22 januari (alleen papieren krant). In een ‘IKterview’ interviewt iemand zichzelf. De bedoeling is dat iemand zichzelf ‘vragen stelt die (bijna) nooit worden gesteld’. Dit met het idee dat er zo nieuwe dingen aan het licht komen, dingen die interviewers niet hadden kunnen weten of vragen. Van een beroepspropagandist als Van Agt valt wat dat betreft echter niet veel te verwachten. Uiteraard stelt hij zichzelf geen vragen die hij niet wil beantwoorden, vragen die iets blootleggen dat hij liever bedekt had willen laten, of die hem in verlegenheid brengen omdat hij er geen goed antwoord op heeft of ze een inconsistentie in zijn visie blootleggen. Het werd dus een enorm voorspelbaar verhaal, nog saaier dan de vaak al behoorlijk kritiekloze interviews die hij heeft mogen geven.

Met de eerste vraag, ‘Wanneer dacht u voor het eerst dat Israëls politiek niet deugt?’, geeft hij zichzelf nog eens de mogelijkheid om uit te leggen waarom Israels politiek niet deugt. Daarbij haalt hij de bloedbaden in Sabra en Shatilla aan tijdens de Libanese burgeroorlog, en suggereert dat de Israeli’s deze kampen bewust had afgesloten zodat de Phalangisten er hun gang konden gaan. Dat is echter nooit bewezen. Israel zegt dat men geen idee had dat de Phalangisten zo grof tekeer zouden gaan en dat de IDF ze anders nooit de kampen in had laten gaan. Wat Van Agt ook niet vermeldt, is dat de PLO en andere strijdgroepen zich in de vluchtelingenkampen schuilhielden en van daaruit veelvuldig aanvallen op Israel hadden uitgevoerd. Dat was de belangrijkste reden voor de invasie in Libanon door het Israelische leger. Van Agt schrijft vervolgens:

„Toen schokkende berichten hierover ook Nederland bereikten, werd ik in ons parlement ter verantwoording geroepen. Tot dan toe was ik een trouwe supporter geweest van het doen en laten van Israël. Door Sabra en Shatila liep mijn vertrouwen in Israël een fikse knauw op. Ik kon het niet opbrengen Israëls medeplichtigheid te verhullen of goed te praten.”

Dat hoeft ook helemaal niet, en dat deden veel Israel sympathisanten evenmin. In Israel was het protest massaal, en hield een onderzoekscommissie Ariel Sharon medeverantwoordelijk voor het bloedblad vanwege nalatigheid, waarna hij als minister van defensie moest terugtreden. Overigens viel dat ‘trouw supporter zijn’ wel mee, dat schijnt een beeld te zijn dat Van Agt graag wat uitvergroot om zijn ommezwaai zo extra aan te zetten. Hij had zich voor die tijd zelden over Israel uitgelaten, zo heb ik begrepen.

De tweede vraag (waarom daarna zo lang gezwegen) beantwoordt hij met de promotie van zijn boek en zijn lobbyclub The Rights Forum. Echt onafhankelijke journalistiek, dit. En wat een originele vraag. De derde vraag is zo mogelijk nog verrassender: hoe zou een rechtvaardig Israel/Palestina beleid eruit moeten zien? Oeps, had hij zichzelf die vraag maar niet gesteld! Hoe redt hij zich hieruit?

„De hoofdoorzaak voor het voortduren van het conflict is Israëls bezetting van de Palestijnse gebieden. Die duurt al meer dan 47 jaar. Nu bijna een halve eeuw militaire repressie, verergerd door agressieve en grootschalige kolonisatie van Palestijns land. Die bezetting heeft alleen zo lang kunnen duren doordat zij door het Westen gedoogd wordt.”

