De missie van Karen Armstrong en de islam

http://www.israel-palestina.info/actueel/2015/01/30/de-missie-van-karen-armstrong-en-de-islam/

= IMO Blog =

In de discussie naar aanleiding van de aanslag op de redactie van Charlie Hebdo was vorige week schrijfster en ex-non Karen Armstrong te gast bij Buitenhof (daar als godsdienstgeleerde aangekondigd). Net als Pieter Stockmans legde zij de oorzaak van het terrorisme vooral bij het westen en natuurlijk ‘Palestina’ en was opvallend mild over de rol van de islam. Op de vraag waarom de Joden ook een doelwit waren, zei ze meteen ‘Palestina’. IS wil Palestina veroveren, en Palestina is een symbool van alles dat is mis gegaan met de islam in de moderne wereld, de machteloosheid, de vernedering toen de Arabische wereld door de westerse kolonialisten werd onderworpen. Daarna legde ze uit dat antisemitisme niet eigen is aan de islam, maar vanuit het Westen naar het Midden-Oosten werd geëxporteerd en pas werd omarmd toen de Palestijnse kwestie speelde. Moslims vonden de negatieve verhalen van de Europese missionarissen in eerste instantie maar absurd en moeten erom lachen. Daarna vertelde ze dat een VN commissie olv. Kofi Annan had geconcludeerd dat allerlei maatregelen om de armoede en problemen in het Midden-Oosten op te lossen gedoemd waren te mislukken zolang je de Palestijnse kwestie ongemoeid liet.

De islam, zo vervolgde Armstrong, was de meeste tijd een vreedzame religie en werd pas gewelddadig toen het een groot rijk werd, zoals dat geldt voor alle grote rijken die nou eenmaal oorlogen moeten voeren en hun onderdanen eronder houden. Ze wees op de sterke verbondenheid van kerk en staat door de eeuwen heen, waardoor religies ook een onderdeel werden van het geweld dat staten uitoefenden, om even later uit te leggen dat IS de door het Westen opgezette staten in het Midden-Oosten wil ontmantelen en de opkomst van IS ook te maken heeft met onvrede met deze natie-staten.

De Koran was niet gewelddadig en de terroristen die zich daarop beroepen weten zelf maar weinig van de islam. Ze wijst op jonge recruten die een boek ‘Islam voor dummies’ hadden gekocht. In de Koran werd het begrip Jihad sowieso vooral gebruikt in de betekenis van een persoonlijke inspanning, en niet een gewelddadige strijd. Terroristen zijn vooral (niet alleen) politiek gemotiveerd, ze willen het beleid van landen beïnvloeden, en ze voelen zich vernederd. En ze zijn geschokt door het lijden van de Palestijnen en andere moslims, waarvoor wij maar weinig oog hebben.

Kortom: wij, het westen, en Israel lijken weer de hoofdschuldigen. Armstrongs verhaal was een mengeling van mooie inzichten en onzinnige uitspraken. Terecht wees ze erop dat wij bevoorrecht zijn in het Westen, en dat we weinig oog hebben voor het lijden van mensen ver weg, zoals de vele duizenden Nigerianen die door Boko Haram worden uitgemoord. Dat heeft echter niet zozeer te maken met een gebrek aan aandacht voor het lijden van moslims, zoals je kunt zien aan de enorme aandacht voor Palestijnse slachtoffers, die haar om een of andere reden (net als Stockmans) blijkbaar is ontgaan. Ze stelde nogal ongenuanceerd dat het Westen de vele onschuldige doden in Irak en Afghanistan op zijn geweten heeft. De islam zelf heeft uiteindelijk maar heel weinig invloed op het lijden van zoveel moslims, daar kwam het op neer.

Armstrong heeft een missie, zo is te lezen een recensie van haar nieuwste boek “In naam van God, religie en geweld” door Hans Achterhuis (Volkskrant 17 januari). Ze wil de godsdienst, die het in de moderne tijd zo zwaar te verduren zou hebben, rehabiliteren. Volgens hem slaagt ze daar in haar laatste boek niet in, omdat het vol fouten zit en weinig nieuws bevat. Zo zou ze boeken en filosofen waarnaar ze verwijst niet zelf hebben gelezen, maar zich beperken tot wat andere secundaire bronnen erover zeggen. Een voorbeeld is de volgens haar ‘klassieke studie’ God en geweld van Rene Girard over de rol van geweld in religies. Hij betoogde daarin, aldus Achterhuis, dat de menselijke religie begonnen was met de moord op een zondebok, wat vervolgens via mensenoffers die de aanhangers van een religie verenigden, vaak herhaald werd. Armstrong zou daarvan hebben gemaakt dat wij ten onrechte de religie tot zondebok hebben gemaakt door haar de schuld te geven van allerlei actuele misstanden.

Trouw wijst in een eveneens nogal kritische recensie op een onderzoek naar de goedkeuring van de aanslagen op de Twin Towers door moslims wereldwijd, waarvan Armstrong de cijfers heeft verdraaid. Zij beweert dat volgens dit Gallup rapport slechts 7% van de moslims de aanslagen goedkeurden en 93% ze afkeurden. In werkelijkheid keurde 7% ze geheel goed en nog eens 30% keurde ze ‘enigszins’ goed. Dan kom je op meer dan een derde van alle moslims die deze aanslag in een zekere mate goedkeurden, een astronomisch en zeer verontrustend aantal. Ook beweert Armstrong dat de profeet ongewapend naar Mekka toog en het ongewapend in handen kreeg, terwijl er in werkelijkheid wel degelijk bloed vloeide. Over de moord op Joodse stammen die zich niet wilden bekeren rept ze met geen woord.

Armstrongs bewering over Palestina als de oorzaak van Arabisch antisemitisme en aanslagen in het Westen moeten we misschien ook in dit licht zien. Ook dit is aantoonbaar onjuist, zoals een lange geschiedenis van eeuwenlange vernederingen, onderdrukking, geweld en discriminatie tegen Joden in de eeuwen voordat Israel bestond en het politieke zionisme opkwam, duidelijk maakt. Feit is wel dat Joden het in de Arabische wereld relatief beter hadden dan in het Middeleeuwse Europa, en dat geldt ook voor de eeuwen erna. Zowel de islam als het christendom probeerden de Joden tot hun religie te bekeren en waren gefrustreerd toen dat niet lukte, maar de christenen keerden zich feller tegen de Joden omdat zij meenden de opvolgers van het Jodendom te zijn en dit in feite wilden vervangen. Daarom was de Jodenvervolging in Europa zoveel extremer dan in de Arabische wereld, wat echter zeker niet wil zeggen dat Joden het daar altijd goed hadden en ze in harmonie samenleefden met de moslims, totdat de zionisten de boel kwamen verstoren. (Zie voor uitgebreide informatie over de geschiedenis van het antisemitisme ook deze serie en deze artikelen.)

Ratna Pelle

(Wordt vervolgd)