dinsdag 17 maart 2015

Israël stemt: verkiezingen die ertoe doen (Esther Voet)

 

Vandaag zijn er verkiezingen in Israel, en het is volgens peilingen de vraag of Netanyahu premier zal blijven. Veel mensen zijn hem zat, en de zionistische unie staat op voorsprong. Nee, dat is geen ultra nationalistische partij maar een centrum-linkse partij:

 

Hatnua en Avoda, voorstanders van het opnieuw opstarten van een vredesproces met de Palestijnen, zijn verenigd in de Zionist Union. Ja, dames en heren op links, in Israel noemen centrum-links georiënteerden zich zionisten, dus denk even na wanneer u de volgende keer weer het woord zionist als scheldwoord gebruikt.

 

Zelfs wanneer de zionistische unie de grootste wordt is het nog allerminst zeker dat zij de premier zal leveren:

 

Want zelfs als de partij als grootste uit de bus komt, is het nog maar de vraag of centrum-links in staat zal zijn om een meerderheidsregering te vormen. Dat zal afhangen van de zetelverdeling bij partijen waarmee eventueel een coalitie te vormen valt. Die partijen mogen namelijk na de verkiezingen ook advies uitbrengen aan president Rivlin met welke grote partij zij het liefst een coalitie vormen. Op dit moment zijn de vier zetels van Zionist Union op Likoed volgens analytici niet voldoende om Rivlin, opvolger van de legendarische Shimon Peres, te overreden om Zionist Union als eerste de opdracht te geven om een nieuwe regering te vormen. Er wordt zelfs gesteld dat een uitslag van vier zetels voorsprong voor Zionist Union chaos zal veroorzaken. Bij vijf zetels voorsprong is het mandaat voor centrum-links pas duidelijk genoeg. Wordt het minder dan vier zetels voorsprong, dan is het realistischer dat opnieuw Likoed de beste papieren heeft voor het vormen van een (centrum-rechtse) coalitie.

 

De religieuzen hebben altijd veel invloed, en die regeren waarschijnlijk liever met Netanyahu dan met de seculieren van de zionistische unie. Het zal dan ook spannend worden vannacht!

 

RP

-------------

 

Israël stemt: verkiezingen die ertoe doen

https://jalta.nl/buitenland/israel-stemt-verkiezingen-die-ertoe-doen/

16 maart, 2015  Esther Voet

 

Terwijl Nederland in de ban is van de Statenverkiezingen op woensdag, vinden dinsdag in Israel landelijke verkiezingen plaats die in geopolitiek opzicht uiteraard van veel groter belang zijn. De grote vraag is of er een einde zal komen aan het tijdperk Netanyahu. Het is waar dat er in dat kleine democratische, Westerse bolwerk in het Midden-Oosten sprake is van een bepaalde ‘Netanyahu-moeheid’. En dat geldt in meerdere mate voor zijn vrouw Sarah, die zich met allerlei schandaaltjes onder grote bevolkingsgroepen onmogelijk heeft gemaakt.

 

De voorspellingen zijn al geruime tijd redelijk consistent: winst voor het centrum-linkse blok van Isaac Herzog en voormalig minister van Justitie, Tzipi Livni. Tzipi Livni was ooit leider van Kadima, de grote partij die na het verdwijnen van Ariël Sharon weliswaar de verkiezingen won, maar geen coalitie kon vormen, waarna Netanyahu er met de buit vandoor ging. Kadima verviel daarna tot een marginale partij. Livni richtte voor de laatste verkiezingen, zo’n tweeënhalf jaar geleden, een nieuwe partij, Hatnua (de Beweging) op, besloot deel uit te maken van de coalitie onder leiding van Netanyahu, en was de Kop van Jut toen de vredesbesprekingen met de leider van de Palestijnse Autoriteit, Mahmoud Abbas, onder leiding van John Kerry, voorspelbaar mislukten.