Europa moet dus Israel dwingen de bezetting te beëindigen, door deze op allerlei manieren te ontmoedigen. Het vredesproces levert niks op en stelt Israel slechts in staat de bezetting voort te zetten. Nederland en de EU moeten Israel desnoods een oplossing opleggen gebaseerd op het internationale recht, etc. Wauw, wat een nieuw verhaal! Israel schendt het internationale recht volgens Van Agt. En de bezetting is de oorzaak van alle problemen. Natuurlijk vraagt hij zichzelf niet hoe die bezetting tot stand kwam, en hoe vredig de situatie daarvoor dan was. Hij vraagt zichzelf ook niet hoe al die uitspraken van Abbas en andere Palestijnse leiders over de heilige strijd tegen Israel en het recht van de Palestijnen op het hele land, zich precies verhouden tot de idee dat het alleen maar aan de bezetting ligt?

Nee, hij vraagt slechts, heel gedurfd, of de Palestijnse verdeeldheid geen ‘lelijke complicatie’ is. Ja, dat is het, maar: ‘Onder druk van Israël hebben Amerika en Europa de uitslag (van de verkiezingen in 2005) niet erkend en de verdeeldheid tussen Hamas en de Fatah-partij van president Abbas aangewakkerd.’ Dus daar kunnen die arme Palestijnen niks aan doen. Ze hielden keurige verkiezingen maar Israel gooide weer eens roet in het eten. Hadden ze Hamas gewoon erkend, hadden ze de vijandige uitspraken van Hamas leiders tegenover Israel maar genegeerd, hadden ze de raketten uit de Gazastrook maar niet te serieus genomen, en de vele zelfmoordaanslagen, de tot geweld opruiende en antisemitische passages in het Hamas handvest. Dan was de Palestijnse eenheid niet verstoord en was er allang vrede geweest. Zo simpel kan het zijn. Hamas zou Fatah hebben gerespecteerd en had graag zijn macht gedeeld, gewoon uit medemenselijkheid en redelijkheid. Of misschien vond Van Agt wel dat Hamas, daar zij de verkiezingen had gewonnen, ook wel alleen mocht regeren. Was uiteraard geen probleem geweest voor Fatah en de Palestijnse Autoriteit, waarmee de EU een afspraak over de grenscontroles van de Gazastrook had.

Oh wacht: hij vraagt zichzelf nu of het feit dat Hamas een terroristische organisatie is een oplossing van het conflict in de weg staat. Ongelofelijk, wat een moeilijke en kritische vraag aan zichzelf! Gelukkig weet hij hem prima te pareren: ten eerste pleegt Israel zelf ook staatsterrorisme, dus dan mag Hamas het ook, ten tweede is Hamas helemaal geen terroristische organisatie want dat is weer iets van het zo gekleurde Amerika waar de EU achteraan loopt terwijl de VN dat nooit heeft beweerd, en ten derde richten de raketten van Hamas sowieso nauwelijks schade aan en heeft Israel veel meer Palestijnen gedood dan omgekeerd. Over al die andere zaken die Hamas terroristisch en tot obstakel voor vrede maken (ontvoeringen, zelfmoordaanslagen, kinderen voeden met haat tegen Israel en Joden, trainingskampen voor pubers waar ze de juiste ideologie en vechttechnieken bijgebracht krijgen, etc. etc.) uiteraard geen woord. En nee, daar vraagt hij ook niet op door.

Vervolgens nodigt Van Agt zichzelf uit om uit te leggen waarom het niet gaat om een conflict tussen gelijke partijen, volgens hem namelijk een groot misverstand. De bekende riedel volgt over Israels militaire almacht, de scheve aantallen slachtoffers, de economische en politieke ongelijkheid, uiteraard ook allemaal in het voordeel van Israel. „Op eigen kracht hebben de vertrapte Palestijnen geen schijn van kans”, is dan ook zijn bepaald niet originele conclusie. Vergeten wordt dat Israel niet alleen met de Palestijnen maar met de vijandigheid van een groot deel van de Arabische wereld te maken heeft, en in staat moet zijn een militaire confrontatie met verschillende staten tegelijkertijd te doorstaan. Zonder militair overwicht was Israel er al lang niet meer geweest.

