Beste Sjoerd de Jong,
Hartelijk dank voor de uitgebreide reacties in uw rubriek en naar mij persoonlijk op mijn open brief. Ik zal van mijn kant nog iets beter proberen te onderbouwen wat ik met een hetze tegen Israël bedoel, want dit zijn zware woorden, die niet op een enkele onhandige formulering, gevoeligheid mijnerzijds of verwarring omtrent het soort artikel (opinie of nieuwsartikel) zijn gebaseerd.
Ik ben het met u eens dat sommige kritiek op de krant, zowel vanuit sympathie voor Israël als voor de Palestijnen, niet zakelijk is en niet redelijk in wat men verwacht. De NRC gaat geen ‘Judea en Samaria’ schrijven, niet van ‘bevrijde gebieden’ spreken en niet serieus reageren op reacties van mensen die het over NSB Handelsblad hebben.
Toch kan ik de woede uit pro-Israël hoek deels wel begrijpen. Keer op keer wordt in de artikelen van Derk Walters en Leonie van Nierop Israël in een negatief daglicht geplaatst. Daar komen dan nog de columns van o.a. Carolien Roelants bij. Ook de radikale antizionist Abou Jahjah mocht in de NRC meermaals zijn visie geven, vaak zonder repliek vanuit pro-Israël zijde.
Schuld
De berichtgeving in de NRC gaat verder dan zakelijke kritiek op bepaald regeringsbeleid en het geven van (soms verontrustende) feiten. Steeds klinkt een bepaalde visie door op het conflict, op wie schuld is aan het uitblijven van vrede en wie welke stappen moet zetten. Soms expliciet, zoals in het ‘persoonlijke stukje’ van Derk Walters over de boude woorden van locoburgemeester Turgeman van Jeruzalem. Soms impliciet, zoals in het nieuwsartikelvorige week n.a.v. kritiek van de PLO op het bezoek van Kees van der Staaij aan Joodse nederzettingen.
Bestaansrecht
U schrijft dat u het zou toejuichen als de krant nog eens duidelijk maakt dat aan het bestaansrecht van Israël niet mag worden gemorreld. Dat ben ik erg met u eens. Het is echter niet voldoende als mensen dat eens per jaar in het redactionele commentaar lezen terwijl de rest van het jaar het ene na het andere eenzijdig-negatieve artikel verschijnt. In mijn open brief gaf ik een aantal recente voorbeelden van dergelijke berichtgeving. Die kunnen moeiteloos verder aangevuld worden. Behoudens een enkele uitzondering zijn eigenlijk alle artikelen negatief getoonzet richting Israël.
Ik zal de vier hoofdthema’s die steeds terugkomen in de berichtgeving van de NRC kort omschrijven, met mijn kritiek erop:
* Israël heeft een bijzonder sterke en succesvolle lobby, die ervoor zorgt dat het land steeds weer de hand boven het hoofd wordt gehouden en met kwalijke zaken wegkomt.
Dit is ten dele waar, maar geldt evenzeer voor de andere kant, de Palestijnen en de Arabische landen, maar die lobby kan zich niet in de warme belangstelling van de NRC verheugen. Daarbij moet Israël zich ook steeds verdedigen tegen pogingen haar te delegitimeren en internationaal uit te sluiten.
* Israël kent vele en vaak fanatieke sympathisanten die alle kritiek op het land met antisemitisme verwarren.
Dit geldt voor ieder land, zeker als het zo onder vuur ligt. Ook hier geldt: de anti-Israël activisten zijn minstens zo fanatiek, maar daar lezen we niet over. En de grens met antisemitisme wordt soms (bijvoorbeeld door Appa en Abou Jahjah) ook echt overschreden.
* Israël wordt steeds rechtser en nationalistischer, de democratie wordt steeds verder uitgehold, terechte kritiek op misstanden niet meer geduld.
Dit klopt gedeeltelijk en baart mij ook zorgen, maar de NRC zet het soms wel heel erg aan. Men lijkt vaak te vergeten dat er nog steeds een voor het Midden-Oosten ongekende vrijheid van meningsuiting is, een bijzonder levendig debat in media en op universiteiten en er tientallen zeer kritische organisaties actief zijn die niet bang hoeven te zijn voor vage mannen die in opdracht van de president even de boel komen vertimmeren, zoals in Rusland of Turkije tegenwoordig normaal is.
Er is vrijheid van demonstratie en er zijn vrije verkiezingen. Het is ondanks alles een zeer divers land waar Arabieren meer mogelijkheden en rechten hebben dan in menig Arabisch land, waar vrouwen, homo’s en religieuze minderheden gelijk zijn, worden geaccepteerd en beschermd. Door deze zaken (vrijwel) nooit te benoemen ontstaat een vertekend beeld en wordt Israël door steeds meer mensen gezien als een soort schurkenstaat waar niet-Joden vogelvrij zijn. En dat draagt ook bij aan de delegitimatie van Israël.
Ook wordt delegitimatie van Israël verdekt gesteund door de NRC waar het bijvoorbeeld steevast de BDS beweging als vreedzaam protest tegen de bezetting neerzet (bijv. hier), hoewel oprichters en bekende activisten hiervan bij herhaling duidelijk maken tegen Israëls bestaansrecht en een twee-statenoplossing te zijn.
* De bezetting en vooral de bouw van nederzettingen zijn de oorzaak van het voortduren van het conflict. De Palestijnen zijn de onderliggende partij, de slachtoffers. Wanneer zij geweld gebruiken is dat minder erg dan wanneer Israël dat als sterkere partij doet. Daarom ook is Palestijns extremisme en opruiing minder problematisch en kunnen we dat als krant negeren. Wanneer Israël vrede zou willen kan het daarvoor zorgen; de positie van de Palestijnen is daarbij onbelangrijk.