Toen het kabinet eind vorig jaar door een sluwe zet van Netanyahu klapte, sloot Livni zich voor de verkiezingen aan bij de belangrijkste oppositiepartij, het linkse Avoda (Arbeid) van Isaac Herzog. En ze heeft al verklaard nooit meer in een coalitie te willen zitten met Likoed, als Netanyahu daarvan de leider blijft. In Israel is politiek vaak zeer persoonlijk. Hatnua en Avoda, voorstanders van het opnieuw opstarten van een vredesproces met de Palestijnen, zijn verenigd in de Zionist Union. Ja, dames en heren op links, in Israel noemen centrum-links georiënteerden zich zionisten, dus denk even na wanneer u de volgende keer weer het woord zionist als scheldwoord gebruikt.

De voorsprong van Zionist Union op Likoed is voor nu een zetel of vier, maar er zijn nog veel zwevende kiezers. Daarbij moet worden aangetekend dat als er een poging tot een aanslag op een Israelisch doel vanuit Arabische kant (een aantal is verijdeld) lukt, al die voorspellingen de prullenbak in kunnen, omdat dan alles in het politieke spectrum weer zal verschuiven.
Israel kent een politiek systeem dat vergelijkbaar is met het Nederlandse. Er zijn 12 serieuze partijen die meedingen naar de 120 zetels in het Israelische parlement, de Knesset. Er zal dus altijd een coalitie moeten worden gevormd. En daar zit ‘em voor Zionist Union nou net de kneep. Want zelfs als de partij als grootste uit de bus komt, is het nog maar de vraag of centrum-links in staat zal zijn om een meerderheidsregering te vormen. Dat zal afhangen van de zetelverdeling bij partijen waarmee eventueel een coalitie te vormen valt. Die partijen mogen namelijk na de verkiezingen ook advies uitbrengen aan president Rivlin met welke grote partij zij het liefst een coalitie vormen. Op dit moment zijn de vier zetels van Zionist Union op Likoed volgens analytici niet voldoende om Rivlin, opvolger van de legendarische Shimon Peres, te overreden om Zionist Union als eerste de opdracht te geven om een nieuwe regering te vormen. Er wordt zelfs gesteld dat een uitslag van vier zetels voorsprong voor Zionist Union chaos zal veroorzaken. Bij vijf zetels voorsprong is het mandaat voor centrum-links pas duidelijk genoeg. Wordt het minder dan vier zetels voorsprong, dan is het realistischer dat opnieuw Likoed de beste papieren heeft voor het vormen van een (centrum-rechtse) coalitie.

Daarbij is een belangrijke factor dat Zionist Union een duidelijk seculiere weg wil bewandelen die de religieuze partijen niet welgevallig is. De religieuzen hebben vaak de zogenoemde ‘swing vote’ en kunnen dus als relatief kleine partijen een groot verschil maken tijdens coalitievorming.

En als wij ons in Nederland zorgen maken over polarisatie, dan is dat nog niets in vergelijking met de polarisatie die gaande is in Israel. Daar is het niet alleen een kwestie van links en rechts, maar ook van Tel Aviv versus Jeruzalem, seculier versus religieus en de kloof tussen rijk en arm is zo mogelijk nog groter.

Israel heeft de afgelopen jaren een enorme economische groei doorgemaakt, die, eerlijk is eerlijk, te danken is aan Netanyahu. Tegelijkertijd is de opbrengst van die groei steeds oneerlijker verdeeld. Als u denkt dat de Israelische verkiezingen hoofdzakelijk over het vredesproces gaan, dan zit u ernaast. Die worden bij de gemiddelde Israeli (ook bij de 20% Arabische Israëli’s, vooral verenigd in drie Arabische partijen die volledig meedraaien in de Knesset) nog niet eens in de Top 5 gezet. De hele wereld kan wel daarop gefocust zijn, de gemiddelde Israeli is dat niet. Veiligheid, de verhouding tussen seculieren en religieuzen en vooral sociale (lees: financiële) balans staan met stip bovenaan.