Over de slachtofferaantallen heb ik vaker geblogd: Israel doet veel om de eigen burgerbevolking te beschermen, de Palestijnen niet. En er worden veel aanslagen verijdeld, die een veelvoud aan Israelische doden tot gevolg hadden gehad. Hamas heeft tijdens de Gaza oorlog afgelopen zomer de eigen bevolking tegengehouden om uit hun huizen te vluchten, nadat het Israelische leger ze had gewaarschuwd voor bombardementen. Hamas schiet vanuit dichtbevolkt gebied en heeft wapens opgeslagen in woonhuizen en scholen. Van Agt gelooft dit alles natuurlijk niet, ondanks de bewijzen. Hij blijft dezelfde platitudes verkondigen, en kwaliteitskrant NRC blijft ze publiceren, net als andere media. Van Agt zegt eigenlijk nooit iets nieuws. Tien jaar geleden heeft hij zijn visie op Israel en de Palestijnen uiteengezet, en zo staat het sindsdien in steen gebeiteld, en wordt het talloze keren per jaar herhaald in kranten en op tv.

Tot slot vraagt Van Agt zichzelf hoe hij de toekomst ziet en vertelt hij enthousiast dat het tij aan het keren is. Dit is het enige punt waarop ik het met hem eens ben. Hij schrijft: „Ook in Nederland zien we beweging. Recente opiniepeilingen wijzen uit dat de kiezers van bijna alle politieke partijen in meerderheid voorstander zijn van erkenning van Palestina.”

Volgens een opiniepeiling van Een Vandaag bleek inderdaad dat ook de achterban van partijen die als pro-Israel gelden, voor een flink deel voor erkenning van Palestina als staat is. Hoe dat komt? Het laat zien dat Van Agt, anders dan hij beweert, geen roepende in de woestijn is maar juist een steeds populairder wordend standpunt verkondigt. Het laat ook zien dat het met die oppermachtige slinkse pro-Israellobby wel meevalt. Er is in de media veel aandacht voor de visie zoals Van Agt die uitdraagt, en er is veel aandacht voor allerhande negatief nieuws over Israel. Nieuws over Israel-Palestina wordt vaak vanuit een pro-Palestijnse sympathie opgeschreven. Israel-kritische organisaties zoals Betselem of Breaking the Silence hebben per definitie gelijk. Wat pro-Israel organisaties zeggen haalt de krant doorgaans niet. Ook de VN, Amnesty en Human Rights Watch worden als objectief gezien, ondanks aantoonbare bevooroordeeldheid bij de mensen die zich binnen die organisaties met de kwestie bezig houden. Argumenten en feiten die door pro-Israel organisaties of de Israelische regering worden aangehaald worden, als zij de krant al halen, vaak met twijfel omgeven: ‘Er zouden twee raketten vanuit de Gazastrook zijn afgevuurd, zo meldde het Israelische leger’. En terwijl Israel bombardeert en doodt, zijn raketten afgevuurd of werd een Israelische man gedood.

Tot slot worden Israelische politici stelselmatig rechtser en havikachter neergezet dan ze zijn. Netanyahu is een hardliner, rechts en nationalistisch terwijl Abbas gematigd is en compromisbereid. Dit werkt door in de publieke opinie, waar Israelisch geweld tot veel woede en verontwaardiging leidt en de Palestijnen als machteloos en onschuldig slachtoffer worden gezien, precies zoals Van Agt ook doet. Van Agt is niet moedig en zwemt niet tegen de stroom in, maar heeft, toen het tij al gekeerd was, ingezet op een onderwerp dat veel emoties oproept, en wist te verwoorden wat steeds meer mensen denken maar niet zo duidelijk weten te verwoorden. Hij is geen trendsetter maar een trendvolger, die door zijn staat van dienst vervolgens die trend versterkt.

Ratna Pelle