De man achter de ruil van Shalit tegen 1000 Palestijnen

 

Een 'exclusief' (hij heeft tientallen, zoniet honderen exclusieve interviews gegeven de afgelopen maand) interview met vredesactivist Gershon Baskin, die we onder meer kennen als voorman van het IPCRI, als criticus van het Museum of Tolerance en als (vredes-)columnist bij de Jerusalem Post, en meermaals als bemiddellaar tussen Israel en Arabische partijen.

 

Onderstaande gaat vooral over de onderhandelingen rond Shalit. Baskin is verder een ras-optimist (evenals Uri Avnery) wat de mogelijkheden en kansen voor vrede met de Palestijnen betreft, en vindt dat er ook met Hamas onderhandeld moet worden. Zonder zijn onderhandelingen met Hamasmensen was Shalit waarschijnlijk niet vrijgekomen, maar de erkenning van Israel en vrede sluiten daarmee zijn voor Hamas geen optie, en nooit geweest. Naast de radikale islam is dat hun bestaansgrond.

 

Ook over de PA lijkt hij wat al te optimistisch op dit gebied, met de stelling dat (ministers van) beide partijen elkaar vooral beter moeten leren kennen en vertrouwen in elkaar moeten opbouwen, dan zou 'alles mogelijk' zijn. Hij lijkt zijn benaderingswijze een unieke vondst te vinden, maar volgens mij hebben in het verleden tal van onderhandelaars deze contacten en vertrouwensbasis opgebouwd, en is dat toch onvoldoende gebleken om de meningsverschillen te overbruggen. Met Arafat was dit sowieso kansloos, maar onder Abbas en zijn er lange gesprekken en onderhandelingen met de regering Olmert en Tzipi Livni geweest. Zijn ze gewoon te vroeg ter zake gekomen? Ministers en regeringsleiders hebben doorgaans niet de tijd om maandenlang thee te drinken met elkaar, zeker niet in een democratie waar een kabinet maar een paar jaar meegaat.

 

Wouter

____________

 

De man achter de ruil

http://www.niw.nl/de-man-achter-de-ruil/

Door Redactie 

 

In een exclusief interview met het NIW (door Joanne Nihom) pleit Gershon Baskin voor leiderschap binnen de Israëlische regering. Baskin is niet de eerste de beste; hij was dé onderhandelaar met Hamas, een contact dat uiteindelijk resulteerde in de roemruchte Shalitruil. In zijn kantoor gaat de telefoon voortdurend: een relatie uit Gaza, het kantoor van Bibi Netanyahu, maar ook een uitnodiging voor een lezing ergens in Europa. Sinds de vrijlating van Gilad Shalit is Gershon Baskin een bekende persoon.
Daar waar de officials faalden, lukte het hem contact te krijgen en te houden met Hamas en speelde hij achter de schermen jarenlang een belangrijke rol bij de onderhandelingen. Het resultaat is inmiddels bekend: Shalit werd uitgeleverd tegen 1027 gevangen Palestijnen. Baskin, oprichter en mededirecteur van het IPCRI (the Israel Palestine Center for Research and Information) heeft daarnaast een wekelijks radioprogramma op 'All for Peace' radio en is een vaste columnist (op dinsdag) van de Jerusalem Post. 

 

Gebrek aan leiderschap
Het IPCRI, door Baskin opgericht in 1988, is een Israëlisch/Palestijnse denktank die streeft naar een oplossing voor het Midden- Oostenconflict met als uitgangspunt twee staten voor twee volken. Baskin: „Het is een territoriaal geschil en gaat over land: ik vind dat dit stuk van mij is en jij vindt dat het van jou is. Beide partijen zijn niet echt bereid iets op te geven. De Palestijnen houden vast aan het recht op terugkeer. Israël houdt vast aan Jeruzalem als ongedeelde hoofdstad van Israël. De plannen tot een oplossing liggen klaar en kunnen zo uitgevoerd worden, maar de stap om tot een daadwerkelijke beslissing te komen is nog altijd niet genomen, want het ontbreekt beide kanten aan echt leiderschap en durf. Bibi Netanyahu heeft met de vrijlating van Shalit laten zien dat hij wel degelijk zo'n leider kan zijn en ook in staat is onmogelijke beslissingen te nemen. Hij heeft zijn gevoel boven zijn ego geplaatst, ook nu dat betekende dat met terroristen moest worden onderhandeld. Dat was een enorme stap. Als Netanyahu een verandering in het Midden- Oosten zou willen, kan hij vandaag precies dezelfde stap maken naar vrede." 

 

Recht van bestaan
Zes jaar geleden ontmoette Baskin, tijdens een conferentie in Caïro, professor M., lid van Hamas en hoogleraar economie aan de universiteit van Gaza. „M. had nog nooit een Israëli ontmoet en was speciaal daarvoor naar de conferentie gekomen. Hamas was net aan de macht en M. wilde begrijpen waar de vijandigheid ten opzichte van Israël vandaan kwam. Ik had nog nooit met een Hamas-lid gesproken. Tijdens die conferentie spraken we urenlang met elkaar. Ik zei hem dat ik me in ontmoetingen met Arabieren altijd aan twee principes houd: ik ben bereid om met iedereen te praten, maar ik zal nooit in discussie gaan over mijn recht van bestaan. Het klikte tussen ons en we besloten contact te houden," aldus Baskin.
Drie dagen nadat Shalit werd ontvoerd nam M. contact op met Baskin. „Hij zei: 'Gershon, we worden gebombardeerd, we zitten zonder elektriciteit en water, mijn kinderen zijn doodsbang en onze levens zijn in gevaar, we moeten iets doen.' Ik zei hem dat ik bereid was om te bemiddelen. M. nam contact op met het kantoor van de Hamas-leiding, Ismail Haniyeh, en binnen een half uur werd ik teruggebeld met de mededeling dat dr. Ghazi Hamad, woordvoerder van de Hamas regering, was benoemd om als liaison te fungeren tussen mij en Haniyehs kantoor. Vanaf dat moment zijn Hamad en ik continu in contact met elkaar geweest om een deal tot stand te brengen," aldus Baskin. 

 

Strategie
„We hadden vrijwel dagelijks contact. Elkaar leren vertrouwen was een cruciaal punt. Keer op keer legde ik hem uit dat de Israëlische regering niet bereid was om concessies te doen. Ook Hamas kende zijn beperkingen. Daardoor moesten we samen leren nadenken en naar oplossingen zoeken." In het begin maakte Baskin gebruik van zijn vriendschap met Dana Olmert, de dochter van de toenmalige Israëlische premier. Hij gaf haar berichten van Hamas door, die zij doorspeelde aan haar vader. Baskin: „Maar Olmert wilde van niets weten. Hij zei: 'Wij onderhandelen niet met terroristen en bemoei je niet met onze strategie.'"
Jaren gingen voorbij zonder enig resultaat, maar Baskin hield het contact warm en zorgde via Hamas voor levenstekens als brieven van Gilad. Pas toen Netanyahu afgelopen april David Meidan benoemde als speciale afgezant voor de onderhandelingen vond er een verandering plaats. Via via zocht Baskin contact met Meidan. „Hij was wantrouwend. Pas toen hij zich realiseerde dat ik wel degelijk betrouwbare contacten had met Hamas en dit ook was bevestigd door Shin Bet (Israëlische veiligheidsdienst) werd ik intermediair tussen Hamas-officials en Meidan. Bij onze eerste ontmoeting vertelde Meidan mij dat Netanyahu hem had gezegd: 'Je kent mij, ik ben in principe tegen een deal, tegen onderhandelingen met terroristen en tegen het vrijlaten van terroristen uit onze gevangenissen. Maar we hebben geen ander keuze als we Shalit naar huis willen brengen.' Toen begreep ik dat we eindelijk op de goede weg waren." 

 

Bemiddeling
Die boodschap moest Baskin toen aan Hamad duidelijk maken. „Het moeilijkste was hem ervan overtuigen dat geen Israëlische premier zo ver zou gaan als Netanyahu. Cruciaal waren de namen van vijf Palestijnen die Israël absoluut niet zou vrijlaten. Uiteindelijk accepteerde Hamas in een document getekend op 14 juli de vrijlating van gevangenen die niet direct verantwoordelijk waren voor moordaanslagen in Israël. Ook Meidan besefte dat dit een serieuze doorbraak was en vroeg Egyptische officials om bij de uitvoering te bemiddelen." Het resultaat is bekend, Shalit werd vrijgelaten. Baskin: „Netanyahu heeft een ongekende stap gezet toen hij tegen alle verwachtingen in besloot Shalit naar huis te halen. Maar zonder Meidan, een briljant strateeg die besluitvaardigheid toonde en een wil om anders te denken, en zonder Hamad met zijn moed en betrokkenheid, was het nooit tot stand gekomen."
Baskin is van plan om een boek te schrijven over zijn ervaringen van de afgelopen vijf jaar. „Mijn belangrijkste conclusie is dat de deal uiteindelijk plaatsvond omdat de premier van Israël besloot dat de tijd rijp was. We zouden allemaal, ik ook, liever zo'n briljante actie als in Entebbe hebben gezien maar dat was niet mogelijk." Het werk is voor Baskin niet afgelopen. „Ik blijf uiteraard betrokken. Een paar weken geleden, toen het geweld vlak na de vrijlating van Shalit opnieuw escaleerde, heb ik mee onderhandeld om een nieuwe oorlog te voorkomen en hebben we uiteindelijk een staakt het vuren bereikt." 

 

Het onmogelijke mogelijk
Over de toekomst is hij wel en niet optimistisch. „Het feit dat deze deal is bereikt wil zeggen dat het onmogelijke mogelijk is. Maar daar is wel een basis voor nodig. In tegenstelling tot onze premier geloof ik dat elk mens in de kern goed is. Netanyahu is wantrouwig en denkt dat iedereen tegen Israël is. Zo wil ik niet denken, want daar bereik je niets mee. Kijk alleen al naar wat er onlangs in de vergadering van de VN gebeurde. De toespraken van zowel Abu Mazen als Netanyahu waren gericht tot hun eigen volk, maar niet tot elkaar. Wat bij beide staatslieden ontbrak waren de woorden 'Ik weet dat jij ook vrede wil, laten we samen om de tafel gaan zitten.' Beide partijen denken van de ander dat die niet echt vrede wil en daarom neemt niemand verantwoordelijkheid." „Tien jaar geleden heb ik een artikel geschreven met een actieplan voor vrede. Kort samengevat: de premier van Israël (dat was toen Sharon) geeft vandaag opdracht aan zijn ministers contact op te nemen met hun Arabische/Palestijnse collegae om bij elkaar te gaan zitten, elkaar te leren kennen en te gaan praten over samenwerking. Dat is het enige programmapunt voor de komende periode. Ik ben ervan overtuigd dat het zou werken. Ik ontken niet dat er nog veel obstakels te nemen zijn, maar als de basis van vertrouwen er is, dan is alles mogelijk. Netanyahu heeft de stap durven nemen wat betreft Shalit. Misschien moet de politieke situatie zo slecht worden dat hij gaat begrijpen dat ook voor vrede een moedige stap nodig is. Hij is de enige die ervoor kan zorgen. Niet iemand uit de linkse hoek, niet iemand uit het centrum. Tachtig procent van de bevolking steunt de huidige regering. Hamad en ik zijn het nagenoeg over alle politieke onderwerpen oneens. Maar we delen dezelfde waarden en normen en onze toewijding om tot een vrede te komen. Als wij er samen uit kunnen komen, dan moet het Netanyahu en de Palestijnse leiding ook lukken."