Dromen van een creatieve idealiste
http://www.niw.nl/dromen-van-een-creatieve-idealiste/
Door Redactie
Striptekenaar Sarah Glidden is begiftigd met creatief en journalistiek talent. Haar bekroonde graphic novel Israël in 60 dagen is in vijf talen vertaald en nu genomineerd voor de WIZO literatuurprijs.
Tekst: Joline Vyth
Elk jaar ondernemen enkele tienduizenden jongeren de gesponsorde Birthright-reis, een tiendaagse achtbaan van indrukken voor wie niet eerder in Israël is geweest. Goed ingelezen en met veel scepsis voor het Israëlische politieke beleid gaat de Amerikaanse Glidden (1980) vijf jaar geleden op Birthright. Ze plakt er nog een paar weken aan vast zodat ze ook de Westbank kan bezoeken. Naarmate de reis vordert twijfelt ze steeds meer aan haar overtuigingen en identiteit. De verschillende kanten van het Israëlisch-Palestijnse conflict zetten haar aan het denken, ook emotioneel valt de reis haar zwaar.
Gratis vakantie
Herkenbaar voor wie een Birthright-reis heeft gemaakt, zijn de vervreemding, chaos en verwarring die Glidden in Israël treffen. De meeste jongeren in haar groep laten dat over zich heen komen en beleven de trip als een gratis vakantie, maar de serieuze Glidden blijft haar progressieve mening toetsen bij de reisleiding, medereizigers en plaatselijke bevolking, om er uiteindelijk achter te komen dat de situatie veel genuanceerder ligt dan ze van tevoren dacht. Eenmaal terug in de Verenigde Staten, tekende Glidden korte stripfragmenten over haar reis. Tijdens het MoCCA Festival in het Museum of Comic and Cartoon Art in New York huurde ze een stand om de fragmenten te verkopen. Een medewerker van DC Comics, een grote Amerikaanse uitgeverij van strips, toonde interesse en dit leidde tot het ruim tweehonderd pagina's tellende debuut, dat in november 2010 uitgegeven werd door Vertigo Publications (onderdeel van DC Comics), dat zich specialiseert in strips voor volwassenen.
Niet perfect
Glidden is opgegroeid met – zoals ze dat zelf noemt – een 'cultureel Joodse opvoeding', haar moeder is Joods, haar vader niet. „De Joodse kant van mijn familie komt oorspronkelijk uit Oostenrijk. Mijn overgrootouders zijn aan het begin van de twintigste eeuw naar de Verenigde Staten gekomen en hebben als seculiere Joden een bestaan opgebouwd. Ik ben naar zondagsschool geweest en heb mijn bat mitswa gedaan in een reform gemeente in Newton, Massachusetts. We legden niet de nadruk op het religieuze aspect, maar op het culturele aspect van het jodendom. Elementen daaruit zijn de Joodse keuken en de Joodse humor, zoals dat ook een deel is van de Amerikaanse cultuur als geheel. En dat geldt al helemaal voor Brooklyn, New York, waar ik nu woon. Als kind werd Israël mij gepresenteerd als het magische land waar alles goed is en alle Joden kunnen gaan wonen. Later besefte ik dat het helemaal geen perfect land is, verre van zelfs. Dat prikkelde mij om uit te zoeken hoe de situatie in elkaar steekt."
Eigen ervaringen
Glidden is zich nadrukkelijk bewust van de complexiteit van het Israëlisch-Palestijns conflict. „Aan beide kanten zitten verhalen. Het is vreselijk als mensen 'vergiftigd' raken doordat maar één zijde belicht wordt. Daarom moeten we proberen er anders tegenaan te kijken, hoe moeilijk dat ook is. In het boek heb ik mijn eigen ervaringen opgeschreven, het is niet bedoeld om mensen voor te schrijven hoe ze moeten denken." Glidden won met haar graphic novel belangrijke literaire prijzen, zoals de Ignatz Award voor veelbelovend nieuw talent. Internationaal trok het boek ook de aandacht. Het is inmiddels vertaald in het Frans, Duits, Italiaans, Spaans en Nederlands. Er is zelfs interesse getoond vanuit Caïro voor een Arabische vertaling. En nu is het hier dus genomineerd voor de WIZO literatuurprijs 2012. Maar echt onder de indruk is Glidden niet van de nominaties en prijzen. „Ik kijk vooruit naar mijn volgende boek, daar moet ik bewust tijd voor maken. Het is momenteel lastig om een balans te vinden in mijn werk. Naast het boek werk ik aan korte projecten in verschillende landen, die ik allemaal leuk vind." Glidden was blij met de reacties vanuit Joodse kring. „Ik zit zelf helemaal niet zo in die Amerikaans-Joodse wereld. Na het verschijnen van mijn boek, heb ik op uitnodiging diverse synagogen bezocht en met veel Amerikaanse Joden gesproken. Met name de kritiek van Israël-deskundigen heeft mij aangenaam verrast. Ik kreeg te horen dat ik het conflict precies zo heb belicht als ze dat wilden: van alle kanten."
Europa
In Frankrijk, België en Duitsland reisde Glidden rond om signeersessies te houden. Ook Amsterdam deed ze twee dagen aan. „Ik vind het een prachtige stad en zou graag terugkomen om uitgebreider rond te kijken." Ze heeft gemerkt dat de reacties op haar boek hier anders waren dan in de VS. „De mensen lijken meer gewend aan serieuze graphic novels voor volwassenen. Misschien heeft het te maken met een stripcultuur die in de Verenigde Staten vooral verbonden is met superhelden. In Europa worden al langer avontuurlijke verhalen verteld, vanwaaruit de stap naar politiek kleiner is." De verhalen van mensen die de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt en van mensen die hedendaags antisemitisme ervaren, maakten grote indruk op Glidden." Om even afstand te nemen van de hectiek van haar werk, bezocht Glidden de stad Florence in Italië. Het verslag van deze reis staat op haar website. Het is geen gezellig vakantieverslag, maar een echte journalistiek verhaal. „De journalistieke inslag reist altijd met me mee, ook al ben ik op vakantie. Er gebeurt zoveel in de wereld en er bestaan zoveel interessante politieke systemen. Dat kan ik niet negeren, daar wil ik over nadenken. Ook als ik met een straatverkoper over zijn leven spreek, wil ik dat vastleggen. Graphic novels zijn daar bij uitstek geschikt voor, omdat mensen denken in woorden en beelden."
Irakese vluchtelingen
Ten tijde van de verschijning van haar debuut, zat Glidden alweer in het Midden-Oosten om te werken aan haar volgende project. Met een journalistiek collectief reisde ze door delen van Irak, Syrië en Turkije. Dat heeft haar geholpen de overweldigende reacties op haar boek te relativeren: „Ik interviewde op dat moment Irakese vluchtelingen, wat maakt het dan uit dat ik een boek heb geschreven?" Haar volgende boek – het verslag van de politieke situaties in de landen rond Israël – laat nog even op zich wachten, waarschijnlijk nog wel een paar jaar, aldus Glidden. Later dit jaar neemt ze deel aan een zeven maanden durend programma voor striptekenaars in de Franse plaats Angoulême, waar ook jaarlijks het grootste stripfestival van Europa plaatsvindt. Daar hoopt ze tijd te vinden om ongestoord aan haar nieuwe boek te werken.
Occupy
Politiek geëngageerd als ze is, trok ook de Occupy- beweging haar aandacht. Ten tijde van het begin van de protesten en tentenkampen, verbleef Glidden in Europa vanwege signeersessies. „Het was frustrerend dat ik er niet meteen bij kon zijn, als journalist wil je dáár zijn waar het gebeurt. Eenmaal terug in de VS was ik op een bookfair in Miami en kwam terecht bij een tentenkamp. Voor het online Occupy Sketchbook [van Cartoon Movement, een platform voor politieke cartoons] heb ik toen verslag gedaan van wat ik daar heb gezien. Zo'n tentenkamp is geweldig om verslag over te doen, iedereen wil er met je praten! Ik ben het erg eens met de ideeën. Wat mij betreft waren de protesten al veel eerder begonnen. De mensen moeten begrijpen dat we in een corrupt systeem leven dat de financiële crisis en armoede in de hand werkt."
Droomprojecten
Ondertussen blijft Israël haar interesseren. „In juni vorig jaar was ik er en heb toen onder andere mensen geïnterviewd op de Westbank [gepubliceerd op de website van Cartoon Movement]. Een paar jaar geleden dacht ik erover in Israël te gaan wonen, Hebreeuws te leren, enzovoorts, maar op dit moment trekken de politieke ontwikkelingen in de VS mijn aandacht nog te veel. Dichter bij huis zijn nog heel wat problemen op te lossen. Wellicht dat ik in de toekomst mijn inspanningen weer richt op verslaggeving in Israël." Wat staat er nog meer op haar verlanglijst? „Eigenlijk ben ik al bezig met mijn droomprojecten, maar wat ik ooit ook graag zou willen doen, is een stuk schrijven over de Caraïben en Latijns-Amerika. Veel mensen staan er niet bij stil dat daar, zo dicht bij de Verenigde Staten, enorme drugsoorlogen worden uitgevochten. Verder zou ik het geweldig vinden om Antarctica te bezoeken. Het landschap daar vráágt er toch om getekend te worden!"
Geen opmerkingen:
Een reactie posten