Uiteraard ligt het ingewikkelder en heeft de Palestijnse positie ook veel invloed op die van Israël. Zo is na het uitbreken van de tweede intifada de Israëlische vredesbeweging gedecimeerd en kwam Sharon aan de macht. Aanslagen, maar ook de vaak harde en eenzijdige kritiek van de internationale gemeenschap aan het adres van Israël versterken de nationalisten. De Palestijnse opruiing en verspreiding van Joden- en Israëlhaat is een groot probleem dat vrede evenzeer in de weg staat als het bouwen in de nederzettingen.
Een hele reeks voorbeelden uit de NRC heb ik de laatste weken besproken op mijn blog.
Suggestief
Door de onderwerpkeuze, de mensen die in interviews aangehaald worden (bijna altijd felle critici van het nederzettingenbeleid of juist felle supporters daarvan, maar zelden mensen die vanuit een gematigder positie met Israël sympathiseren), de bewoordingen en de eindeloze herhalingen van bepaalde zaken (de nederzettingen zijn illegaal volgens internationaal recht, en ook heel Oost Jeruzalem met al zijn voor Joden zo belangrijke plaatsen is ‘bezet Palestijns gebied’, de huidige regering is rechtser dan ooit, etc.) en suggestieve formuleringen (bijvoorbeeld ‘af en aan vliegen’ wanneer toevallig twee groepen parlementariërs tegelijkertijd in Israël zijn) krijg ik het gevoel dat de NRC inderdaad bezig is met een hetze.
Negatieve draai
Alles wat niet past in het plaatje van Israël als hoofdschuldige en Palestijnen als voornamelijk slachtoffer wordt weggelaten, zoals extreme uitspraken van Palestijnse leiders en imams, verijdelde aanslagen, gevonden messen bij checkpoints, corruptie en schandalen binnen de Palestijnse Autoriteit, brainwashing van kinderen door Hamas en PA in media, trainingskampen etc. En ook wanneer er wel aandacht wordt besteed aan bijvoorbeeld Palestijnse aanslagen en Israëli’s aan het woord komen, wordt daar vaak een voor Israël negatieve draai aan gegeven.
Derk Walters
Het ‘persoonlijke stukje’ van Derk Walters ‘over het leven in Jeruzalem’ is ook een sprekend voorbeeld. Inderdaad was op de website niet zichtbaar dat het een soort column was, maar het las als een lange tirade tegen Turgeman die alleen de Joden in zijn stad zou willen bedienen. Walters was duidelijk geschokt. Zo geschokt is hij nooit als Palestijnen na een ‘geslaagde’ aanslag snoepjes uitdelen op straat of Fatah functionarissen zo’n aanslag openlijk bejubelen. Hij plaatste, na ‘indringende correspondentie met enkele lezers uit Israël’, een minimale correctie dat het hier geen gemeentebeleid betrof. Fijn dat hij inzag dat dit nodig was; jammer dat dit niet vanzelf spreekt.
Jammer ook dat de aanslag die de aanleiding was voor Turgemans uitlatingen geen aandacht waard was. Het zal maar in je stad gebeuren. Ook Walters kan het slachtoffer worden van zo’n aanslag, net als de aangehaalde lezers. Over de angst en ontreddering na een aanslag en wat een dergelijke dreiging met gewone burgers in Israël doet, lees ik zeer zelden in de NRC.
Persoonlijk stukje
In juni had Walters ook al zo’n ‘persoonlijk stukje’ over Jeruzalem, en ook toen hekelde hij Joods nationalisme en extremisme. Aanleiding was de jaarlijkse Jeruzalemdag, waar hij een pubertje vond dat alle Arabieren dood wenste en hij de ‘tienduizenden extremisten met Israëlische vlaggen’ beschrijft die jaarlijks door de moslimwijk en langs de Arabische winkeltjes van de oude stad paraderen. Zou hij nou echt geen voorbeelden kunnen vinden van extreme Arabieren, die bijvoorbeeld veelvuldig oproepen tot het neersteken van Joden? Of vindt hij die gewoon minder interessant omdat zij in zijn ogen slachtoffer zijn en hun haat dus begrijpelijk is? Dergelijke suggestieve stukjes geven de indruk van een hetze.
Extreme uitspraken van Israëli’s kwamen niet alleen voor in diverse ‘persoonlijke stukjes’ van Walters, maar ook in nieuws en achtergrondartikelen. Uitgebreid werden soms zeer schokkende citaten van deze mensen gegeven, uiteraard zonder verdere context. De minstens even talrijke extreme uitspraken van Palestijnse politici, religieuze leiders en andere hooggeplaatsten krijgen zelden een plaatsje in de kolommen van de NRC.
Veilig
U haalt kort de verschillen in staatsvorm en samenleving aan tussen Israël en Palestina en de Arabische wereld. Ik geloof zeker dat dit een belangrijke oorzaak is voor de vaak zeer kritische berichtgeving over Israël: journalisten kunnen er makkelijk en veilig vertoeven, er is veel informatie beschikbaar, het is er relatief makkelijk werken en je loopt weinig gevaar als je je kritisch uitlaat over het land. Dat mag echter geen reden zijn de context van zaken, argumenten en feiten die Israëls positie en beleid meer inzichtelijk maken, systematisch weg te laten, evenals Palestijns extremisme.
Met vriendelijke groeten,
Ratna Pelle
Deze open brief werd verzonden naar de ombudsman van NRC en eerst gepubliceerd op OpinieZ
Geen opmerkingen:
Een reactie posten