Tweeënhalf jaar geleden toonden de voorspellingen een gigantische polarisatie aan tussen rechts en links. Maar toen puntje bij paaltje kwam, was het de middenpartij Yesh Atid van de charismatische voormalig journalist Yair Lapid, die zoveel stemmen kreeg dat er niet kon worden gesproken van polarisatie. Deze verkiezingen zal ook Yesh Atid een belangrijke speler blijven, hoewel het lang niet zoveel zetels zal halen dan tijdens de vorige verkiezingen. En er is ‘a new kid on the block': Kulanu, van Likoed-dissident, Moshe Kahlon, die zich tot nu toe zeer op de vlakte houdt met wie hij een coalitie zou willen vormen.

Het is dus heel belangrijk om te zien wat de partijen die zowel samen met Likoed als met Zionist Union een coalitie kunnen vormen, president Rivlin na de verkiezingen zullen adviseren: gaan ze linksom of rechtsom? En is het ondenkbaar dat Zionist Union met Likoed een soort nationaal kabinet gaat vormen? Ondanks alle spierballentaal tijden de campagne, moeten we die mogelijkheid niet uitsluiten.

Kortom, zelden waren Israelische verkiezingen spannender dan nu. Israel staat meer dan ooit op een kruispunt. Zal het kiezen voor meer acceptatie in het geopolitieke spectrum door voor centrum-links te gaan? Of zal het kiezen voor de weg van de haviken, door veiligheid voorop te stellen; de kaart die Netanyahu voornamelijk heeft gespeeld door de angst voor Irans nucleaire aspiraties ultiem uit te spelen? Om nog maar te zwijgen over Naftali Bennett, de havik die Netanyahu rechts inhaalt, een voorstander van de uitbreiding van de nederzettingen en die een zeer slimme, humoristische campagne heeft gevoerd onder het mom van: Israel heeft er genoeg van om tegen de hele wereld ‘sorry’ te moeten zeggen. Hij speelt in op het sentiment dat bij veel Israëli’s heerst: terwijl het hele Midden-Oosten in brand staat, in Syrië honderdduizenden worden vermoord, in China duizenden executies per jaar plaatsvinden en Rusland hele delen van Oekraïne inlijft, focust de wereld zich op alles wat Israel niet goed zou doen op de Westbank waar een zwakke, corrupte leider de scepter zwaait en liepen de Europese straten deze zomer vol in protest tegen Israëls actie tegen het terroristische Hamas. En Bennett heeft nog een punt als je kijkt naar meest recente de VN-resoluties: in 2013 werden er 21 aangenomen tegen Israel. Daar stond 1 resolutie tegen Syrië, 1 tegen Iran, 1 tegen Myanmar en 1 tegen Noord-Korea tegenover. In 2014? 20 tegen Israel, 1 tegen Syrië, 1 tegen Noord-Korea en 1 tegen Iran. Geen wonder dat Bennett’s ‘u zoekt het maar uit’-politiek bij veel Israëli’s in goede aarde valt; Israëli’s kunnen ook tellen. En statistieken zijn het met hem eens. Zelfs een ruime meerderheid van de Israelische Arabieren die binnen de groene lijn van 1967 leven, verklaarden deze zomer onder geen beding te willen leven onder de leiding van de Palestijnse Autoriteit.

De uitslagen van deze Israelische verkiezingen zullen een belangrijke factor zijn in de toekomst van het Midden-Oosten, en dus van de wereld. Daarom zijn ze in geopolitiek opzicht veel interessanter dan onze Staten-verkiezingen hier. Daarom organiseert CIDI dinsdag een grote verkiezingsbijeenkomst in De Rode Hoed, met Kamerleden, exitpolls en meer. Als u ook zo iemand bent die erbij wilt zijn als er geschiedenis wordt geschreven, dan kunt u daar bij zijn. Opgeven verplicht via cidi.nl.

 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten